Tại Hội nghị lần ba về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu được tổ chức sáng nay tại Cần Thơ, bà Carolyn Turk, giám đốc ngân hàng Thế giới tại Việt Nam khẳng định trong tương lai, tổ chức này sẵn sàng huy động thêm kiến thức và nguồn tài chính để thực hiện các tầm nhìn và mục tiêu của Nghị quyết 120. 

Tuy nhiên, đại diện này cũng đưa ra một số điểm được cho là quan trọng để Chính phủ cân nhắc. Trước tiên, cần đảm bảo sự phối hợp và điều phối theo chiều dọc và chiều ngang một cách hiệu quả. 

Việc thực hiện thành công Nghị quyết 120 và các chính sách và chương trình liên quan đòi hỏi phải tập hợp các bên liên quan nhằm xác định các mục đích và mục tiêu phát triển chung cho vùng Đồng bằng, xác định các ưu tiên đầu tư, phân cấp trách nhiệm và chia sẻ rủi ro và lợi ích. 

Sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các tỉnh và thành phố vùng ĐBSCL, giữa các bộ ngành, giữa chính quyền trung ương và địa phương và mối liên hệ giữa quy hoạch - tài chính - quản trị sẽ tăng cường hiệu quả cho công tác quy hoạch và kế hoạch tổng hợp, tăng hiệu quả trong thực thi ngân sách, huy động tài chính, thay đổi chính sách và khả năng cạnh tranh.  

Một điều quan trọng nữa theo bà Carolyn Turk là Chính phủ cần tiếp tục hợp tác chủ động và mang tính xây dựng với các nước tiểu vùng sông Mekong để tăng cường hợp tác. 

Bước đi đột phá của Chính phủ trong việc thành lập Hội đồng Điều phối vùng Đồng bằng sông Cửu Long - cơ quan điều phối cấp vùng đầu tiên ở Việt Nam được đánh giá cao.

Vị này hình dung, như một minh họa, sẽ có một tiểu ban của Hội đồng về quản lý lũ lụt ở vùng Thượng Đồng bằng nhằm phối hợp các nỗ lực khôi phục hơn 9 tỷ m3 nước lũ có thể trữ lại trong mùa mưa và môi trường sống mùa nước nổi ở vùng hấp thu lũ Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười. 

Hơn 60.000 hecta diện tích có thể chuyển đổi từ thâm canh lúa ba vụ thành nông nghiệp dựa vào lũ với việc cho phép đầu tư theo chuỗi giá trị, mang lại lợi nhuận gấp 4 lần cho người nông dân, phá vỡ chu kỳ dịch hại, giảm sử dụng thuốc trừ sâu và tạo điều kiện cho 96.000 hecta lúa mùa khô chuyển sang sản xuất sạch hơn. 

Giám đốc ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cũng đánh giá cao việc Chính phủ triển khai thực hiện một nhiệm vụ lớn và phức tạp, đó xây dựng Quy hoạch tổng thể vùng ĐBSCL giai đoạn 2021-2030 – “quy hoạch vùng đầu tiên” của cả nước.  

“Theo quan điểm của chúng tôi, việc đưa quy hoạch vùng vào thực tiễn triển khai sẽ còn là thách thức khó khăn hơn nữa, đòi hỏi nỗ lực “của toàn bộ chính quyền và nhà nước” với một kế hoạch thực hiện hiệu quả”, bà Carolyn Turk đánh giá.

Vị lý giải, kế hoạch cần bao gồm các hướng dẫn rõ ràng, có sự đồng thuận về vai trò và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan chính, có các ưu tiên đầu tư mang tính chiến lược và thực tế, phân bổ tài chính kịp thời và đầy đủ, có cân nhắc về chia sẻ gánh nặng chi phí giữa các nhóm liên quan và có cơ chế phản hồi để liên tục phản ánh, đánh giá, cập nhật và sửa đổi. 

Ngoài ra, giám đốc ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, tính bền vững phải là trọng tâm của chiến lược tăng trưởng ĐBSCL. 

Là một trong những khu vực màu mỡ nhất trên thế giới và đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thành công bền vững về phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, ĐBSCL cần tiếp tục thúc đẩy sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên bao gồm vùng trữ lũ thượng nguồn, nước lợ và nước mặn, năng lượng mặt trời và gió,…

Sự thay đổi trong cách tiếp cận phát triển này có thể được thực hiện thông qua việc xem xét và áp dụng các giải pháp thông minh dựa vào thiên nhiên và khí hậu; áp dụng chuyển đổi kỹ thuật số cho phép chuẩn bị và ứng phó với thảm họa tốt hơn.

Đồng thời hỗ trợ quá trinh đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng; cũng như “đầu tư không hối tiếc vào quản lý tổng hợp tài nguyên nước, giao thông và cơ sở hạ tầng đô thị/ nông thôn nhằm nâng cao khả năng chống chịu với khí hậu của người dân và sinh kế của họ, cải thiện hệ thống sản xuất nông nghiệp, chuỗi giá trị và kết nối khu vực”.

“Đến năm 2025, hơn 60% các dự án đầu tư công sẽ được lồng ghép các yếu tố của biến đổi khí hậu và rủi ro môi trường trong thiết kế dự án. Một ví dụ về giải pháp tổng thể dựa vào thiên nhiên là tích hợp rừng ngập mặn vào khu vực nuôi trồng thủy sản dọc dải đê biển hiện hữu bằng cách sử dụng các công nghệ tiên tiến đã được thử nghiệm và có thể nhân rộng”, bà Carolyn Turk nói về kỳ vọng của ngân hàng Thế giới tại Việt Nam. 

Theo đó, với việc quản lý sử dụng đất với tầm nhìn thích ứng, diện tích rừng ngập mặn dọc theo các bờ biển dễ bị xói lở có thể được mở rộng lên đến 50.000 hecta trong vòng 10 đến 20 năm tới, giúp bảo tồn đa dạng sinh học và thủy sản ven biển. 

Đồng thời, giảm thiểu rủi ro thiên tai, giảm khai thác nước ngầm và sụt lún trong khi vẫn duy trì và thậm chí tăng sản lượng tôm hiện tại và có thể được chứng nhận là sản phẩm sạch, hữu cơ của vùng ĐBSCL.

Ngoài ra, việc huy động tài chính cho đầu tư cho ĐBSCL là thiết yếu và theo ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, phải dựa trên các nguyên tắc về lập kế hoạch dài hạn, hiệu quả, minh bạch và có trách nhiệm giải trình. 

Cụ thể, cần phải thiết lập một nền tảng huy động tài chính tổng hợp để tập hợp các nguồn lực công và tư. 

Đồng thời phân bổ các nguồn lực cho các khoản đầu tư thông minh với khí hậu; cung cấp khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho quan hệ đối tác tài chính giữa các tỉnh và cơ chế huy động tài chính tư nhân trên diện rộng và thiết lập một hệ thống thực thi và phân bổ ngân sách được đơn giản hóa, hiệu quả với các biện pháp khuyến khích tài khóa mạnh mẽ để thúc đẩy đầu tư mang tính vùng và liên tỉnh.