Ông Masataka “Sam” Yoshida, Giám đốc toàn cầu dịch vụ mua bán - sáp nhập (M&A) xuyên quốc gia của RECOF Corporation (Nhật Bản) cho rằng, khi lĩnh vực tài chính - ngân hàng tại Việt Nam tiếp tục thu hút các nhà đầu tư, các nhà bán lẻ Nhật Bản, nhất là khi Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đang nỗ lực tái cấu trúc ngành tài chính và những ngân hàng yếu kém, thì sẽ thúc đẩy làn sóng M&A lĩnh vực này gia tăng.

Ông nhận định thế nào về xu hướng M&A lĩnh vực tài chính ở Việt Nam năm 2022?

Dù năm 2022 có phần chững lại so với các năm trước, thị trường tài chính Việt Nam vẫn có dấu hiệu tích cực với sự phát triển của các công ty công nghệ tài chính và dịch vụ tài chính số. Những công ty công nghệ tài chính đầu ngành như VNPAY, MoMo đã thành công trong việc gọi hàng triệu đô la từ các nhà đầu tư nước ngoài.

Các ngân hàng lớn trong nước và khu vực thực hiện các thương vụ M&A thông qua hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài và hợp nhất. Động lực của các thương vụ này là nhu cầu của các ngân hàng nước ngoài nhằm đạt được lợi nhuận cao hơn từ các nền kinh tế đang phát triển và nhu cầu của các ngân hàng trong nước nhằm đáp ứng các quy định về vốn và phát triển ngân hàng điện tử.

Làn sóng vốn Nhật Bản vào tài chính - ngân hàng Việt Nam sẽ còn tăng, thưa ông?

Nền kinh tế toàn cầu năm 2023 có thể vẫn dễ tổn thương. Sự tăng trưởng nhanh trong hoạt động M&A toàn cầu là điều khó có thể xảy ra trong tương lai gần, do những biến động của thị trường chứng khoán, lãi suất tăng cao, cũng như bất ổn trong nền kinh tế.

Trong hơn một thập kỷ qua, cả 3 ngân hàng lớn nhất của Nhật Bản đều đã trở thành nhà đầu tư chiến lược của những ngân hàng lớn nhất Việt Nam. Việc này khiến các ngân hàng và định chế tài chính khác của Nhật Bản có thể gặp khó khăn trong việc bắt kịp thị trường.

Tuy nhiên, khi lĩnh vực tài chính tại Việt Nam tiếp tục thu hút các nhà đầu tư, chúng tôi dự đoán, các nhà bán lẻ Nhật Bản, như các chuỗi siêu thị, cửa hàng tiện lợi (có nguồn vốn dồi dào và bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính ở Nhật Bản), sẽ tìm cách thiết lập và phát triển hoạt động tài chính tại Việt Nam dựa trên chuỗi cửa hàng bán lẻ đang tăng trưởng của họ.

Chúng tôi cũng nhận thấy, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang nỗ lực từng bước tái cấu trúc ngành tài chính - ngân hàng. Các ngân hàng yếu kém và đang tái cơ cấu sẽ khó tránh khỏi M&A.

Vì sao các nhà đầu tư Nhật Bản luôn muốn đầu tư vào lĩnh vực tài chính - ngân hàng Việt Nam và ngược lại các ngân hàng Việt muốn thu hút vốn từ Nhật Bản?

Các tổ chức tài chính lớn ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore đang phải đối mặt với những thách thức trong nước, gồm dân số giảm, tiềm năng tăng trưởng hạn chế và chính sách lãi suất thấp. Do đó, họ đang nỗ lực thực hiện M&A xuyên quốc gia, đặc biệt ở khu vực Đông Nam Á, nhằm tìm kiếm tăng trưởng dài hạn. Việt Nam đã thu hút các tổ chức nước ngoài muốn cung cấp các giải pháp tài chính và tín dụng cho cá nhân, doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa.

Nguồn vốn Nhật Bản đổ vào Việt Nam những năm qua đã góp phần giúp các tổ chức tài chính trong nước cải thiện việc quản lý nợ xấu, tăng tỷ lệ an toàn vốn và đẩy nhanh việc áp dụng các tiêu chuẩn Basel. Ngoài ra, các tổ chức tài chính Nhật Bản, với sự vượt trội về công nghệ tín dụng, sản phẩm, kinh nghiệm quản lý, đã góp phần giúp các ngân hàng Việt Nam nâng cao năng lực công nghệ, năng suất lao động, quản trị doanh nghiệp và rộng hơn là nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.

Trong 2 năm Covid-19, bên cạnh kết quả đạt được, ngành tài chính - ngân hàng Việt Nam cũng bộc lộ nhiều bất cập. Liệu làn sóng M&A lĩnh vực này có sôi động hơn khi có nhiều đơn vị thua lỗ?

Bức tranh kinh tế vĩ mô cho thấy, còn nhiều biến động phức tạp trong ngắn hạn, không chỉ đối với thị trường tài chính Việt Nam, mà còn ở tầm khu vực và trên toàn cầu. Lãi suất cao hơn có thể làm giảm biên lãi ròng của các ngân hàng, song lạm phát kéo dài, nguồn tiết kiệm cạn kiệt, suy thoái kinh tế có thể xảy ra sẽ khiến khách hàng không sẵn sàng chi tiêu và tiến hành hoạt động kinh doanh.

Mặc cho những thách thức hiện hữu, chúng tôi cho rằng, M&A lĩnh vực tài chính - ngân hàng của Việt Nam tiếp tục có tiềm năng tăng trưởng tốt trong dài hạn, bởi các động lực tăng trưởng chính vẫn còn và quá trình chuyển đổi số trong ngành sẽ thúc đẩy hoạt động M&A. Cơ hội M&A sẽ dành cho các nhà đầu tư tiềm năng có nền tảng tài chính vững chắc, có sản phẩm công nghệ tốt và lựa chọn phân khúc khách hàng phù hợp.

Ông đánh giá ra sao kết quả tái cơ cấu ngân hàng Việt Nam thời gian qua, triển vọng và tốc độ tăng trưởng của ngành thời gian tới?

Tái cơ cấu là cần thiết để củng cố hệ thống ngân hàng. Các phương pháp tái cơ cấu mà một chính phủ có thể thực hiện có thể dẫn đến kết quả và tác động khác nhau. Việt Nam đã nỗ lực tái cơ cấu ngành ngân hàng bằng các chiến lược khác nhau. Có chiến lược được cho là ít tốn kém nhất để cải cách hệ thống ngân hàng và có chiến lược đã cho thấy hiệu quả trong nâng cao năng lực hoạt động của ngân hàng.

Tuy nhiên, mọi thứ cần có thời gian và dù quá trình tái cấu trúc có thể không làm tăng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng ngay lập tức, nhưng cuối cùng sẽ cải thiện toàn bộ ngành tài chính - ngân hàng.