Trước sự nghi ngờ của một số chuyên gia kinh tế về sự minh bạch của nguồn lợi thu được từ đấu thầu vàng, NHNN khẳng định, việc quản lý thu, chi từ hoạt động mua, bán vàng theo đúng quy định của pháp luật và chế độ tài chính của NHNN.

Thứ nhất, các khoản thu, chi (trong đó có thu, chi về nghiệp vụ mua bán vàng của NHNN) được kiểm soát thông qua cơ chế kiểm soát nghiệp vụ.

Cơ chế này được áp dụng trong tất cả các nghiệp vụ của NHNN để đảm bảo việc thực hiện nghiệp vụ được tuân thủ nghiêm túc, chặt chẽ, minh bạch (riêng đối với nghiệp vụ đấu thầu vàng, NHNN đã thành lập Tổ triển khai đấu thầu vàng miếng gồm thành viên các Vụ, Cục, Sở của NHNN, đảm bảo thực hiện đúng quy định, quy trình, khách quan). Về kế toán, mỗi nghiệp vụ phát sinh và ghi vào sổ kế toán phải được kiểm soát từ người nhập dữ liệu từ chứng từ, người kiểm soát và người phê duyệt.

Thứ hai, Vụ Kiểm toán Nội bộ (NHNN) có trách nhiệm giám sát, kiểm toán các nghiệp vụ phát sinh của NHNN, bao gồm các khoản thu nhập, chi phí.

Thứ ba, hàng năm, theo quy định của Luật NHNN, Kiểm toán Nhà nước đều thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động nghiệp vụ của NHNN.

Thời gian qua, Bộ Tài chính cũng đã theo dõi sát các khoản thu chi từ hoạt động mua, bán vàng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tính đến ngày 25/9/2013, NHNN đã tổ chức 61 phiên đấu thầu vàng và bán ra 59,87 tấn vàng. Thu nhập từ bán vàng của NHNN sau 61 phiên đấu thầu (sau khi trừ chi phí liên quan) là 6.834 tỷ đồng. NHNN đã thực hiện quản lý, hạch toán, nộp NSNN theo đúng quy định của pháp luật và Quyết định số 07/2013/QĐ-TTg ngày 24/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ.

Về ý kiến của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, hoạt động đầu thấu vàng không minh bạch, bình đẳng về quyền lợi của các thành viên tham gia, NHNN khẳng định, cơ quan này cho phép tất cả các thành viên đủ điều kiện đều được tham gia đấu thầu vàng.

Riêng về sự minh bạch, theo ông Nguyễn Quang Huy, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối (NHNN), hàng ngày, NHNN theo dõi, giám sát chặt chẽ báo cáo của các TCTD, DN về tình hình sử dụng vàng miếng mua từ NHNN, trong đó các đơn vị báo cáo chi tiết về mục đích sử dụng, các khoản đã bán cho từng đối tượng tại mức giá và khối lượng cụ thể.

Kết quả cho thấy vàng miếng mua qua đấu thầu được các TCTD, DN sử dụng để bán ra thị trường đáp ứng nhu cầu của người dân và một phần để chi trả vàng đến hạn cho người dân gửi vàng tại TCTD.

Ngoài ra, NHNN đã yêu cầu các TCTD, DN hàng ngày phải báo cáo chi tiết về doanh số mua, doanh số bán vàng miếng (cụ thể về khối lượng, giá trị) cho từng đối tượng khách hàng là tổ chức, cá nhân.

Trên cơ sở báo cáo của các đơn vị, kết quả cho thấy số lượng vàng các TCTD, DN trúng thầu bán lại ra thị trường chủ yếu cho đối tượng là khách hàng cá nhân, số lượng bán lại cho các DN kinh doanh mua, bán vàng miếng là không đáng kể.

Bên cạnh đó, để hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng, hàng ngày NHNN theo dõi chặt chẽ việc TCTD tuân thủ quy định không được giữ trạng thái vàng vượt quá 2% so với vốn tự có và không được duy trì trạng thái âm vàng. Thực tế trong giai đoạn vừa qua, các TCTD đều nghiêm túc tuân thủ quy định này của NHNN, toàn hệ thống duy trì trạng thái vàng ở mức trung bình khoảng 0,14% trên vốn tự có.

Nhằm hạn chế hoạt động đầu cơ vàng, NHNN đang khẩn trương triển khai Quyết định số 20/2013/QĐ-TTg của Chính phủ về phòng chống rửa tiền, dự kiến NHNN sẽ tăng cường theo dõi, giám sát báo cáo chi tiết các giao dịch của các DN kinh doanh mua, bán vàng miếng với khách hàng có giá trị lớn trên 300 triệu đồng.

Như vậy, sau hơn 1 năm thực hiện khuôn khổ pháp lý mới về quản lý thị trường vàng nói chung và Nghị định 24 nói riêng, NHNN phải khẳng định: quyền sở hữu, tích trữ, mua, bán vàng miếng hợp pháp của người dân được bảo đảm; thị trường vàng đã được sắp xếp lại một cách cơ bản; trật tự, kỷ cương trên thị trường đã được xác lập, tạo tiền đề phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của người dân;

Đã ngăn chặn được ảnh hưởng của biến động giá vàng đến tỷ giá, lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô; vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng đã được nâng cao; ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng “vàng hóa” trong nền kinh tế tiến tới từng bước huy động được nguồn lực vàng trong dân phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Đến nay, thị trường vàng đã ổn định hơn, sự mất cân đối về cung cầu vàng trong nước đã được thu hẹp, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới đã được thu hẹp, từ mức cao nhất 6-7 triệu đồng/lượng, đến nay chỉ dao động quanh mức 2-3,5 triệu đồng/lượng.

Thùy Liên