Bài 1: Khó hoạt động bởi quy định phòng cháy chữa cháy

Nhiều quy chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) cao hơn các nước phát triển, khiến tính khả thi thấp khi doanh nghiệp không biết phải đáp ứng ra sao…

Kho hàng tê liệt hoạt động vì… sơn chống cháy

Sau khi buộc phóng viên cam kết không nêu tên bởi “tế nhị”, Công ty H. (xin giấu tên) tại Đồng Nai cho hay, từ năm 2022, doanh nghiệp có xây dựng thêm kho chứa hàng (3 tầng) và văn phòng. Theo đó, phần PCCC đã được thẩm duyệt, thi công xong và lắp đặt đầy đủ các trang thiết bị PCCC theo yêu cầu.

Tuy nhiên, khi nộp hồ sơ để nghiệm thu PCCC, thì không được chấp thuận do cơ quan chức năng không kiểm định được sơn chống cháy cho kèo thép ở khu vực kho tầng 3. Việc không kiểm định được là do chưa có hướng dẫn cụ thể, nhưng người gánh chịu lại là doanh nghiệp.

Chỉ vì vướng kiểm định sơn chống cháy cho kèo thép này mà các khu vực còn lại của kho chứa hàng và văn phòng xây mới của Công ty H. đều không được nghiệm thu PCCC.

“Chúng tôi chỉ mong cơ quan cấp phép nghiệm thu PCCC ở những hạng mục khác trước (trừ khu vực tầng 3 có kèo thép sơn chống cháy) để Công ty có thể sử dụng các khu vực được cấp phép. Đến khi nào có hướng dẫn rõ liên quan đến kiểm định sơn chống cháy này thì Công ty sẽ thực hiện bổ sung hồ sơ nghiệm thu cho khu vực tầng 3 nhà kho”, đại diện Công ty H. khẩn khoản.

Công ty H. xây nhà xưởng năm 2022, tức đã tuân theo Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 của Chính phủ được ban hành (quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC, có hiệu lực từ ngày 10/1/2021) đã gặp khó như vậy. Còn với doanh nghiệp xây nhà xưởng trước đó và áp dụng theo quy định của Nghị định 79/2014/NĐ-CP (quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy) thì khó khăn hơn nữa.

Theo một số doanh nghiệp miền Đông Nam Bộ, tại thời điểm chưa ban hành Nghị định số 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ, các nhà xưởng đã được thẩm định thiết kế, xây dựng và nghiệm thu PCCC theo hồ sơ đã được cơ quan chức năng thẩm duyệt theo quy định của Nghị định 79/2014/NĐ-CP. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp đã tiến hành xây dựng nhà xưởng với kết cấu được bảo vệ bằng sơn chống cháy.

Tuy nhiên, sau khi xây dựng xong, Nghị định 136/2020/NĐ-CP được ban hành, cơ quan chức năng kiểm tra để nghiệm thu căn cứ theo quy định mới. Điều này dẫn tới, cùng sử dụng một loại sơn chống cháy, song các công trình thực hiện trước thời điểm Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ban hành được nghiệm thu, còn công trình nghiệm thu sau thời điểm trên lại không được.

Không chỉ doanh nghiệp ở Đồng Nai, trước đó, hồi đầu tháng 3/2023, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cũng có văn bản gửi cơ quan chức năng cho biết, các hội viên phản ánh việc có nhà máy và kho xây dựng mới, mở rộng, nhưng không thể đưa vào hoạt động được vì không xin được giấy chứng nhận kiểm định phương tiện PCCC của cơ quan chức năng.

Theo khảo sát của JCCI, có 18 dự án với tổng giá trị gần 3.100 tỷ đồng bị ảnh hưởng.

Lý do là, thiết kế cơ sở và thiết bị PCCC được cơ quan chức năng phê duyệt sau khi được cấp giấy phép xây dựng trước đó, nên doanh nghiệp rất khó đáp ứng các yêu cầu mới theo quy định tại Nghị định số 136/2020/NĐ-CP.

Mỏi mòn chờ… thẩm duyệt

Theo đại diện Công ty H.Y.VN tại Đồng Nai (xin viết tắt tên), thủ tục xin thẩm duyệt giấy phép PCCC rất khó khăn và mất rất nhiều thời gian kể từ cuối năm 2022. “Việc xem xét thẩm duyệt và thời gian chưa được xác định, nên có nhiều khó khăn cho các thủ tục tiếp theo của dự án mở rộng sản xuất của doanh nghiệp”, văn bản kiến nghị của Công ty H.Y.VN gửi tới cơ quan chức năng nêu rõ.

Còn Công ty V.K cho hay, Công ty nộp hồ sơ thiết kế đến nay đã hơn 7 tháng, mà vẫn chưa được cơ quan PCCC phê duyệt bản vẽ thiết kế xây dựng PCCC, cũng không có văn bản phản hồi cho Công ty. “Chúng tôi không biết nguyên nhân tại sao lại không được chấp nhận!”, đại diện doanh nghiệp này băn khoăn.

Không chỉ riêng doanh nghiệp trên, theo kiến nghị của một chi hội thương mại nước ngoài tại Đồng Nai, một số thành viên thuộc chi hội này đã gặp phải vấn đề nêu trên. “Đề nghị cơ quan, ban, ngành giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp, để doanh nghiệp có thể xây dựng nhà xưởng, an tâm hoạt động sản xuất, kinh doanh”, đại diện chi hội thương mại trên đề xuất.

Quy chuẩn PCCC cao tới mức… khó khả thi

Các vấn đề liên quan PCCC mà doanh nghiệp phản ánh trên đã được đưa ra tại cuộc làm việc giữa các hiệp hội với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, diễn ra ngày 28/3.

Tại đây, đại diện Ban IV (Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân) thông tin rằng, theo phản ánh của doanh nghiệp, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến các tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC liên tục thay đổi, gây khó cho họ.

Chẳng hạn, chỉ trong vòng 18 tháng, có tới 3 văn bản, trong đó có 2 thông tư hướng dẫn của Bộ Xây dựng liên quan đến quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình, khiến doanh nghiệp rất khó trong việc chuyển đổi, theo kịp các quy định. Doanh nghiệp đang đầu tư theo phương án cũ, lại thẩm định nghiệm thu theo phương án mới, mà không có các hướng dẫn chuyển tiếp, nên không chỉ doanh nghiệp, mà cả cơ quan thẩm tra cũng bị mắc.

Đó là chưa nói, theo quy định mới, có những điều kiện PCCC được coi là điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp, nhưng họ không cách nào đáp ứng được. Chẳng hạn, yêu cầu về khoảng cách tối thiểu để đảm bảo an toàn PCCC thì doanh nghiệp ở các khu đô thị có mật độ xây dựng cao như Hà Nội, TP.HCM sẽ vô cùng khó khăn.

Tương tự, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam thẳng thắn rằng, Việt Nam là nước đang phát triển, nhưng quy chuẩn liên quan đến PCCC tại QCVN 06:2022/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn cháy cho nhà và công trình) lại cao hơn những quốc gia phát triển nhất thế giới và có nhiều bất cập, cản trở hoạt động của doanh nghiệp.

Cụ thể, theo ông Hiệp, quy định về thẩm định các vật liệu PCCC, công trình nào cũng yêu cầu có các cửa thép chống cháy, đòi hỏi tiêu chuẩn EI70, nhưng phương pháp kiểm định lẽ ra cấp chứng chỉ cho nơi nhập khẩu lô hàng, thì lại thẩm định theo công trình.

Hoặc trước đây, hệ thống ống gió điều hòa chỉ cần bọc amiăng, nhưng nay, QCVN 06:2022/BXD yêu cầu bọc bằng thạch cao chống cháy có chi phí đắt đỏ, khiến doanh nghiệp đầu tư đội chi phí lên gấp đôi, gấp ba.

Đáng lưu ý, gần như tất cả các thủ tục để đưa công trình vào sử dụng đều phụ thuộc vào việc hoàn thiện thủ tục liên quan đến PCCC. Trong khi đó, thời gian thực hiện thủ tục về PCCC hiện nay bị kéo dài, ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất, kinh doanh, cơ hội đầu tư của doanh nghiệp.

Đại diện Ban IV nhận định, sẽ có hàng ngàn doanh nghiệp phía Nam trong ranh giới vi phạm và có nguy cơ không được hoạt động do vướng những quy định cụ thể như vậy về PCCC.

 (Còn tiếp)