Bên cạnh những kết quả tích cực, về lĩnh vực thu, chi và cân đối thu, chi ngân sách sau 8 tháng qua cũng đặt ra một số vấn đề cần giải quyết.

Thứ nhất, phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ số lượng sang chất lượng, nhưng một mặt, không để cho tốc độ tăng trưởng bị suy giảm, để làm cho GDP tăng; mặt khác, phải nâng cao chất lượng tăng trưởng, nâng cao hiệu quả đầu tư, nâng cao năng suất lao động.

Thứ hai, cơ cấu thu ngân sách còn có điểm chưa hợp lý. Tỷ trọng thu nội địa còn thấp, trong khi tỷ trọng thu ngân sách từ dầu thô, từ xuất nhập khẩu còn chiếm tỷ trọng cao (cộng 2 khoản này đã chiếm trên 1/3 tổng thu ngân sách), trong khi 2 khoản thu này vừa không trực tiếp phản ánh hiệu quả của nền kinh tế, lại không ổn định.

Thu từ dầu thô phụ thuộc vào sản lượng khai thác, xuất khẩu và phụ thuộc vào giá cả. Thu cân đối từ xuất nhập khẩu phụ thuộc vào lượng hàng, cơ cấu hàng nhập khẩu, giá cả, thuế suất; mà thuế suất có xu hướng giảm xuống khi việc mở cửa, hội nhập ngày càng sâu rộng hơn.

Ngay trong khoản thu nội địa, các khoản thu về nhà đất trong những năm trước có năm chiếm tới trên dưới 9% tổng thu, nhưng từ năm 2011 đến nay, tỷ trọng đã giảm mạnh, do số lượng giao dịch ít đi, do giá cả giảm xuống, nên cũng bị hụt hẫng.

Cần phải thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, hạn chế tình trạng thất thu do buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá, nợ đọng thuế... hiện còn khá phổ biến.

Thứ ba, quyết liệt hơn nữa trong việc chống tham ô, lãng phí; tiết kiệm chi; tinh giảm biên chế hiện còn cồng kềnh, trong điều kiện đã chuyển đổi cơ chế từ kế hoạch hóa tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường,...

Thứ tư, cẩn trọng trong việc vay nợ, xác định rõ trách nhiệm trả nợ cho người vay, để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, vì tỷ trọng trả nợ, viện trợ trong tổng chi/tổng thu ngân sách không nhỏ.

Thứ năm, mở rộng xã hội hóa để vừa giảm gánh nặng cho ngân sách, vừa khai thác các nguồn lực của xã hội, đẩy nhanh hơn việc cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước ở các doanh nghiệp nhà nước.

Ngân sách vừa là chỉ tiêu pháp lệnh, vừa là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả, vừa là một cân đối kinh tế vĩ mô quan trọng, tác động đến nhiều mặt kinh tế - xã hội.

Minh Nhung