Trong xã hội hiện đại, con người dùng tiền xu, tiền giấy, tiền polymer… nhưng trong thế giới cổ xưa tồn tại những loại tiền độc đáo khiến bạn "há hốc miệng" khi nghe thấy.

Được biết, những loại tiền này còn mang ý nghĩa lịch sử, xã hội quan trọng trong đó có cả sự đắng cay, niềm tự hào và đôi khi là cả... "hài hước" nữa.

1. Tiền gỗ

Sau Chiến tranh Thế giới I (1918), Đức rơi vào những ngày khủng hoảng kinh tế trầm trọng, lạm phát biến động đến mức không thể kiểm soát nổi.

“Loạn thế sinh anh hùng” - do tình hình tài chính quá bất ổn nhiều khu vực trên đất nước này đã... tự đặt ra đồng tiền riêng cho mình. Họ gọi những đồng tiền này là notgeld (“tiền khẩn cấp” trong tiếng Đức).

Hệ thống tiền tệ này có những đặc điểm khá là kì lạ: chúng được làm từ….bất cứ nguyên liệu nào người ta có thể có được, từ nhôm đến lá bài hay thậm chí… cả gỗ. Tất cả để nhằm mục đích giữ cho nền kinh tế đất nước không tụt dốc quá thảm hại.

Và những đồng tiền từ gỗ này đã làm tròn sứ mệnh của nó. Vì được các nhà sưu tập vô cùng nhiệt tình săn đón, tiền gỗ đã góp phần lớn công sức trong việc đem đơn vị tiền tệ chính của Đức nhanh chóng trở lại ổn định, cùng với sự khôi phục của Ngân hàng trung ương Reichsbank. Tuy nhiên nhưng đó cũng là lí do mà những đồng tiền này không có cơ hội lưu hành rộng rãi trên khắp cả nước.

2. Hệ thống tiền "phân biệt chủng tộc" đầy tủi nhục của Đức Quốc Xã

Thời kỳ Đức Quốc Xã từ năm 1933 - 1945, người Do Thái đã phải sống cuộc sống như ở địa ngục.

Một trong số những điều làm nên địa ngục đó là việc họ không được coi như con người thật sự, ví dụ như bị dồn vào các trại tập trung - “trại tử thần”, và cả việc bị bắt phải dùng một loại tiền riêng biệt. Loại tiền “phân biệt chủng tộc” này được gọi là Holocaust.

Đồng tiền Holocaust được phát-xít Đức cho ra đời với mục đích sử dụng cho các khu vực sinh sống biệt lập của người Do Thái tại Đức, Ba Lan, Cộng hòa Czech và Hà Lan.

Đây là một phần hệ thống kinh tế phức tạp và... nực cười thời bấy giờ, nhằm tước đoạt quyền giao thương của người Do Thái cũng như mang ý nghĩa phân biệt chủng tộc nặng nề.

Tại các trại tập trung, người Do Thái bị tịch thu tài sản và phải sử dụng đồng tiền Holocaust. Đây là cách duy nhất để họ đổi lấy thức ăn sống qua ngày. Những đồng tiền này chất lượng rất kém, dễ bắt lửa, còn giá trị trao đổi thì... khỏi phải bàn cãi - thấp thảm hại.

3. Tiền có đơn vị là "giờ"

Bạn từng nghe đến dollar Mỹ, euro (châu Âu), bảng (Anh), nhưng đã nghe thấy đồng tiền có đơn vị là "giờ" - hour - bao giờ chưa? Tại Mỹ, hay cụ thể hơn là vùng Ithaca tại New York có một loại tiền như thế, mang tên Ithaca Hour.

Đây là hệ thống tiền địa phương lớn nhất, cổ nhất tại Mỹ vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Đồng tiền này ra đời vào năm 1991, thời kỳ Đại suy thoái của Mỹ, nhằm mục đích khôi phục nền kinh tế địa phương.

Đồng Ithaca Hour được in trên giấy cao cấp, trên mặt tờ tiền bao gồm các loại hoa văn cực kì phức tạp, khiến việc làm giả có thể nói là bất khả thi.

Một "giờ" Ithaca hiện nay có trị giá khoảng $10 (khoảng 220.000 VND) và vẫn được hơn 900 doanh nghiệp tại Ithaca sử dụng. Điều thú vị là giá trị của tiền Ithaca Hour không cố định, có thể xê dịch thay đổi tùy thương lượng giữa các bên.

4. Đồng tiền... bị thủng

Năm 1997, African Nation Of Zaire, nay là Cộng hòa Congo vừa lật đổ thành công chế độ độc tài chuyên chế Monbutu.

Ngay lúc đó, họ cần một loại tiền tệ mới để đánh dấu sự đổi thay chính trị lớn lao này. Tuy nhiên, các khó khăn tài chính đang chồng chất lên chính phủ mới còn non nớt, khiến họ không thể thực hiện điều đó.

Và giải pháp cuối cùng được đưa ra: họ cắt đi phần khuôn mặt của người cầm quyền tàn ác vừa bị lật đổ - “gã” độc tài Joseph Mobutu, và thế là có một đồng tiền mới! Một sự sáng tạo đầy sâu cay!

Tất nhiên, sau khi nền kinh tế bắt đầu ổn định lại, đồng tiền hài hước có 1-0-2 này đã được thay thế bởi đồng tiền mới.

5. Đồng tiền "biết nói"

Đây có lẽ là loại tiền xu kỳ quặc bậc nhất trong lịch sử loài người. Lí do là vì năm 2007, chính phủ Mông Cổ đã phát hành một đồng tiền có in hình... tổng thống Mỹ. Vị tổng thống nhận được “vinh hạnh” đó là John F.Kenedy – tổng thống thứ 35 của Hoa Kì.

Nhưng đó chưa phải là dấu chấm hết cho cái sự lạ kì của loại tiền Mongolia này. Điều thú vị nhất là trên mặt đồng xu có một cái nút nhỏ, khi nhấn vào, một đoạn ngắn bài diễn văn ngắn của tổng thống Kenedy sẽ được phát ra.

Gần như ngay sau khi loại tiền này ra lò, chúng đã ngay lập tức rơi vào con mắt săn tìm của những nhà sưu tập chuyên nghiệp. Còn lý do khiến đồng xu này ra đời thì... vẫn chưa ai giải thích được.

6. Bitcoin - tiền ảo giá cao

Chắc hẳn nhiều người không còn xa lạ với đồng Bitcoin. Đó là một loại tiền tệ kỹ thuật số, được lưu hành từ năm 2009. Trong vài năm ngắn ngủi, Bitcoin đã khiến cả thế giới phải sửng sốt khi giá trị tăng chóng mặt. Rất nhiều loại hình thanh toán trực tuyến đã chấp nhận sử dụng Bitcoin. Thậm chí, tại Canada còn có cây ATM cho phép đổi Bitcoin thành tiền thật.

Tuy nhiên, vì là tiền "ảo" nên sau một thời gian miệt mài, các hacker đã tìm thấy lỗ hổng bảo mật của đồng tiền này. Ngày 28/02/2014, sàn giao dịch Bitcoin MT.GOX lớn nhất thế giới phải nộp đơn phá sản sau khi để thất thoát gần 473 triệu USD (khoảng 10 ngàn tỉ đồng).

Chưa đầy một tháng sau đó ngân hàng Flexcoin tại Canada chuyên nhận tiền gửi Bitcoin cũng phải đóng cửa do bị tin tặc đánh cắp 896 Bitcoin, trị giá xấp xỉ 600.000 USD (khoảng 13 tỉ đồng). Uy tín và giá trị của loại đồng tiền ảo này cũng vì thế mà giảm mạnh.

7. Tiền xu phát sáng của Canada

Vào ngày 16 tháng 4 năm 2012, Canada cho sản xuất đồng xu đặc biệt. Đó là đồng 25cent, với một mặt đồng xu là loài khủng long Pachyrhinosaurus (khủng long 3 sừng), mặt kia là hình nữ hoàng Elizabeth. Đây là bộ xu Prehistoric Creatures (Động vật thời tiền sử), bao gồm ba loài khủng long.

Nhưng điều đặc biệt của loại xu này không dừng ở đó. Trong bóng tối, mặt có hình khủng long sẽ có thể phát sáng, và đặc biệt, chỉ hình bộ xương của chúng có thể sáng lên trong màn đêm.

Để tạo nên hiệu ứng thú vị này, công nghệ photo-luminescent tạo hình ảnh trong bóng đêm đã được sử dụng một cách đầy sáng tạo.

Dù chỉ là đồng 25cent, nhưng giá trị thực tế của đồng tiền này đương nhiên là cao hơn rất nhiều. Mỗi đồng xu tiền sử có giá là $29,95 (tương đương hơn 600.000 VND).

Ngoài ra, những đồng xu này chỉ được sản xuất với số lượng là 30.000 xu và mỗi hộ gia đình tại Canada chỉ được phép sở hữu tối đa 3 xu mà thôi.