Thời điểm cuối năm, thương mại điện tử chứng kiến hai luồng xu hướng mua sắm đối lập nhau. Một là mua sắm thỏa thích không ngần ngại giá cả. Xu hướng còn lại là cẩn trọng hơn trước các quyết định chi tiêu.

Thế nào là “mua sắm báo thù” và “mua sắm chánh niệm”?

Ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc Phát triển Đối tác kinh doanh của Lazada Việt Nam cho biết, mua sắm báo thù (revenge buying) là khái niệm chỉ hành vi mua thỏa sức bù đắp khoảng thời gian dài không chi tiêu trước đó. Ngược lại, mua sắm chánh niệm (mindful shopping) chỉ việc người tiêu dùng trở nên thận trọng trong chi tiêu và chỉ mua khi cần thiết. Hai luồng xu hướng này đang diễn ra song hành trong thời điểm cuối năm.

Sau giãn cách xã hội, phần lớn người tiêu dùng không được mua sắm thoả thích và “nhớ nhung” cảm giác được chi tiêu. Do đó, giai đoạn “bình thường mới” kết hợp nhiều đợt sale lớn cuối năm, người tiêu dùng được kích thích để mua sắm, nhằm “phục thù” cho khoảng thời gian ngưng trệ trước đó. Ngược lại, Covid-19 ảnh hưởng thu nhập của người lao động, không ít người lựa chọn cách chi tiêu cân nhắc hơn để dự phòng cho tương lai.

Thị trường thương mại điện tử sôi động cuối năm

Nhận định về xu hướng tiêu dùng cuối năm, ông Hoàng chia sẻ: “Trong 5 - 6 tháng tiếp theo, 2 xu hướng mua sắm “báo thù” và “chánh niệm” sẽ song hành và tập trung mạnh trên kênh trực tuyến. Tuy nhiên sau đó, người tiêu dùng sẽ mua sắm bình tĩnh, tập trung vào các mặt hàng cần thiết và mức chi phí hợp lý”.

Dù có vẻ trái ngược, hai luồng xu hướng này có một đặc điểm chung, nằm ở trải nghiệm vui thích của khách hàng khi mua được những món hàng mình muốn với chi phí hợp lý. Nếu hiểu được điều đó, doanh nghiệp và nhà bán hàng có thể linh hoạt chuyển đổi chiến lược để thu hút khách hàng.

Doanh nghiệp có thể tham gia vào chiến lược cá nhân hoá trải nghiệm mua sắm của khách hàng, tổ chức hình thức mua sắm kết hợp giải trí (shoppertainment) hoặc ứng dụng quản lý tự động thông minh… để tăng hiệu quả tiếp cận người tiêu dùng. Ngoài ra, ưu đãi về giá, miễn phí vận chuyển, quà tặng… cũng thúc đẩy người tiêu dùng mạnh dạn chi tiêu.

Bên cạnh đó, thị trường cũng xuất hiện nhiều xu hướng tiêu dùng mới hậu đại dịch, trong đó có mua sắm online và thanh toán trực tuyến. Một thống kê cho thấy 71% người dùng Internet từng mua sắm trực tuyến. Trong đó, 81% người tiêu dùng online sẽ tăng cường thanh toán trực tuyến. Ngoài ra, bên cạnh nhu yếu phẩm, các mặt hàng như sản phẩm làm đẹp, tạp hoá, đồ điện tử và hàng may mặc cũng trở thành một phần của nếp sống người dùng sau dịch.

Bước đệm từ sàn thương mại điện tử cho nền kinh tế số

Không đứng ngoài làn sóng tiêu dùng mới này, các sàn thương mại điện tử cũng có nhiều hỗ trợ cho người mua lẫn nhà bán hàng để tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm và giúp doanh nghiệp phục hồi kinh doanh.

Là mắt xích quan trọng giữa người mua và người bán, Lazada tiên phong đưa ra mô hình 3E - gồm Easy to buy (dễ mua), Easy to sell (dễ bán) và Easy to deliver (dễ vận chuyển) nhằm 3 mục đích: tối ưu hóa trải nghiệm cho khách hàng - tạo cơ hội cho nhà bán - tăng độ tin cậy, uy tín cho sàn.

Trong đó, “Dễ mua” là phương thức giữ chân khách hàng bằng trải nghiệm mua sắm tốt, nhiều chương trình ưu đãi, dịch vụ chăm sóc khách hàng chất lượng. “Dễ bán” gồm nhiều công cụ, hỗ trợ từ sàn dành cho các doanh nghiệp kinh doanh: cung cấp mặt hàng ở mức giá bình ổn, hỗ trợ doanh nghiệp “lên sàn” hay đào tạo kiến thức kinh doanh trực tuyến miễn phí cho nhà bán. “Dễ vận chuyển” là sáng kiến đưa hàng hóa đến tay người dùng nhanh gọn, tiện lợi, tiết kiệm hơn nhờ hệ thống logistics và giao vận vững mạnh từ Lazada.

Ông Hoàng cho biết, sáng kiến mô hình 3E này sẽ tạo bước đệm để người tiêu dùng và cả người bán hưởng nhiều lợi ích trong các dịp ưu đãi lớn, đặc biệt là Lễ hội mua sắm 12/12 liền kề và mùa chi tiêu mạnh trong dịp cuối năm. Tâm lý chung muốn tìm kiếm sản phẩm chất lượng với nhiều ưu đãi về giá, dịch vụ hoàn thiện của người dùng là cơ hội để cả người mua và người bán tận dụng lợi thế của mua sắm trực tuyến, thúc đẩy sự phát triển chung của ngành thương mại điện tử trong tương lai.