Lo giữ dây chuyền sản xuất

Khác với nhiều ngành phục vụ xuất khẩu, sản xuất của ngành công nghiệp ô tô nhằm vào thị trường nội địa là chủ yếu. Bởi vậy, khi dịch bệnh bùng phát mạnh và diễn biến phức tạp như hiện nay, không chỉ sản xuất, mà việc bán hàng của các doanh nghiệp ngành này cũng gian khó.

“Đại lý dừng hoạt động, nhà máy đóng cửa và tâm lý hạn chế tiêu dùng đã ảnh hưởng mạnh tới hoạt động của doanh nghiệp. Doanh số bán hàng các tháng 4, 5, 6 đã giảm và tiếp tục sụt giảm lớn trong tháng 7 khi dịch bệnh diễn biến phức tạp”, ông Bradley Christian Anthony Kelly, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô trong nước (VAMA) nói về những khó khăn mà các doanh nghiệp sản xuất ngành ô tô Việt Nam đang gặp phải.

Với kịch bản lạc quan nhất là dịch bệnh sẽ được đẩy lùi trong nửa đầu tháng 8/2021, VAMA cho rằng, thị trường chỉ từng bước tăng trở lại từ tháng 9. Nhưng ngay cả như vậy thì bản thân nỗ lực của doanh nghiệp và VAMA là chưa đủ, thậm chí khó khả thi, nếu không có sự kích cầu mạnh mẽ và hiệu quả cho toàn thị trường như Nghị định 70/2020/NĐ-CP về giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe sản xuất, lắp ráp trong nước đã mang lại.

Trước thực tế nhiều nhà máy phải đóng cửa, tạm dừng sản xuất, bố trí lao động nghỉ luân phiên, trong đó có các công ty, nhà máy thuộc Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco) đóng trên địa bàn Khu kinh tế mở Chu Lai, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, ông Lê Trí Thanh đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ Tài chính, Công thương đề nghị một số giải pháp cấp bách để hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước trước những ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19 hiện nay.

Hai giải pháp ngắn hạn được tỉnh Quảng Nam đề xuất là cho phép tiếp tục gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước đến hết năm 2021 như đã áp dụng trong năm 2020 theo Nghị định 109/2020/NĐ-CP ngày 15/9/2020. Đồng thời, cho phép tiếp tục giảm lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước thêm một khoảng thời gian phù hợp như đã áp dụng trong năm 2020 theo Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020.

Cũng đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất trong nước có cơ hội vượt khó trước thách thức của đại dịch, tỉnh Ninh Bình, nơi đặt cơ sở sản xuất, lắp ráp ô tô của Công ty TC MOTOR cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét tái áp dụng hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ tới ít nhất hết năm 2021.

Không buông thị trường cho nước ngoài

Ông Lê Ngọc Đức, Tổng giám đốc Công ty TC MOTOR cho hay, việc tiếp tục hỗ trợ như đề xuất sẽ tác động trực tiếp tới thu ngân sách nhà nước, nhất là trong bối cảnh thu ngân sách nhà nước vẫn đang bị ảnh hưởng tiêu cực do dịch bệnh. “Nhưng chúng tôi tin rằng, việc giảm lệ phí trước bạ không những không làm giảm số thu ngân sách, ngược lại còn tăng số thu thuế, phí thu được nhờ tăng trưởng doanh số bán xe mang lại”, ông Đức nói.

Nhận định trên được ông Đức dẫn chứng bằng báo cáo của Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính). Theo đó, quyết định giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước từ ngày 28/6 đến 31/12/2020 đã giúp thu ngân sách tăng hơn 11.200 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, riêng thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng tăng hơn 8.200 tỷ đồng, phí và lệ phí trước bạ tăng hơn 3.000 tỷ đồng.

Ông Bradley Christian Anthony Kelly cũng cho rằng, Chính phủ nên cân nhắc để ban hành chính sách giảm 50% phí trước bạ đối với ô tô mới ở thời điểm này, áp dụng từ tháng 8/2021 đến hết năm 2021. Đây là chính sách hỗ trợ hữu hiệu cho ngành ô tô trong nước thời điểm này.

Đáng nói là, trong khi các doanh nghiệp sản xuất trong nước phải đối mặt với khó khăn do dịch bệnh thì sản lượng nhập khẩu xe ô tô nguyên chiếc lại tăng trưởng đột biến. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, cộng dồn 6 tháng đầu năm 2021, tổng kim ngạch nhập khẩu mặt hàng ô tô nguyên chiếc đã tăng 99,6% về lượng và tăng đến 102,5% về giá trị. Nếu so sánh số liệu tháng 6/2021 với cùng kỳ năm ngoái, thì tăng trưởng lên tới 324,9% về lượng và tăng 265,1% về giá trị.

Số liệu của TC MOTOR cho thấy, năm 2020, tỷ trọng xe nhập khẩu nguyên chiếc đã lên tới 41% trong nửa đầu năm, đạt mức tăng cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, đe dọa mất cân bằng tương quan với sản xuất nội địa. Tuy vậy, nhờ Nghị định 70/2020/NĐ-CP của Chính phủ với việc giảm lệ phí trước bạ 50% cho xe sản xuất, lắp ráp trong nước, nên chỉ tính từ ngày 28/6/2020 đến 31/12/2020, tỷ trọng xe ô tô nhập khẩu đã giảm về mức 27%, đảm bảo tương quan tỷ trọng.

Dẫu vậy, trong nửa đầu năm 2021, tỷ lệ xe ô tô nhập khẩu đã tăng lên 34% và nếu không có chính sách khuyến khích để thúc đẩy sản xuất trong nước, góp phần tạo việc làm cho người lao động, nhất là khi dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, thì sự hồi phục của sản xuất trong nước sẽ chậm và đây là cơ hội cho hàng nhập khẩu đổ bộ, chiếm lĩnh thị trường.