Theo lịch trình ban đầu, thuế nhập khẩu thép và nhôm từ Canada - nhà cung cấp thép và nhôm lớn nhất sang Mỹ - cùng với Mexico, Argentina, Brazil và Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực thực thi từ 12h01 trưa hôm nay (1/5).

Tuy nhiên, theo một nguồn tin thân cận với Chính phủ Mỹ, khi thời hạn chót sắp hết, chính quyền Mỹ đã đạt được thỏa thuận về nguyên tắc với Australia, Argentina và Brazil. Theo đó, các nước này có thể tránh được thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ.

Trong khi đó, Mỹ vẫn tiếp tục đàm phán với Canada, Mexico và EU.

Ban đầu, tháng 3/2018, Tổng thống Donald Trump ra lệnh đánh thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm nhập khẩu vào Mỹ, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước. Tuy nhiên, trước khi các mức thuế này có hiệu lực, chính quyền Mỹ đã đưa ra quy chế miễn giảm tạm thời đối với các đồng minh chủ chốt của mình.

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Donald Trump đã sử dụng thuế quan hoặc đe dọa sử dụng thuế quan làm cái để mặc cả trong đàm phán thương mại với các nước. Cụ thể, Mexico và Canada đang đàm phán với Mỹ về việc sửa đổi Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Trong khi đó, Hàn Quốc đã giành được quy chế miễn thuế vĩnh viễn sau khi hai nước điều chỉnh thỏa thuận thương mại tự do. Theo đó, Hàn Quốc phải giảm 30% lượng thép xuất khẩu sang Mỹ, đồng thời mở cửa hơn cho nhập khẩu ô tô từ Mỹ.

Một đồng minh của Mỹ là Nhật Bản đã bị đánh thuế đối với thép và nhôm xuất khẩu sang Mỹ ngay từ cuối tháng 3. Đây chính là một yếu tố gây bất hòa trong cuộc gặp của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Mar-a-Lago 2 tuần trước.

Cứng rắn hơn, EU đã đe dọa trả đũa nếu việc đánh thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ có hiệu lực, bằng việc đánh thuế đối với các mặt hàng xuất khẩu nhạy cảm về chính trị của Mỹ. Các sản phẩm có thể bị đánh thuế là mô tô Harley Davidson đến từ quê hương của Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan; rượu whisky ngô của bang Kentucky – liên quan đến ông Mitch McConnell, lãnh đạo của Thượng viện.

Việc đánh thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu được xem là một phần nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm chống lại cái mà ông Trump gọi là hoạt động thương mại không công bằng. Bên cạnh thép và nhôm, Mỹ còn đánh thuế đối với tấm pin mặt trời và máy giặt, đồng thời đe dọa trừng phạt đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Cuối tuần này, một phái đoàn của Mỹ sẽ sang Trung Quốc để đàm phán thương mại.

Các nhà kinh tế đã cảnh báo việc Mỹ đánh thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu có thể dẫn đến tác dụng ngược, bởi doanh nghiệp Mỹ và người tiêu dùng Mỹ phải mua các sản phẩm trên với giá cao hơn, trong khi các nước sẽ có đòn trả đũa đối với hàng xuất khẩu của Mỹ.