Chưa vào hè đã lo thiếu điện

“Đề nghị Chính phủ Việt Nam có phương án cung cấp điện thông suốt trong các khu công nghiệp để các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp Hàn Quốc có thể duy trì hoạt động sản xuất ổn định”.

Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc gửi kiến nghị này tới VBF 2024. Tình trạng bị cắt điện do thiếu điện ở một số khu công nghiệp tại miền Bắc vào mùa hè năm ngoái vẫn là nỗi ám ảnh lớn với nhiều doanh nghiệp.

Chia sẻ mối quan ngại trên, Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc cho biết, các doanh nghiệp Hàn Quốc rất mong muốn đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt các doanh nghiệp công nghệ cao như bán dẫn. Tuy nhiên, họ cũng thể hiện quan điểm, hiện tượng thiếu điện là một trong những yếu tố lớn, khiến họ chần chừ trong việc đưa ra quyết định đầu tư.

Đây cũng là khuyến nghị của Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản (JCCI) gửi tới VBF 2024, sau khi tập hợp ý kiến từ doanh nghiệp hội viên. JCCI cho biết, tình trạng thiếu điện nghiêm trọng xảy ra ở khu vực phía Bắc khiến các doanh nghiệp khó khăn trong việc lập kế hoạch sản xuất và dự báo ngày giao hàng.

“Thực trạng này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mô hình just in time - yếu tố cốt lõi của chuỗi cung ứng. Một số công ty hội viên JCCI cho biết, đang cân nhắc xem xét lại hệ thống sản xuất toàn cầu của mình”, JCCI giải thích lý do phải gửi kiến nghị sớm.

Trong lần đề xuất này, JCCI gửi tới Chính phủ Việt Nam 3 đề nghị, với mục tiêu để các doanh nghiệp sản xuất hoạt động suôn sẻ. Đó là, ổn định nguồn điện cho các khu công nghiệp; đưa ra thông báo trước về việc cắt điện và các yêu cầu tiết kiệm điện để có đủ thời gian điều chỉnh và đưa ra cơ chế ưu đãi khuyến khích các công ty tiết kiệm điện và sản xuất điện.

Lo ngại về thủ tục hành chính

Trong danh sách dài những kiến nghị của các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài cũng như của các nhóm công tác gửi tới VBF 2024, lo ngại về gánh nặng thủ tục hành chính vẫn chiếm tỷ lệ không nhỏ.

Một cách rất ngắn gọn và thẳng thắn, Hiệp hội Doanh nghiệp Mỹ viết: “Các thành viên của chúng tôi, giống như nhiều doanh nghiệp ở đây, đang phải đối mặt với sự chậm trễ trong thủ tục phê duyệt. Gánh nặng thủ tục hành chính tốn thời gian, gây cản trở hoặc đình trệ các dự án của doanh nghiệp và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của Việt Nam”.

Tâm tư này không riêng của doanh nghiệp Mỹ.

Nhóm công tác nguồn nhân lực gửi tới Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sự thiếu nhất quán trong thủ tục cấp lại giấy phép lao động cho lao động nước ngoài và gọi đây là gánh nặng thủ tục hành chính không cần thiết. Cụ thể, Nhóm công tác thông tin, một số sở Lao động, Thương binh và Xã hội yêu cầu nộp lại đơn xin chấp thuận nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài trước khi nộp đơn xin cấp lại giấy phép lao động; một số nơi lại yêu cầu thực hiện lại hoàn toàn thủ tục này, gồm đăng tin tuyển dụng, nộp đơn xin chấp thuận nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài…

Hiện tại, theo tính toán của các doanh nghiệp, quy trình cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài mất khoảng 4 - 5 tháng, với nhiều thủ tục giấy tờ, với các yêu cầu công chứng và hợp pháp hóa lãnh sự. “Chúng tôi đề xuất xây dựng và thực hiện giấy phép lao động ngắn hạn; làm rõ và thống nhất các yêu cầu về giấy tờ cần thiết để đề nghị cấp giấy phép lao động hoặc miễn giấy phép lao động, đảm bảo các quy định được áp dụng thống nhất tại các cơ quan quản lý lao động địa phương”, Nhóm công tác nguồn nhân lực gửi đề xuất.

Nhóm công tác thuế và hải quan thì gửi tới lãnh đạo Bộ Công thương vấn đề của các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ. Cụ thể, Nhóm công tác cho biết, nhiều doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm là một chi tiết, bộ phận, linh kiện của các sản phẩm được liệt kê trong Danh mục Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển quy định tại Nghị định 11/2015/NĐ-CP, nộp hồ sơ xin xác nhận ưu đãi, nhưng không được phê duyệt cho nhóm sản phẩm này. Các doanh nghiệp cho biết, quá trình xin xác nhận ưu đãi mất rất nhiều thời gian, nhiều doanh nghiệp phải nộp hồ sơ bổ sung nhiều lần theo yêu cầu của cơ quan cấp phép. Nhiều vấn đề về tuân thủ trong quá khứ đã được doanh nghiệp hoàn tất các thủ tục để khắc phục, bổ sung với các cơ quan hữu quan, nhưng cơ quan cấp phép vẫn dựa vào đó để từ chối hồ sơ.

“Những khó khăn này đã gây nên khúc mắc, tốn kém về chi phí, thời gian của doanh nghiệp, chưa thật sự phát huy hiệu quả của chính sách khuyến khích”, Nhóm công tác viết trong kiến nghị gửi VBF 2024, kèm với đó là kiến nghị bổ sung những chi tiết, bộ phận, linh kiện là một phần của các sản phẩm được liệt kê trong Danh mục Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển.

Các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp Anh gửi đến VBF năm nay 4 khuyến nghị cụ thể để tiếp tục nỗ lực cải cách thủ tục hành chính. Một là, tăng cường chính phủ điện tử trong quản lý các hoạt động xúc tiến. Hai là, đơn giản hóa thủ tục và thời gian cấp giấy phép kinh doanh. Ba là, thống nhất giữa các quy định của Trung ương và địa phương. Bốn là, bỏ yêu cầu phê duyệt trước quảng cáo, chuyển sang kiểm soát sau thị trường.

“Việt Nam nên tận dụng các điều ước quốc tế để đơn giản hóa và lược bỏ quy định giấy tờ nước ngoài cần hợp pháp hóa để sử dụng, như hơn 100 quốc gia khác đã làm”, Hiệp  hội Doanh nghiệp Anh đề xuất thêm.