Hội thảo Triển vọng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2021 - 2015: Cơ hội và thách thức từ các Hiệp đinh Thương mại tự do (FTA) do Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia (NCIF), Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Đại sứ quán Ailen tại Việt Nam tổ chức sáng 21/11 đã dự báo kịch bản tăng trưởng khả quan cho giai đoạn tới, ở mức 7%.

Nghiên cứu của NCIF chỉ ra, việc tham gia ký kết và thực hiện các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đặc biệt là Hiệp định CPTPP và EVFTA sẽ tác động sâu, rộng tới nền kinh tế Việt Nam giai đoạn 2021-2025.

Bước vào giai đoạn 2021-2025, kinh tế Việt Nam được dự báo có nhiều thuận lợi và khó khăn đan xen. CMCN 4.0 lan rộng và việc tham gia các FTA thế hệ mới như CPTPP và EVFTA được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển kinh tế cho Việt Nam thông qua việc mở rộng xuất khẩu, đầu tư và ứng dụng khoa học công nghệ.

Cả CPTPP và EVFTA đều có lĩnh vực cam kết tương đối rộng so với các FTA khác, không chỉ nằm trong lĩnh vực trao đổi, xuất nhập khẩu mà còn liên quan đến cách thức sản xuất ra hàng hoá .

2 FTA này giúp tăng khối lượng đầu tư nhằm tăng xuất khẩu vào các thị trường của các đối tác, tăng đầu tư vào các lĩnh vực thượng nguồn nhằm khai thác cam kết về tỷ lệ xuất xứ, từ đó cải thiện chuỗi cung ứng của Việt Nam.

Bà Trần Thị Hồng Minh, Giám đốc NCIF cho hay: “EVFTA dự báo sẽ có tác động lớn hơn CPTPP, do CPTPP đã có nhiều thành viên tham gia các hiệp định FTA khác với Việt Nam trước đó. Tựu chung lại, EVFTA và CPTPP có thể giúp GDP Việt Nam tăng thêm lần lượt 4,3% và 1,3% vào năm 2030. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đến năm 2030 dự kiến sẽ tăng thêm khoảng 44,4%; xuất khẩu sang các nước trong CPTPP đến năm 2035 tăng 14,3%.

Ngoài ra, các hiệp định này cũng có tác động tích cực tới lao động, trong đó những ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày là những ngành dự báo sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. Ngoài ra, tác động tích cực từ các hiệp định này còn có thể đến từ việc tạo sức ép cải thiện thế chế và môi trường kinh doanh, do đó kỳ vọng tạo ra những tác động tích cực trong trung và dài hạn.

“Với nhiều khả năng xảy ra hơn, tốc độ tăng trưởng GDP Việt Nam sẽ đạt khoảng 7%/năm trong giai đoạn 2021-2025; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát ở mức 3,5-4,5%/năm. Năng suất lao động cải thiện hơn với tốc độ tăng khoảng 6,3%/năm. Với kết quả tăng trưởng này, đến năm 2025, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đạt khoảng 4.688 USD, đưa Việt Nam gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình cao”, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia dự báo.

Tất nhiên, nếu Việt Nam có thể tận dụng được công nghệ từ cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, và thu hút đầu tư có sự cải thiện chất lượng, phát triển tốt nền tảng kinh tế hiện tại, có kỳ vọng GDP tăng trưởng 7,5%/năm.

Giai đoạn này, tăng trưởng kinh tế dự báo vẫn sẽ phụ thuộc vào khu vực công nghiệp xây dựng và dịch vụ, trong đó quan trọng là hai nhóm ngành công nghiệp chế biến chế tạo và ngành bán buôn, bán lẻ..

GS. John FitzGeral, Trường Đại học Trinity Dublin (Ailen) đã có những đánh giá lạc quan về tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. " 2019 là năm thứ 11 tôi đến Việt Nam và chứng kiến giao thông Hà Nội, TP.HCM có sự ách tắc quá nhanh, cho thấy phần nào bức tranh tăng trưởng kinh tế, xã hội tại Việt Nam.

Nhưng, “Giai đoạn tới, nền kinh tế chịu áp lực lớn về cải thiện hiệu quả đóng góp của ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao, xuất khẩu tăng nhưng phải đi kèm với hàm lượng nội địa trong xuất khẩu, tăng số lượng các doanh nghiệp trong nước đặc biệt là DNNVV tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu và cải thiện được chất lượng đời sống cho người dân”, GS. John FitzGeral nhấn mạnh.

Đưa ra những dự báo về tăng trưởng GDP ở mức 7% trong giai đoạn 2021-2025, các chuyên gia của NCIF cũng khuyến cáo, nếu Việt Nam không có những đột phá về đầu tư sẽ khó vượt ra khỏi quy mô như hiện nay để tiến đến bước tăng trưởng cao hơn để có được chất lượng tăng trưởng thực sự.

Bởi, nhìn vào mô hình tăng trưởng giai đoạn 2016-2020, tăng trưởng vẫn chủ yếu phụ thuộc vào vốn (tỷ lệ vốn đầu tư/GDP vẫn ở mức cao, trung bình 33,5%), đóng góp của nhân tố vốn trong tăng trưởng vẫn chiếm tỷ lệ lớn (trên 55%), thấy rõ những thách thức lớn về đổi mới mô hình tăng trưởng.

TS. Đặng Đức Anh, Phó giám đốc NCIF lưu ý, giai đoạn phát triển vừa qua, Việt Nam chuyển dịch khá nhanh từ nông nghiệp sang công nghiệp, nhưng ngay cả công nghiệp thì vẫn gia công là chính. Nhìn trên bề nổi thì thấy rõ sự dịch chuyển nhưng chưa tỷ lệ thuận với chất lượng, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao đóng góp còn thấp, chi phí dịch vụ logistic còn cao. Xuất khẩu vẫn phụ thuộc và nhóm hàng do doanh nghiệp FDI dẫn dắt. Kim ngạch xuất khẩu tăng nhưng hàm lượng nội địa trong xuất khẩu không tăng tương ứng, và còn khoảng cách với các nước trong khu vực.