Ngay trước thềm Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV, dự kiến khai mạc vào ngày 21/5, kỳ họp dự kiến sẽ thông qua Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, Hội thảo về Đặc khu - thể chế, chính sách và kỳ vọng thành công đã được tổ chức.

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, việc Việt Nam phát triển 3 đặc khu Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc đã thể hiện thể hiện sự nhất quán và quan tâm của Đảng, Quốc hội và Chính phủ đối với mô hình này.

“Việt Nam đã mạnh dạn, chủ động xây dựng một sân chơi mới, luật chơi mới với những thể chế chính sách vượt trội, cạnh tranh để thu hút đầu tư trong nước và quốc tế ngay tại lãnh thổ Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Theo Bộ trưởng, các đặc khu được định hướng phát triển với hai mục tiêu chính. Một là, hình thành 3 khu vực tăng trưởng kinh tế cao có tác động lan tỏa tới khu vực và toàn bộ nền kinh tế, thu hút công nghệ cao với những ngành nghề, lĩnh vực cạnh tranh phù hợp xu thế phát triển của thế giới. Các đặc khu này cũng sẽ trở thành nơi đáng sống và làm việc, nơi thịnh vượng về kinh tế song song với phát triển bền vững về môi trường, đảm bảo công bằng xã hội và nâng cao đời sống của người dân.

Thêm nữa, với phương thức quản lý mới, hiện đại, các đặc khu cũng sẽ tạo ra môi trường sống hiện đại, xanh, an toàn cho người dân; tạo ra được giá trị mới và gia tăng cao trong một thời gian ngắn để bắt kịp các quốc gia trong khu vực và trên thế giới; nâng cao thu nhập bình quân đầu người và đóng góp cho ngân sách nhà nước.

Hai là, chủ động tạo ra một “sân chơi mới” với các thể chế, chính sách đặc biệt thuận lợi, vượt trội, cạnh tranh quốc tế cho phát triển khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển (R&D); các ngành khoa học kỹ thuật, công nghệ mới 4.0; giáo dục, y tế chất lượng cao; dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, công nghiệp văn hóa; phát triển dịch vụ hậu cần cảng biển và sân bay; thương mại và tài chính quốc tế gắn với cảng biển.

Theo Bộ trưởng, để xây dựng và thu hút đầu tư vào các đặc khu, việc xây dựng hoàn thiện hành lang pháp lý đóng vai trò hết sức vô cùng quan trọng. Dự án Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt (gọi tắt là Luật Đặc khu) dự kiến được trình Quốc hội xem xét, thông qua vào Kỳ họp thứ 5 tới.

Cho đến nay, Dự án Luật đã bám sát ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; tiếp thu ý kiến góp ý của các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan liên quan, đặc biệt là ý kiến tư vấn, góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, trong đó có các tổ chức, cơ quan tư vấn có uy tín trên thế giới như BCG, PWC, AVSE, Tổ chức Khu tự do Thế giới (WFZO)…

Theo Bộ trưởng, dự kiến khi được thông qua, Luật Đặc khu với các cơ chế, chính sách đặc biệt về phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức chính quyền địa phương và các cơ quan tư pháp, sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để phát triển ba đặc khu, tạo sự tác động lan tỏa, tích cực tới phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và thử nghiệm các thể chế, chính sách mới tại Việt Nam.

“Việc thông qua Luật là cần thiết và quan trọng. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp về Dự thảo Luật, nhưng quan trọng không kém là góp ý để làm sao khi Luật đã được thông qua, thì có thể triển khai trong thực tế một cách khả thi và hiệu quả, đảm bảo cho sự thành công của các đặc khu”, Bộ trưởng nói và cho biết, quá trình soạn thảo Luật, Ban soạn thảo đã đi khảo sát nhiều đặc khu trên thế giới và thấy rằng, rất nhiều đặc khu đã thành công, nhưng cũng có nhiều đặc khu đã thất bại. Bởi vậy, điều quan trọng là làm sao để Việt Nam phát triển thành công các đặc khu.

Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng chia sẻ, xây dựng dự án Luật Đặc khu là vấn đề mới, vấn đề khó, chưa có tiền lệ tại Việt Nam. Vì thế, nên xây dựng một bộ luật phải thận trọng, phải cập nhật với thông lệ quốc tế, nhưng cũng không nên quá cầu toàn.

“Trong quá trình thực tế, nếu cần bổ sung hoàn thiện, thì sẽ bổ sung hoàn thiện”, Bộ trưởng Dũng khẳng định.

Thông tin cho biết, mô hình đặc khu kinh tế đã có quá trình phát triển lâu dài trên thế giới. Số lượng các đặc khu kinh tế cũng đã tăng nhanh qua từng thời kỳ. Từ 9 khu tại 9 quốc gia vào những năm 1960, cho đến nay đã có khoảng 4.500 khu tại 140 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Hiện nay, các quốc gia và vùng lãnh thổ vẫn đang tiếp tục xây dựng mới và hoàn thiện các mô hình đặc khu kinh tế với những cơ chế, chính sách hấp dẫn và thuận lợi hơn. Theo đánh giá của Tạp chí Nhà kinh tế năm 2016 (The Economist - 2016), sự phát triển của các đặc khu kinh tế đã góp phần quan trọng thúc đẩy thương mại toàn cầu, hội nhập kinh tế quốc tế, tạo ra trên 66 triệu việc làm trực tiếp.