Thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn bùng nổ 9 tháng đầu năm. Trong đó, trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản vẫn là tâm điểm của toàn thị trường nhờ lãi suất hấp dẫn. Tuy vậy, các công ty chứng khoán liên tục cảnh báo nhà đầu tư về sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm hết.

Trong báo cáo vừa công bố, SSI cho hay, tỷ lệ các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết tham gia hoạt động huy động vốn trên thị trường trái phiếu là tương đối cao so với các ngành khác. Do vậy, nhà đầu tư sẽ gặp nhiều khó khăn khi muốn tiếp cận các thông tin về tình hình tài chính của doanh nghiệp, đặc biệt là khi thị trường  trái phiếu doanh nghiệp chưa có cơ quan độc lập đánh giá xếp hạng tín nhiệm trái phiếu.

Sau khi thống kê một số chỉ tiêu về thanh khoản của những doanh nghiệp bất động sản lớn trên sàn chứng khoán, SSI cho rằng, chưa đủ để đánh giá được toàn diện rủi ro vỡ nợ của các doanh nghiệp bất động sản tham gia thị trường  trái phiếu doanh nghiệp. Nhìn chung, áp lực trả lãi và gốc  trái phiếu doanh nghiệp từ các doanh nghiệp này là không lớn khi dư nợ  trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng tài sản của doanh nghiệp.  

Mặc dù vậy, các chuyên gia cũng chỉ ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn của  trái phiếu doanh nghiệp bất động sản. Trong thời gian qua, các loại  trái phiếu doanh nghiệp được phát hành tại Việt Nam đều chưa được xếp hạng tín nhiệm, nhiều loại không tài sản đảm bảo, không bảo lãnh thanh toán; một số doanh nghiệp công bố huy động vốn với lãi suất cao, nhưng không có phương án kinh doanh khả thi rõ ràng do vậy không đảm bảo cho khả năng trả nợ gốc và lãi sau này.

Trong ngắn hạn, rủi ro vỡ nợ đến từ các doanh nghiệp này là chưa nhiều khi thời điểm đáo hạn sẽ rơi nhiều vào năm 2023 – 2024, tuy nhiên dịch bệnh diễn biến phức tạp như hiện tại sẽ đẩy nhanh nguy cơ vỡ nợ từ các doanh nghiệp này, khi không thể kiểm soát được dòng tiền khiến dòng tiền bị mất cân đối.

Thanh khoản của thị trường bất động sản có xu hướng giảm cho thấy sức hấp thụ đang suy yếu dần; các hoạt động triển khai dự án, sự kiện mở bán bị gián đoạn do dịch bệnh; hoạt động đầu tư công các dự án cơ sở hạ tầng đang chậm hơn dự kiến. Các yếu tố này làm tăng chi phí vốn do ứ đọng, ảnh hưởng đến kế hoạch dòng tiền trả nợ gốc lãi trái phiếu của doanh nghiệp.

Ngoài ra, tình trạng sẽ ngày càng tệ hơn khi nhiều trường hợp các doanh nghiệp phải phát hành thêm  trái phiếu doanh nghiệp để có thể thanh toán nợ gốc và lãi của các khoản  trái phiếu doanh nghiệp cũ trước đó

Vì vậy, SSI dự đoán, trong ngắn hạn tới đây, Bộ Tài chính sẽ có một số biện pháp quản lý hành chính nhằm hạn chế lượng phát hành  trái phiếu doanh nghiệp không đảm bảo. Việc mạnh tay kiểm tra, giám sát thị trường của Bộ Tài chính sẽ khiến thị trường  trái phiếu doanh nghiệp nhiều khả năng kém sôi động hơn trong quý IV/2021.

Mới đây, Bộ Tài chính đã chỉ đạo kiểm tra trong tháng 10 tại 10 công ty chứng khoán về tình hình cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp, trong bối cảnh thị trường thời gian gần đây xuất hiện hiện tượng các nhà đầu tư “lách” các quy định của pháp luật để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với mục đích để mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thông qua phân phối của công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại mà chưa nắm rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng rà soát lại một số doanh nghiệp có khối lượng phát hành trái phiếu lớn; phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo; tình hình tài chính yếu nhằm hạn chế tối đa nguy cơ vỡ nợ trên thị trường.

Đáng chú ý, mới đây, Bộ Tài chính đã ban hành dự thảo Thông tư nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Theo đó, đối với hoạt động phát hành  trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, điều khoản đáng chú ý nhất là việc quy định trái phiếu của công ty không phải công ty đại chúng phải có tài sản đảm bảo hoặc bảo đảm thanh toán toàn bộ gốc, lãi khi đến hạn.