Thống nhất với mức giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu theo đề xuất của Chính phủ, song nhiều ý kiến tại cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị làm rõ các căn cứ để xác định và đề xuất mức giảm đều 50% đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu.

Theo chương trình phiên họp thứ 9, chiều nay (23/3), Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12/2022.

Trước đó, như Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn đã thông tin, Chính phủ đề xuất : Xăng, trừ etanol mức thuế 2.000đ/lít; Dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn mức thuế 1.000đ/lít (giảm 50% so với các mức thuế hiện hành); Dầu hỏa mức thuế 300đ/lít (giảm 70% so với mức thuế hiện hành).

Thẩm tra, đa số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội thống nhất với các mức giảm thuế như trên. Vì việc giảm thuế là chính sách hỗ trợ, thể hiện sự chia sẻ của Nhà nước với người dân, doanh nghiệp trong bối cảnh vừa phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, vừa bị ảnh hưởng bởi biến động trên thị trường thế giới hiện nay, góp phần kiềm chế lạm phát, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô.

Nhưng, nhiều ý kiến cho rằng, Tờ trình của Chính phủ chưa báo cáo rõ căn cứ tính toán mức độ giảm thuế đối với từng mặt hàng, theo các kịch bản điều hành tương ứng với mức độ biến động của giá dầu thô trên thế giới. Trên thực tế, vừa qua giá dầu thô trên thị trường thế giới đã biến động khó lường.

Tại thời điểm Chính phủ dự thảo Tờ trình (giữa tháng/3/20222), giá dầu có lúc đã lên tới mức 130 USD/thùng, tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, giá dầu thô đã giảm xuống quanh mức 100-110USD/thùng. Với thực tế này, mức giảm thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu cần được cân nhắc lại một cách có cơ sở.

Do đó, các ý kiến này đề nghị Chính phủ giải trình rõ các căn cứ để xác định và đề xuất mức giảm đều 50% đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu, trừ dầu hỏa và bổ sung số liệu so sánh giá xăng dầu với các nước trong khu vực để tránh buôn lậu, chuyển xăng dầu ra bên ngoài.

Một số ý kiến cho rằng, mức độ điều chỉnh giảm thuế bảo vệ môi trường cần được tính đến diễn biến giá dầu thô trên thị trường thế giới trong những ngày gần đây và không nên giảm đều cho tất cả các mặt hàng (trừ dầu hỏa) ở mức 50%. Theo đó, đề nghị giảm đối với mặt hàng xăng xuống mức 2.500đ/lít, tương đương giảm gần 38% so với mức hiện hành; các mặt hàng dầu (dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn) giảm 50%; dầu hỏa giảm 70% so với mức hiện hành.

Cũng tại cơ quan thẩm  tra, có ý kiến cho rằng, giá dầu thô biến động lớn, khó lường, có thể xây dựng phương án giảm thuế bảo vệ môi trường theo mức giá dầu thô để bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, cân đối ngân sách nhà nước.

Cụ thể,  giá dầu thô < 80USD/thùng giữ mức thuế như quy định hiện hành; giá dầu thô từ 80USD-130USD/thùng có thể giảm 1.000đ/lít đối với xăng, các mặt hàng khác giảm tương ứng (giảm 25% so với hiện hành); giá dầu thô từ 130USD/thùng trở lên thì giảm 1.500đ-2.000đ/lít (tương đương giảm 38%-50% so với hiện hành).

Liên quan đến tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra, tờ trình của Chính phủ nêu tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta vẫn thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung của nhiều nước trên thế giới .

Quá trình thẩm tra, một số ý kiến cho rằng, với tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra thấp hơn mức bình quân chung của nhiều quốc gia trên thế giới thì việc đề xuất giảm thuế là không thực sự thuyết phục .

Vì nếu thuế chỉ chiếm tỷ trọng thấp trong giá bán thì việc giảm thuế có thể không thực sự tác động lớn đến việc giảm giá bán xăng dầu, không đạt được mục tiêu đặt ra trong điều chỉnh chính sách thuế (bình ổn thị trường xăng dầu; góp phần hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội sau dịch Covid-19; bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp, Nhà nước,...) song lại ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn thu NSNN. Do đó, đề nghị Chính phủ báo cáo, giải trình rõ hơn về nội dung này.

Trong công tác điều hành đối với xăng dầu, cơ quan của Quốc hội đề nghị Chính phủ cân nhắc khả năng điều hành giảm thuế nhập khẩu MFN của mặt hàng xăng như một biện pháp bổ sung để can thiệp trong trường hợp giá dầu thô trên thị trường thế giới tiếp tục có biến động.

Trên cơ sở đánh giá tình hình nhập khẩu từ các nước FTA (ASEAN, Hàn Quốc, Singapore), khả năng đáp ứng của sản xuất trong nước và biến động về giá trên thị trường thế giới, Chính phủ tính toán mức độ giảm thuế nhập khẩu MFN một cách phù hợp để có thể điều chỉnh trong trường hợp cần thiết nhằm đa dạng hóa nguồn cung.

Trong điều hành giá xăng dầu, đề nghị của cơ quan thẩm tra với Chính phủ là nghiên cứu khả năng giảm chu kỳ điều hành giá để cập nhật hơn với biến động của thị trường thế giới. Về lâu dài, ngoài việc trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu bằng tiền, Chính phủ cần nghiên cứu khả năng bổ sung công cụ cho Quỹ bằng hiện vật (xăng dầu) để đa dạng hóa các công cụ có thể sử dụng tham gia điều tiết, hỗ trợ cho mục tiêu bình ổn thị trường xăng dầu trong nước.