Thị trường dầu mỏ thế giới đang chứng kiến giai đoạn bước ngoặt rất quan trọng sau khi Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và những đối tác chủ chốt, dẫn đầu là Nga, không thể đạt được thỏa thuận cắt giảm nguồn cung hơn nữa, trong khi thỏa thuận cũ sẽ chính thức hết hạn vào cuối tháng Ba này.

Giới phân tích lo ngại diễn biến này có thể châm ngòi cho một cuộc chiến giá dầu giữa OPEC và các nước ngoài OPEC nhằm giành giật thị phần năng lượng ngay cả khi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang diễn biến phức tạp và tác động mạnh tới nhu cầu tiêu thụ “vàng đen” trên toàn cầu.

Cuộc đua thị phần bắt đầu

 Không lâu sau đàm phán thất bại giữa OPEC và Nga, nhà xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới Saudi Arabia đã công bố kế hoạch tăng sản lượng “vàng đen” đáng kể lên mức trên 10 triệu thùng/ngày trong tháng 4/2020 và thậm chí có thể tiến gần tới ngưỡng 11 triệu thùng/ngày.

Bên cạnh đó, Tập đoàn dầu mỏ quốc doanh Aramco của Saudi Arabia cũng thông báo sẽ giảm giá bán chính thức cho một số thị trường kể từ tháng tới. Thông điệp được chính quyền Riyadh đưa ra là Saudi Arabia nên tối đa hóa sản lượng để bảo vệ thị phần của mình. Đây được coi là động thái đáp trả Nga sau khi các bên không thể đồng thuận về thỏa thuận hạn chế nguồn cung nói trên.

Saudi Arabia đang bơm tổng cộng 9,7 triệu thùng/ngày, trong khi công suất của nước này là 12,5 triệu thùng/ngày. Sau đó Saudi Arabia yêu cầu Saudi Aramco nâng sản lượng dầu mỏ lên 13 triệu thùng/ngày.

Tiếp sau Saudi Arabia, Iraq, Kuwait và Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) tuyên bố chiến tranh dầu mỏ với Nga. Iraq sẵn sàng giảm giá bán dầu thô trong tháng 4/2020 ở mức 5 USD/thùng đối với các khách hàng châu Á, trong khi Kuwait tuyên bố giảm giá bán dầu 6 USD/thùng.

Ngoài ra, Iraq có kế hoạch tăng nguồn cung dầu trong tháng 4/2020. Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi (Abu Dhabi National Oil Company thông báo ý định tăng sản lượng dầu vào tháng tới.

[OPEC và các nước liên minh không đồng thuận về giảm thêm sản lượng]

Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak trước đó thông báo rằng kể từ ngày 1/4 tới, Nga sẽ bắt đầu sản xuất dầu mỏ mà không quan tâm đến hạn ngạch và các thỏa thuận cắt giảm sản lượng thực hiện trước đó. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa Moskva sẽ không theo dõi và phân tích những diễn biến trên thị trường năng lượng.

Các chuyên gia dầu mỏ nhận định chiến lược của Saudi Arabia và Nga đã cho thấy sự thay đổi, hướng tới mục tiêu ưu tiên giành thị phần hơn là ổn định thị trường và hỗ trợ giá “vàng đen."

Chuyên gia Andrew Lebow thuộc công ty tư vấn Commodity Research Group cho biết Moskva đang có quan điểm khác về thị trường dầu mỏ. Nền kinh tế Nga đa dạng hơn so với hầu hết các quốc gia OPEC và ít phụ thuộc vào dầu mỏ. Do đó, ưu tiên hàng đầu của Nga, là tránh để mất thị phần vào tay Mỹ, trong bối cảnh Mỹ đang là nước đứng đầu thế giới về sản lượng với hơn 13 triệu thùng/ngày và xuất khẩu từ 3-4 triệu thùng/ngày.

Nhà phân tích hàng hóa Edward Bell tại Emirates NBD cho rằng, các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ chủ chốt trên thế giới đang chuẩn bị cho một cuộc chiến giá dầu mới, khi liên tục thông báo về kế hoạch tăng sản lượng.

Động thái bất ngờ này là một sự đảo ngược chính sách hạn chế nguồn cung để bù đắp cho sự sụt giảm nhu cầu tiêu thụ do dịch COVID-19 bùng phát.

Hiện sản lượng dầu mỏ ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi thấp hơn khoảng 2 triệu thùng/ngày so với mức đỉnh hồi năm 2018. Điều này đồng nghĩa sẽ có một lượng dầu thô đáng kể được bơm thêm ra thị trường nếu các nhà sản xuất chủ chốt như Saudi Arabia hay Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE) quyết định “mở van” để giành thị phần.