Tiếp tục kỳ họp thứ ba, sáng 13/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Ở vị trí đại diện Ban Soạn thảo dự án luật là Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam.

Một trong những vấn đề được đại biểu quan tâm thảo luận là việc xã hội hóa, liên doanh liên kết, hợp tác đặt máy móc thiết bị trong khám chữa bệnh.

Điều 90 dự thảo luật quy định Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân hoạt động nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận.

Hoạt động liên doanh, liên kết, thuê dịch vụ hoặc cho thuê dịch vụ của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh Nhà nước thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước.

Thảo luận tại tổ, một số vị đại biểu cho rằng quy định này còn chung chung, thiếu điều kiện triển khai; chưa thể hiện rõ chính sách của Nhà nước về xã hội hóa, chưa thể hiện sự khuyến khích của Nhà nước cũng như các chính sách ưu đãi. Đại biểu đề nghị cần quy định cụ thể về xã hội hóa và cơ chế thực hiện; về liên doanh, liên kết, hợp tác công tư tại dự thảo Luật, về cung cấp dịch vụ y tế, thuê thiết bị cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh, thuê dịch vụ khám chữa bệnh, mượn thiết bị theo hợp đồng trúng thầu, mua sắm vật tư tiêu hao thường xuyên vào cơ sở y tế.

Bên cạnh đó có ý kiến cho rằng điều này không cần thiết, không cần đưa vào luật nếu chưa làm được.

Tham gia thảo luận tại hội trường, Phó Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp Nguyễn Thị Thủy  (Bắc Kạn) khẳng định việc xã hội hóa, liên doanh liên kết, hợp tác đặt máy móc thiết bị trong khám chữa bệnhlà chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước để bù đắp những thiếu hụt ngân sách cho y tế. Sau một thời gian triển khai chính sách này đã đi vào cuộc sống, mang lại kết quả tích cực.

Nhờ đó đã giúp cho nâng cao đáng kể công tác khám chữa bệnh, giúp cho người dân được tiếp cận với y tế kỹ thuật cao ngay trong nước mà không cần phải ra nước ngoài.

Đặc biệt, theo đại biểu, việc triển khai chính sách này không chỉ bệnh viện trung ương mà bệnh viện tuyến dưới cũng đã làm chủ được trang thiết bị, mà không phải chuyển tuyến, vượt tuyến lên trên.

Tuy nhiên, đại biểu Thủy cho rằng việc triển khai chủ trương nói trên thời gian qua phát sinh những bất cập.

“Tình trạng lạm dụng chỉ định xét nghiệm, chỉ định dịch vụ kỹ thuật cao quá mức cần thiết với máy móc xã hội hóa, gây tốn kém cho túi tiền của người dân và bảo hiểm y tế. Đáng lưu ý do thiếu quy hoạch rõ ràng nên có sự mất cân đối lớn trong huy động nguồn lực”, đại biểu Thuỷ nhìn nhận.

Đại biểu cũng chỉ ra xã hội hóa liên doanh liên kết hiện nay chủ yếu tập trung những thành phố lớn và nơi có điều kiện thuận lợi. Trong khi, những địa phương, địa bàn khó khăn rất cần xã hội hóa lại không thể xã hội hóa được dẫn tới thiệt thòi cho bệnh nhân khu vực này.

Đại biểu Thủy nêu rõ, qua theo dõi các vụ án vừa qua trong lĩnh vực y tế vừa qua cho thấy, việc “thổi giá” không chỉ phát hiện trong dự án đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế mà còn phát hiện trong triển khai đề án xã hội hóa, liên doanh liên kết hợp tác đặt máy móc thiết bị, khám chữa bệnh tại bệnh viện công lập.

Điển hình là vụ án ở bệnh viện Bạch Mai đã ký hợp đồng cho đối tác đặt robot hỗ trợ kỹ thuật, với giá máy trong hợp đồng liên kết gấp 5 lần giá trị thực, từ 7,4 tỷ lên 39 tỷ đồng, làm lợi cho nhóm người nhưng gây thiệt hại cho hơn 600 bệnh nhân.

Theo đại biểu, một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là do lĩnh vực này hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, thiếu chặt chẽ, có nhiều lỗ hổng. Điều này dẫn đến nhiều khó khăn cho bệnh viện trong triển khai, vừa rủi ro cho bệnh viện và đơn vị tư nhân tham gia, nhất là dễ lợi dụng để cấu kết nhóm lợi ích gây thiệt hại cho bệnh nhân và nhà nước.

Dẫn quy định tại điều 90 dự thảo luật, đại biểu Thuỷ khẳng định quy định như vậy là “chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra”. Vì những khó khăn vướng mắc xã hội hóa liên doanh liên kết trong lĩnh vực y tế do pháp luật thiếu rõ ràng, thiếu cụ thể vốn kéo dài trong nhiều năm thì nay càng trở nên trầm trọng hơn trong bối cảnh xảy ra các vụ án y tế.

“Tiến trình xã hội hóa trong lĩnh vực y tế hiện nay gần như đang đặt ở nút tạm dừng. Các hoạt động mua sắm trang thiết bị để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh toàn ngành gần như đóng băng và không dám triển khai. Trong khi đó, nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngày càng nâng cao và các bệnh viện, nhà quản lý đang trông chờ sửa đổi, bổ sung thật là cụ thể trong các quy định pháp luật, trong đó có dự thảo Luật khám chữa bệnh”, bà Thủy nhấn mạnh.

Đại biểu Thủy cũng khẳng định dự án Luật chưa tiếp thu đầy đủ ý kiến Kết luận ngày 25/4/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Kết luận này nêu rõ là phải nghiên cứu để quy định cụ thể vấn đề xã hội hóa trong lĩnh vực khám, chữa bệnh ngay vào trong dự án Luật này.

Nhấn mạnh nguồn lực trong xã hội còn rất lớn, bà Thuỷ nói, nếu quy định cụ thể, đầy đủ, rõ ràng về liên doanh, liên kết sẽ giúp cho bệnh viện có trang thiết bị hiện đại, mang lại lợi ích cho bệnh nhân, nền y tế.

Từ đó, bà Thủy kiến nghị cần có quy định cụ thể về nguyên tắc những yêu cầu đặc thù của xã hội hóa trong lĩnh vực y tế; bổ sung có cơ chế kiểm soát chống sự biến tướng, chống lợi ích nhóm; có cơ chế khuyến khích triển khai xã hội hóa y tế trong những vùng còn khó khăn.

Phát biểu cuối phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói liên doanh liên kết trong bệnh viện công lập là đặc thù với Việt Nam, thực sự rất khó nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để áp dụng với Việt Nam.

"Chúng tôi đã làm việc nhiều với các tổ chức quốc tế, các nước công là công, tư là tư, khi đã liên doanh liên kết với tư nhân tức là hạch toán theo chế độ tư nhân, nhưng ở Việt Nam có đặc thù này.  Mô hình liên doanh liên kết để khám chữa bệnh trong bệnh viện công, thực sự giải quyết bài toán của Việt Nam trong thời gian vừa qua, nhưng tới đây luật pháp cần quy định rõ hơn và chìa khóa mà các tổ chức quốc tế khuyến nghị là phải bắt tất cả công khai minh bạch, tất cả các khoản thu từ khám chữa bệnh theo yêu cầu", Phó Thủ tướng nói.