TP.Long Xuyên là tỉnh lỵ của tỉnh An Giang (dân số đứng thứ 2 trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, chỉ sau TP. Cần Thơ) được đánh giá có vị trí chiến lược trong vùng, là điểm giao thoa giữa hai khu vực năng động của vùng đô thị trung tâm và tứ giác Long Xuyên; nằm trong trung tâm của vùng tam giác phát triển bao gồm TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Phnomenh (Vương quốc Campuchia) và nằm trên các trục hành lang kinh tế đô thị quốc tế, quốc gia.

 TP. Long Xuyên được công nhận là đô thị loại II theo Quyết định số 747/QĐ - TTg ngày 14/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ. Trải qua hơn 10 năm xây dựng và phát triển, đến nay Long Xuyên đã có những bước phát triển vững chắc về mọi mặt, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; tăng dần tỷ trọng thương mại, dịch vụ, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, giảm tỷ trọng nông nghiệp. 
Trong những năm qua, các công trình phục vụ công cộng và cơ sở kỹ thuật hạ tầng đô thị trên địa bàn thành phố được đầu tư và xây dựng tương đối đồng bộ, ngày càng hoàn thiện trên nhiều lĩnh vực, tạo bộ mặt đô thị ngày càng khang trang; chất lượng cuộc sống của nhân dân ngày càng được nâng lên, vệ sinh môi trường được đảm bảo; tỷ lệ đô thị hóa ngày càng cao...

Điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 xác định TP. Long Xuyên là đô thị loại I, trung tâm tăng trưởng kinh tế, trung tâm thương mại dịch vụ của tiểu vùng giữa đồng bằng tại khu vực phía Nam sông Hậu; là Trung tâm đào tạo, chuyển giao công nghệ, trung tâm công nghiệp chế biến nông sản, thủy sản, có vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đối với tỉnh An Giang, vùng đồng bằng sông Cửu Long và vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long. 

Theo Quyết định số 1659/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển đô thị Quốc gia giai đoạn 2012- 2020, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh An Giang đến năm 2020, Điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội TP. Long Xuyên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và chương trình phát triển đô thị tỉnh An Giang giai đoạn 2017 - 2020 và định hướng đến năm 2030 đã xác định phát triển TP.Long Xuyên trở thành một đô thị văn minh, hiện đại và trở thành đô thị loại I trước năm 2020.

Theo UBND tỉnh An Giang, với vai trò và tính chất như trên, việc đề nghị công nhận TP.Long Xuyên mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại I trực thuộc tỉnh An Giang là cần thiết, phù hợp với định hướng quy hoạch kinh tế - xã hội; Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh An Giang, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; Điều chỉnh quy hoạch chung TP. Long Xuyên và Quy hoạch vùng huyện Thoại Sơn. Đây là cơ sở góp phần phát huy được sức mạnh tổng hợp, tạo sức lan tỏa cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cấp vùng, nâng cao chất lượng sống của cư dân đô thị và phát triển kinh tế, xứng đáng là trung tâm tổng hợp của vùng đồng bằng sông Cửu Long. 

Đối chiếu với Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc phân loại đô thị, xét tổng quan TP.Long Xuyên mở rộng đã có những bước phát triển cơ bản hội đủ các tiêu chí của đô thị loại I, với 5 tiêu chí đã đạt được như: Tiêu chí vị trí, chức năng, vai trò, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội đạt: 15, 83/20 điểm; tiêu chí quy mô dân số đạt: 6,5/8,0 điểm; tiêu chí mật độ dân số đạt: 4,5/6,0 điểm; tiêu chí tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt: 6,0/6,0 điểm và tiêu chí trình độ phát triển cơ sở hạ tầng và kiến trúc cảnh quan đô thị đạt: 54,69/60 điểm. Tổng hợp tiêu chí phân loại đô thị theo Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc phân loại đô thị, TP. Long Xuyên mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại I với tổng số điểm là 87,52/100 điểm. 

Nghị quyết về việc thông qua đề án “Đề nghị công nhậnTP.Long Xuyên mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại I trực thuộc tỉnh An Giang” đã được HĐND tỉnh An Giang thông qua là cơ sở để UBND tỉnh An Giang trình Bộ Xây dựng thẩm định Đề án và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định công nhận TP. Long Xuyên mở rộng là đô thị loại I trực thuộc tỉnh An Giang.