Tiếp tục phiên họp thứ 27, chiều 11/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2023.

Khiếu kiện lên Trung ương vẫn diễn biến phức tạp

Thẩm tra sơ bộ nội dung trên, Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nêu rõ, qua báo cáo của Chính phủ cho thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo năm 2023 tiếp tục có sự đổi mới, đạt kết quả tích cực, giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật đối với 81,8% các vụ việc khiếu nại, 86,2% các vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền.

So với năm 2022, năm nay số lượt, số người, số vụ việc và số đoàn đông người tăng mạnh (tăng 37,5% về số lượt, 41,8% về số người, 33,2% về số vụ việc), nhưng Thanh tra Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương vẫn bảo đảm thực hiện tốt công tác tiếp công dân, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu nhận xét.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Pháp luật lưu ý, việc công dân trực tiếp đến các Bộ, ngành để khiếu nại tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng mạnh so với ở địa phương, nhất là về số lượng đoàn đông người (ở các Bộ, ngành tăng 268,6%) cho thấy tình hình công dân khiếu kiện lên các cơ quan ở Trung ương năm 2023 vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, đề nghị Chính phủ chỉ đạo đánh giá làm rõ nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm để có giải pháp phù hợp xử lý, khắc phục.

Đáng chú ý, theo báo cáo thẩm tra, việc chấp hành quy định của pháp luật về trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân của Chủ tịch UBND cấp tỉnh có chuyển biến tích cực (đạt 79%), cao hơn 2% so với năm 2022 và cao hơn 23% so với bình quân 5 năm giai đoạn 2016-2021.

Trong khi đó, việc thực hiện quy định của pháp luật về trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ chưa đạt yêu cầu (chỉ đạt 45%) và cũng mới chỉ đạt 92% số ngày tiếp theo quy định.

Ông Tùng đề nghị Chính phủ bổ sung làm rõ lý do của việc Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ “tiếp ít, ủy quyền nhiều”.

Bên cạnh đó, Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng, trong báo cáo gộp số ngày thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp trực tiếp tiếp công dân với số ngày ủy quyền cho cấp phó tiếp để đánh giá về việc chấp hành quy định của pháp luật về số ngày tiếp công dân của thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước là chưa bảo đảm theo đúng theo quy định của Luật Tiếp công dân, chưa phản ánh chính xác trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan trong việc trực tiếp tiếp công dân.

Sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước

Theo báo cáo của Chính phủ, so với năm 2022, tổng số đơn các loại do các cơ quan hành chính nhà nước tiếp nhận tăng 29,6% nhưng các cơ quan đã xử lý 442.801 đơn, chiếm tỷ lệ 99,1%. Trong đó, số đơn do các Bộ, ngành trung ương tiếp nhận (tăng 79,3%) tăng hơn rất nhiều so với địa phương (tăng 22,6%). Trong số đơn đã được xử lý, số đơn có đủ điều kiện xử lý chiếm tỷ lệ 81% (năm 2022 là 86,8%) và càng lên cấp cao hơn thì tỷ lệ này càng giảm (ở địa phương là 83,3%; ở Bộ, ngành là 50,4%; ở Thanh tra Chính phủ là 39,3%).

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến số lượng đơn thuộc trách nhiệm xử lý của Bộ, ngành tăng cao, số đơn đủ điều kiện xử lý càng lên cấp cao càng giảm để có giải pháp khắc phục phù hợp, bảo đảm hiệu quả, chất lượng của công tác tiếp nhận, xử lý đơn KNTC, giảm tải khối lượng công việc cho cán bộ, công chức làm công tác này.

Về kết quả giải quyết khiếu nại, ông Tùng cho biết, số vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước các cấp tăng 15,5% và các cơ quan đã giải quyết được 81,8% tổng số vụ việc.

Đối với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu không thay đổi so với năm 2022 (số khiếu nại có nội dung đúng vẫn là 17,1%) nhưng số khiếu nại đúng toàn bộ tăng 1,3% cho thấy chất lượng giải quyết công việc của cơ quan nhà nước chưa thực sự có chuyển biến tích cực, có mặt còn kém hơn so với năm 2022, ông Tùng nhấn mạnh.

Đối với kết quả giải quyết khiếu nại lần hai, có 17,3% vụ việc phải hủy, sửa quyết định giải quyết lần đầu, tăng 0,7% so với năm 2022, ông Tùng đề nghị Chính phủ tiếp tục đánh giá, làm rõ thêm về nguyên nhân, đề ra giải pháp khắc phục tình trạng này để bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người dân, doanh nghiệp.

Về kết quả giải quyết tố cáo, ông Tùng nêu rõ, qua phân tích số liệu kết quả giải quyết tố cáo trong báo cáo của Chính phủ, số tố cáo có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 23,5%, so sánh với tỷ lệ năm 2022 là 18,7% cho thấy tình hình sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước. Bên cạnh đó, số tố cáo tiếp có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 33,5%, so sánh với năm 2022 là 36,1% cho thấy tỷ lệ sai sót trong giải quyết tố cáo lần đầu của các cơ quan nhà nước tuy có giảm, nhưng vẫn còn cao.

Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần xác định rõ nguyên nhân và có giải pháp phù hợp, quyết liệt hơn nữa để nâng cao chất lượng của công tác giải quyết tố cáo.

Ông Tùng cũng đề nghị Chính phủ đánh giá những tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo ảnh hưởng như thế nào đến tình hình trật tự, an toàn xã hội và bổ sung, làm rõ “địa chỉ” cụ thể cá nhân, cơ quan, địa phương còn nhiều tồn tại, hạn chế để xác định trách nhiệm và có chế tài xử lý thích hợp, giúp cho công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo trong thời gian tới tại những nơi này có chuyển biến thực sự.