Ngày 26/1, người phát ngôn của EC Natasha Bertaud cho biết nếu tình hình không thay đổi thì việc duy trì kiểm soát nội bộ tại các quốc gia thuộc khối Schengen vì mục đích an ninh là việc làm hợp lý.

Cũng theo bà Bertaud, khoản 26 của Hiệp ước Schengen cũng cho phép các quốc gia thành viên tái thiết lập hoạt động kiểm soát biên giới trong vòng tối đa là 2 năm trong những trường hợp ngoại lệ. Các quốc gia thành viên cần thông báo tới EC trước khi nối lại hoạt động kiểm soát biên giới.

Đề xuất về việc kéo dài hoạt động kiểm soát biên giới đã được đưa ra trong cuộc họp của bộ trưởng Nội vụ và Tư pháp các quốc gia thành viên khối Schengen tại Amsterdam (Hà Lan) diễn ra ngày 25/1.

Bộ trưởng Nội vụ Italy Angelino Alfano cảnh báo rằng EU chỉ còn vài tuần để cứu Hiệp ước Schengen và Hiệp ước này sẽ sụp đổ nếu các quốc gia trong khối tiếp tục duy trì những chính sách mang tính đơn phương và phục vụ lợi ích quốc gia hơn là mục tiêu chung.

Lời cảnh báo này được ông Alfano và nhiều chính trị gia Italy cùng chia sẻ trong những ngày này, sau khi 6 nước Đức, Áo, Pháp, Thụy Điển, Đan Mạch và Croatia tạm thời thiết lập các trạm kiểm soát biên giới để kiểm soát dòng người di cư.

Động thái này khiến dư luận lo ngại rằng việc hoãn thực thi Hiệp ước Schengen có thể sẽ xảy ra trong tương lai gần và sẽ đẩy Italy vào tình trạng nguy hiểm khi dòng người di cư bằng đường biển đổ vào Italy sẽ ở lại nước này.

Hơn 1 triệu người di cư đã tới châu Âu trong năm 2015, hầu hết trong số này đều là người tị nạn đến từ Syria, Iraq và Afghanistan, tạo ra cuộc khủng hoảng di cư lớn nhất kể từ Chiến tranh Thế giới thứ II đối với "lục địa già".

Cũng trong ngày 26/1, sau cuộc gặp với người đồng cấp Slovakia Robert Fico, Thủ tướng Czech Bohuslav Sobotka cũng cho rằng tương lai của Schengen phụ thuộc vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng di cư hiện nay. Thủ tướng Czech nhấn mạnh vấn đề khủng hoảng di cư sẽ quyết định vận mệnh của không chỉ khối Schengen, mà cả toàn bộ EU.

Czech và Slovakia quan tâm đến việc duy trì Hiệp ước Schengen và cho biết một hội nghị cấp cao khẩn cấp của Bộ tứ Visegrad (gồm Czech, Slovakia, Hungary và Ba Lan) đã được ấn định để thảo luận vấn đề người tị nạn và các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường bảo vệ các đường biên giới của khu vực Schengen.  

Liên quan đến cuộc khủng hoảng người di cư, cùng ngày, Quốc hội Đan Mạch đã thông qua một số biện pháp cải cách nhằm hạn chế người nhập cư.

Với 81 phiếu thuận trên tổng số 109 nghị sĩ có mặt, đề xuất cải cách do Chính phủ cánh hữu của Thủ tướng Lars Lokke Rasmussen đưa ra, quy đinh người nhập cư đến Đan Mạch sẽ phải đợi lâu hơn để có thể đoàn tụ với gia đình và những tài sản có giá trị như tiền mặt và vàng sẽ bị cơ quan chức năng thu giữ để trang trải cho cuộc sống của những người này tại các trung tâm tị nạn.

Trong khi vấp phải nhiều dư luận trái chiều, Chính phủ Đan Mạch vẫn khẳng định dự luật này là cần thiết để ngăn chặn dòng người nhập cư. Các biện pháp cũng nhận được sự ủng hộ từ phía đảng Xã hội đối lập và các đảng nhỏ khác. Gần đây, Đan Mạch và Thụy Điển cũng đã siết chặt kiểm soát biên giới.