Trước thực tế khô hạn nặng nề khiến các hồ thủy điện không tích đủ nước trong thời điểm kết thúc năm 2019, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã vừa phải phát đi thông báo về tình hình cấp nước phục vụ đổ ải, gieo cấy vụ Đông Xuân 2020 tại khu vực Trung du và đồng bằng Bắc bộ với nhấn mạnh “có rất nhiều khó khăn”.

Trước đó, EVN cũng cho biết, do không đủ nước thủy điện nên năm 2019 sẽ phải huy động nhiệt điện dầu là khoảng 2,5 tỷ kWh bù đắp vào.

Lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2019-2020 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành gồm 03 đợt, tổng cộng 18 ngày.

Theo đó, đợt 1 diễn ra trong 4 ngày, từ 0h00 ngày 20/01đến 24h00 ngày 23/01/2020. Đợt 2 diễn ra trong 8 ngày, từ 0h00 ngày 05/02/2020 đến 24h00 ngày 12/02/2020 và đợt 3 cũng là 4 ngày, từ 0h00 ngày 19/02/2020 đến 24h00 ngày 24/02/2020.

Cũng để lấy được nước, trong thời gian này, mức nước tại Trạm thủy văn Hà Nội yêu cầu duy trì là 1,6 mét trở lên trong đợt 1; phải đạt độ cao 2 mét trở lên trong đợt 2 và từ 1,4 mét trở lên trong đợt 3.

Tuy nhiên, EVN cũng cho hay, với tình trạng khô hạn và lượng nước thiếu hụt ở các hồ trên lưu vực sông Hồng như hiện nay, (thiếu hụt 7,2 tỷ m3, trong đó 03 hồ chứa trực tiếp tham gia xả nước thiếu hụt 3,7 tỷ m3), cùng với dự báo tình trạng khô hạn tiếp tục xảy ra ở các tháng cuối năm 2019 và đầu năm 2020 việc đảm bảo các yêu cầu cấp nước cho gieo cấy vụ Đông Xuân và những tháng còn lại của mùa khô gặp rất nhiều khó khăn.

Trước đó, ngày 30/10/2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã chủ trì tổ chức họp với các Bộ, ngành liên quan để thảo luận phương án vận hành các hồ chứa và thống nhất việc cần phải điều chỉnh vận hành các hồ chứa, ưu tiên việc tích nước để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thiếu nước cấp cho hạ du sông Hồng trong thời gian còn lại của mùa cạn, đặc biệt là việc cấp nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân. 

Vào đầu tháng 12/2019, Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn cũng đã có văn bản số 9023/BNN-TCTL ngày 2/12/2019 báo cáo Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng về việc vận hành các hồ chứa thủy điện, liên hồ chứa để phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh mùa khô năm 2019-2020.

Văn bản nêu rõ, do ảnh hưởng của thiếu hụt lượng mưa từ đầu năm 2019 đến nay, nhiều hồ chứa thủy điện đang mức trữ thấp có khả năng không trữ được đầy nước khi mùa mưa kết thúc và dự báo tiếp tục bị thiểu hụt trong thời gian tới, nguy cơ ảnh hưởng đến việc cung cấp nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp, dân sinh mùa khô năm 2019-2020.

Đồng thời kiến nghị Phó thủ tướng xem xét chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định sửa đổi quy định về vận hành các hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Hồng trong thời kỳ xả nước gia tăng theo hướng linh hoạt hơn về mực nước yêu cầu và thời gian các đợt xả nước để phù hợp với thực tế mực nước hạ du hệ thống sông bị hạ thấp, không bảo đảm dâng đạt mức +2,2 m tại Trạm Thủy văn Hà Nội như quy định hiện hành.

Để đảm bảo việc sử dụng nguồn nước được tối ưu nhất, đặc biệt là trong tình trạng khô hạn và nước về thấp đối với các hồ thủy điện trên lưu vực sông Hồng, EVN đã yêu cầu Tổng công ty Điện lực miền Bắc, Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội chỉ đạo các công ty Điện lực liên quan khẩn trương tổ chức họp bàn với các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các Công ty khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn để thống nhất phương án đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục cho tất cả các trạm bơm điện, đặc biệt lưu ý các trạm bơm đầu mối và các trạm bơm dã chiến.

Đồng thời, đề nghị các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo ngay các địa phương trên địa bàn tổ chức nạo vét kênh mương và làm thủy lợi nội đồng, chủ động bơm sớm, trữ nước vào ao, đầm, vùng trũng thấp và các kênh dẫn từ các nguồn nước sẵn có ở sông, ngòi. Lấy đủ nước vào ruộng trong thời gian xả nước tập trung từ các hồ thủy điện để tránh lãng phí nước và tiết kiệm sử dụng điện.