Tại Hội thảo "Sơ kết triển khai điều trị viêm gan cho người nhiễm HIV và người đang điều trị methadone" do Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) tổ chức ngày 14/12/2022 tại Hà Nội, những lo ngại trong điều trị căn bệnh này được giới chuyên gia đặt ra. 

PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, tại Việt Nam, theo kết quả giám sát được Bộ Y tế thực hiện năm 2018, tỷ lệ nhiễm virus viêm gan C mạn tính ở người nhiễm HIV khoảng 30% (22-44%), ở người tiêm chích ma túy từ 40 - 90%. 

Như vậy, hiện nay có thể thấy viêm gan virus C đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, đặc biệt ở người có hành vi nguy cơ cao. 

Bên cạnh đó, hiện Việt Nam là quốc gia đứng thứ năm trong số 10 quốc gia có tỷ lệ tử vong do ung thư gan cao nhất trên toàn cầu. Theo ước tính của Tổ chức Y tế và Bộ Y tế năm 2021, có khoảng 6,6 triệu người nhiễm viêm gan B (HBV) mạn tính và hơn 900.000 người nhiễm viêm gan C (HCV) mạn tính tại Việt Nam. 

Xơ gan và ung thư gan tiếp tục tăng nếu không mở rộng nhanh bao phủ chẩn đoán và điều trị viêm gan B và viêm gan C. Ước tính có trên 50.000 người nhiễm HIV mắc viêm gan C mạn tính. Hiện ở Việt Nam, thuốc trị viêm gan C còn rất đắt đỏ, và có rất ít người được tiếp cận với điều trị viêm gan C do bảo hiểm y tế chi trả.

PGS.TS Phan Thị Thu Hương cho biết, với sự hỗ trợ từ Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS trong năm 2021- 2022, có hơn 16.000 người nhiễm HIV và người đang điều trị Methadone tại 36 tỉnh/thành phố, được điều trị viêm gan virus C. 

Đây là các thuốc kháng virus tác dụng trực tiếp (DAAs) an toàn cao, khả năng dung nạp tốt, ít tương tác với thuốc ARV, thuốc methadone, phù hợp với mọi kiểu gen viêm gan C.

Kết quả đến hết ngày 30/11/2022 cũng cho thấy, trong số người bệnh hoàn thành điều trị đã thực hiện xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C lần 2 (là xét nghiệm cần thiết để đánh giá kết quả điều trị viêm gan C) thì tỷ lệ khỏi điều trị viêm gan C là 96,6%.

Đồng thời cho thấy việc lồng ghép điều trị viêm gan C tại các cơ sở y tế điều trị người nhiễm HIV là khả thi, hiệu quả. Bên cạnh đó, hiện không có sự khác biệt về tỷ lệ khỏi điều trị viêm gan C giữa cơ sở y tế tuyến huyện, tuyến tỉnh và tuyến trung ương. Đây là kết quả rất khích lệ, cung cấp các bằng chứng khoa học và thực hiện về hiệu quả điều trị khỏi viêm gan C ở nước ta.

Mặc dù đã đạt được kết quả tốt sau 2 năm triển khai điều trị viêm gan C cho người nhiễm HIV và người đang điều trị Methadone do Dự án Quỹ toàn cầu hỗ trợ trên, nhưng vẫn còn các khoảng trống cần được tiếp tục thực hiện thời gian tới.

Hiện điều trị viêm gan C đã được bảo hiểm y tế chi trả. Tuy nhiên, giá thành điều trị viêm gan C ở Việt Nam còn cao và bảo hiểm y tế chỉ thanh toán cho các trường hợp điều trị viêm gan C từ tuyến tỉnh trở lên.

Đây là rào cản rất lớn đối với người bệnh HIV cũng như người đang điều trị Methadone vì phần lớn trong số họ là có điều kiện kinh tế khó khăn và đang điều trị tại các cơ sở y tế tuyến huyện. Việc điều trị viêm gan C cho các bệnh nhân đồng nhiễm HIV đã giúp cho họ sống vui khỏe, tiếp tục ổn định điều trị ARV.

Theo TS.BS Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, Việt Nam là một trong những quốc gia trong khu vực có gánh nặng viêm gan siêu vi cao. 

Những người nhiễm HIV và những người tiêm chích ma túy có nguy cơ mắc bệnh viêm gan C cao hơn. Bệnh gan do nhiễm HCV nổi lên như một mối đe dọa lớn đối với sự sống còn của bệnh nhân HIV. 

Bệnh nhân đồng nhiễm HIV/HCV có tiến triển nhanh hơn đến xơ gan và các biến chứng của nó so với bệnh nhân đơn nhiễm HCV. Do đó, để giảm tỷ lệ tử vong trong những quần thể này, điều quan trọng là các dịch vụ viêm gan C cần phải sẵn có và những người có nhu cầu có thể tiếp cận được.

WHO sẽ tiếp tục hỗ trợ Cục Phòng chống HIV/AIDS giải quyết bệnh viêm gan C trong nhóm dân số chính và những người nhiễm HIV để đạt được mục tiêu quốc gia và toàn cầu về loại trừ viêm gan virus vào năm 2030.

Theo Chiến lược Y tế toàn cầu của WHO về HIV, các quốc gia cần ưu tiên, tối ưu hóa đáp ứng với HIV, viêm gan virus. Trong thời gian tới, để công tác này đạt hiệu quả cao, Cục Phòng, chống HIV/AIDS sẽ tiếp tục điều phối, sử dụng hiệu quả nguồn hỗ trợ từ Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống HIV/AIDS và huy động nguồn lực quốc tế để điều trị sớm viêm gan C cho người nhiễm HIV, người đang điều trị Methadone.