Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2014, trong đó quyết định sẽ không cấp kinh phí mua xe công trong năm tới (trừ xe chuyên dung theo quy định của pháp luật).

Như vậy, mỗi năm ngân sách sẽ tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng. Điều đó cũng cho thấy, lâu nay nguồn tài sản công này được sử dụng còn lãng phí bởi nếu cả năm không mua thêm xe mới thì mọi hoạt động của các vị lãnh đạo, các cơ quan công quyền cũng không bị ảnh hưởng nhiều.

“Triệt để tiết kiệm”

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2012, số xe ô tô công tiếp tục tăng do phải thay thế xe cũ đã sử dụng vượt quá thời gian quy định (trên 10 năm), chủ yếu ở các cơ quan, đơn vị thuộc địa phương.

Đồng thời, chúng ta cũng phải mua xe công cho một số chức danh mới được bổ nhiệm, nhưng chưa có xe phục vụ công tác do phải tạm dừng mua sắm trong năm 2011 và những tháng đầu năm 2012 theo nghị quyết 11.

Trong năm 2012, số xe công vẫn tăng 2.391 chiếc với tổng giá trị 2.756 tỷ đồng (Ảnh chỉ có tính minh họa)

Thế nhưng, trong năm 2012, số xe công vẫn tăng 2.391 chiếc với tổng giá trị 2.756 tỷ đồng. Trong đó, trung ương tăng 973 chiếc với tổng giá trị 956 tỷ đồng, địa phương tăng 1.418 chiếc với tổng giá trị 1.799 tỷ đồng.

Còn theo thống kê chung, tổng số xe ô tô công hiện nay có 34.565 chiếc với tổng nguyên giá 18.251 tỷ đồng, chiếm 2,11% tổng giá trị tài sản nhà nước. Trong đó, Chính phủ cho hay, phần lớn xe đã sử dụng quá nửa thời gian theo chế độ quy định.

Qua các báo cáo hàng năm có thể thấy số xe công đã sử dụng vượt quá thời gian quy định (trên 10 năm) tiếp tục tăng mỗi năm và tập trung chủ yếu vào xe phục vụ công tác chung. Do đó, yêu cầu về nguồn kinh phí để thay thế số xe này đang gây sức ép không hề nhỏ tới ngân sách Nhà nước.

Không chỉ thế, tiền xăng dầu, công lái xe và tiền bảo dưỡng xe, đặc biệt là với những xe đã hao mòn theo năm tháng cũng ngốn lẹm một khoản lớn trong ngân sách.

Nói như vậy để thấy rằng nằm trong chính sách cắt giảm chi tiêu, thắt lưng buộc bụng, xe công là đối tượng được nhắm đến đầu tiên.

Trung bình mỗi năm, theo Bộ Tài chính, cả nước có từ 500 – 700 xe công được mua mới. Với quyết định dừng mua xe công trong năm 2014, ai cũng có thể tính được ngân sách sẽ tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng.

Bình luận về chủ trương này, trả lời phỏng vấn của phóng viên VTC News, ông Trần Đức Thắng – Cục trưởng Cục quản lý Công sản (Bộ Tài Chính) nói: “Đây là một chủ trương rất đúng đắn và kịp thời trong bối cảnh khó khăn hiện nay. Cắt giảm chi tiêu công trong lúc khó khăn là việc mà đất nước nào cũng làm.

Trước đây, trung bình mỗi năm chúng ta mua khoảng 500 – 700 chiếc “xe công” mới. Có năm mua nhiều thì tới cả 1.000 chiếc. Mỗi chiếc theo giá hiện tại trị giá từ 700 triệu đồng – 1 tỷ. Mua hay không phụ thuộc vào việc Nhà nước có bố trí dự toán để mua không.

Theo tôi đúng là nên dùng khoản tiền bố trí mua xe đó vào một việc khác phù hợp hơn trong bối cảnh hiện nay. Xe thì chẳng có tội lỗi gì. Nếu có điều kiện thì cứ mua sắm để sử dụng cho tốt, an toàn, nhất là khi xe của các cơ quan Nhà nước đang quá cũ với 70 – 80% xe quá hạn sử dụng. Thế nhưng, trong lúc ngân sách khó khăn thì nên dừng việc mua sắm lại”.

Khoán xe công: Chưa khả thi?

Cũng theo ông Thắng, ngoài chuyện tiết kiệm trong việc mua sắm xe công, theo quyết định 59 và 61 của Thủ tướng về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô cũng đã đưa ra hình thức khoán sử dụng xe hoặc sử dụng dịch vụ công thay vì chuyện mua sắm.

Khoán xe công chưa khả thi? (Ảnh chỉ có tính minh họa: internet)

“Thế nhưng theo tôi để thực hiện được việc đó còn phải xem nó có phù hợp với điều kiện của các cơ quan ở các vùng miền hay không đã.

Ở các đô thị lớn như Hà Nội hay TP. HCM, có thể dùng dịch vụ khoán xe công để họ đi các phương tiện công cộng được. Nhưng ở các vùng sâu, vùng xa làm gì có các phương tiện công cộng mà đi?

Tuy nhiên, tôi thừa nhận, về lâu dài, làm sao chúng ta phải đẩy mạnh được việc khoán sử dụng xe ô tô công như các nước phát triển”, ông Thắng nhấn mạnh.

Ông Thắng cũng dẫn chứng, ở các quốc gia phát triển số lượng xe công rất ít, chủ yếu là xe đưa công văn, giấy tờ, báo… chứ không có xe phục vụ các chức danh từ Thứ trưởng trở xuống.

Thử tính nhẩm trong 10 năm sử dụng xe công, mỗi năm chỉ tính riêng tiền khấu hao xe, chi phí xăng xe, bảo trì, bảo dưỡng, nuôi lái xe…, ông Thắng khẳng định một xe không thể ngốn dưới 100 triệu đồng/năm được.

Đồng tình với chủ trương khoán xe công, ông Thắng phân tích: “Thậm chí con số chi phí thực tế còn khủng hơn. Nhưng thay vì chi quá nhiều tiền như vậy, chúng ta khoán được cho người có tiêu chuẩn sử dụng xe công thì Nhà nước cũng tiết kiệm được một khoản lớn, trong khi các đối tượng thuộc diện được sử dụng xe công cũng sẽ chủ động hơn.

Như vậy khoán xe công sẽ giúp cả hai bên có lợi. Ngay cả khi khoán tới 70% tổng kinh phí mỗi năm chi cho xe công, Nhà nước vẫn tiết kiệm được khoảng 30%, trong khi vẫn khuyến khích người ta sử dụng dịch vụ chung của toàn xã hội”.

Xưa nay người ta cứ nghĩ quyền lực gắn với xe. Ngày xưa chỉ có quan chức mới có xe ô tô thôi, nên ai ngồi trên xe là đã thể hiện quyền lực Nhà nước rồi. Tư nhân dù giàu có đến mấy cũng không có xe riêng. Đáng buồn là hiện tại chúng ta đang thừa hưởng khá trọn vẹn yếu tố văn hóa lịch sử để lại trên.

Ngày nay, nếu đi taxi vào cửa nhiều cơ quan như Bộ Tài chính thì có thể bảo vệ sẽ không cho vào trong khi nếu đi xe công thì vào cửa vô tư. Chưa kể, các Cục trưởng cứ ra đường là có xe riêng mát mẻ, sạch sẽ đưa đón tới tận nơi cần đến thì sao phải khoán xe công? Nghị quyết về khoán xe công động chạm trực tiếp tới quyền lợi của người ta nên người ta chẳng thích.

Trong pháp lệnh tiết kiệm, chống lãng phí hay trong chỉ đạo của Chính phủ tại các phiên họp, nếu Chính phủ yêu cầu bắt buộc các đơn vị phải thực hiện chế độ khoán xe thì tự nhiên mọi chuyện sẽ khác ngay. Đằng này trong thông tư hướng dẫn vẫn nêu rõ là cán bộ được quyền/tự nguyện lựa chọn.

Nói về cái uy khi chễm trệ ngồi xe công và khả năng “hái ra tiền” khi bước ra từ chiếc xe biển xanh đó, ông Thắng cho rằng, người ta mặc định đi xe công thì oai và giúp hái ra tiền chỉ là thói quen thôi. Thói quen đó xuất phát từ cái oai được người đưa rước. Người nước ngoài họ đâu cần như thế?”.

Gần đây, có thể thấy việc sử dụng xe công vào mục đích riêng đã giảm đi rõ rệt. Giờ mà tìm xe công đi chùa hay ra sân golf thì khó lắm! Ngày xưa người ta cũng đâu dám nghĩ sẽ xóa bỏ được tình trạng này, nhưng rồi dần dần luật đã đi vào cuộc sống.

Do vậy, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng tương tự, với nghị quyết khoán xe công, vấn đề chỉ là thời gian.

Minh Quân (VTC News)