Doanh nghiệp kiên trì tìm vốn ngoại giữa xu thế bán ròng

Ông Dominic Scriven, nhà sáng lập, kiêm Chủ tịch điều hành Dragon Capital chia sẻ, nhà đầu tư ngoại bán 4 tỷ USD năm trước, năm nay là 3 tỷ USD và trong 5 năm đã bán ròng 10 tỷ USD, khiến tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán giảm xuống dưới 7% - là mức thấp hơn nhiều mức đáy của các giai đoạn trước đó.

Nếu như năm 2023, kết quả tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp không khả quan, nhà đầu tư nước ngoài có nhiều lựa chọn ở các thị trường khác, thì năm 2025, khi nâng hạng thị trường, doanh nghiệp đã có những kế hoạch tăng trưởng cao hơn, nhưng trong bối cảnh nguồn vốn đầu tư vẫn rút về Mỹ, nhìn chung các thị trường Đông Nam Á đều bị bán ròng.

Như vậy, xu thế chung dòng vốn nước ngoài rút về Mỹ khó có thể đảo ngược và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Cũng vì những lý do trên mà kế hoạch phát hành cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài của doanh nghiệp niêm yết tiếp tục chưa hoàn thành dù đã đặt ra từ 3 năm trước.

Nhưng kể từ giữa năm ngoái, khi Chính phủ đề ra mục tiêu tăng trưởng GDP mạnh mẽ, tăng trưởng 2 con số cho giai đoạn 5 năm, kèm theo các giải pháp cụ thể, các nghị quyết lớn, trong đó có trao trọng trách cho khối doanh nghiệp tư nhân, các kế hoạch đàm phán đã được xúc tiến trở lại.

Theo nguồn tin của Báo Tài chính - Đầu tư, nguồn vốn từ Nhật Bản tiếp tục lựa chọn Việt Nam là điểm đến. Nhà đầu tư chiến lược Nhật Bản sẽ tiếp tục gia tăng tỷ lệ sở hữu của một ngân hàng niêm yết, khi ngân hàng này đang có kế hoạch tăng trưởng đột phá trên mọi lĩnh vực hoạt động.

Nhóm ngân hàng đang năng động trong việc tìm kiếm đối tác nước ngoài, với ít nhất 2 ngân hàng đang tiến hành các cuộc đàm phán. Ngân hàng đang đứng trước cơ hội tăng trưởng trung hạn gắn liền với đà tăng trưởng GDP của nền kinh tế.

Tại buổi roadshow phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Công ty Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) mới đây, Giám đốc Tài chính Tập đoàn Hòa Phát, bà Phạm Kim Oanh cho biết, nhiều tổ chức đầu tư trong và ngoài nước quan tâm đến cơ hội mua cổ phiếu HPA, nên công ty đã đề nghị đơn vị tư vấn lập danh sách các tổ chức này, cũng như số lượng cổ phần mong muốn để đề nghị Hội đồng Quản trị bán khoảng 10% cổ phần của Nông nghiệp Hòa Phát bên cạnh lượng 30 triệu cổ phiếu IPO lần này, chủ yếu dành cơ hội cho nhà đầu tư cá nhân.

“Nếu tổ chức đầu tư tham gia đợt IPO lần này, với số lượng họ đăng ký thì chỉ cần 2-3 tổ chức đã mua hết số cổ phần IPO. Chúng tôi cũng mong muốn tìm đối tác chiến lược để phát triển chuỗi giá trị gia tăng của công ty”, bà Oanh chia sẻ.

Nâng hạng thị trường mở ra kỳ vọng mới cho dòng vốn M&A

Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDS) nhận định, thị trường chứng khoán Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng mạnh trong năm 2026, khi tăng trưởng của doanh nghiệp tiếp tục với EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) là 18-20%.

Câu chuyện tăng trưởng lợi nhuận và nâng hạng thị trường bởi tổ chức FTSE Russell, thêm các doanh nghiệp lớn IPO và niêm yết là các điều kiện cần để dòng vốn ngoại quay trở lại thị trường.

Ông Trịnh Duy Viết, Giám đốc chiến lược Công ty Chứng khoán Kafi cho hay, dòng vốn ngoại cũng được kỳ vọng trở thành trụ cột chính trong 5 trụ cột cho đà tăng trưởng của thị trường chứng khoán trong năm 2026. Theo ông Viết, ngoài câu chuyện nâng hạng thị trường, dòng vốn quốc tế có thể chịu tác động từ xu hướng tái phân bổ danh mục toàn cầu sau giai đoạn biến động địa chính trị 2020 - 2025.

“Trong bối cảnh lãi suất quốc tế hạ nhiệt, các quỹ thường tìm đến những thị trường có mức tăng trưởng cao và nền tảng vĩ mô ổn định. Việt Nam đang hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi, nhất là khi một số tiêu chí phục vụ nâng hạng được cải thiện”, ông Viết phân tích.

Ông Dominic cũng cho rằng, câu chuyện của Việt Nam đang khá thú vị và hấp dẫn. Điều Việt Nam cần làm là phải nỗ lực đi ra nước ngoài nói chuyện với nhà đầu tư nhiều hơn và chứng minh rằng, các doanh nghiệp Việt đang hoạt động hiệu quả, chất lượng hoạt động và quản trị tốt, nền tảng hạ tầng giao dịch của thị trường ngày càng hiện đại, phù hợp với quốc tế hơn. Việt Nam sẽ cần nhiều thời gian hơn để giải quyết vấn đề này.

Theo một doanh nghiệp đang đàm phán phát hành riêng lẻ cho đối tác ngoại thì việc phát hành có thể thành công từ năm trước, nhưng vấn đề là bán với giá nào. Mức giá nào có thể đạt được trong bối cảnh hiện nay, khi kỳ vọng tăng trưởng của doanh nghiệp rõ ràng hơn, gắn với đà cất cánh của tăng trưởng kinh tế.

“Chúng tôi đã có những đối tác theo đuổi rất lâu, hai bên biết rất rõ về nhau, chỉ chờ thời điểm để chốt được mức giá mà cả hai bên đều thấy hài lòng. Một môi trường kinh tế tăng trưởng cao, với những quyết sách lớn của Chính phủ như hiện nay, giúp kỳ vọng của doanh nghiệp và tổ chức đầu tư xích lại gần nhau hơn. Các thương vụ sớm hoàn thành nhất là các thương vụ phát hành cho các nhà đầu tư đã quen với thị trường Việt Nam”, đại diện doanh nghiệp này chia sẻ.

Trong khi đó, một quỹ ngoại thẳng thắn, khi họ bỏ vốn vào thị trường Việt Nam, chi phí vốn là 3% cùng với tỷ giá lỗ 5%, thì tối thiểu lợi nhuận phải 8%/năm mới hòa vốn. Do đó, áp lực tỷ giá qua đi, dòng vốn ngoại mới có điều kiện quay trở lại thị trường Việt Nam cũng như Đông Nam Á nói chung.

Trong khi chờ đợi thời cơ chín muồi cho dòng vốn ngoại trở lại, các doanh nghiệp niêm yết vẫn đang nỗ lực để tái cơ cấu bản thân, nâng cấp doanh nghiệp lên mức độ cao hơn về quy mô, chiều sâu quản trị, mô hình, lĩnh vực kinh doanh.

Ngày 8/10/2025, tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell công bố, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáp ứng toàn bộ các tiêu chí chính thức và được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp.

Theo Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE), sự kiện này là cột mốc quan trọng, đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán Việt Nam, ghi nhận những nỗ lực cải cách toàn diện trong thời gian qua của toàn ngành chứng khoán, thực hiện theo chủ trương của Đảng, Nhà nước, nhằm phát triển thị trường chứng khoán minh bạch, hiện đại, hiệu quả theo các chuẩn mực quốc tế cao nhất.

Việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp là khởi đầu cho giai đoạn phát triển mới, yêu cầu cải cách ngày càng sâu rộng hơn nữa để đạt những mục tiêu dài hạn trong tương lai. Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 3761/QĐ-BTC về việc ban hành Kế hoạch triển khai Quyết định số 2014/QĐ-TTg ngày 12/9/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo đó, thị trường Việt Nam tiếp tục cải cách để đáp ứng nâng hạng theo đánh giá của MSCI với yêu cầu cao hơn và khắt khe hơn.

Về phần mình, HoSE tiếp tục hiện đại hóa hệ thống giao dịch chứng khoán; tăng cường tính thanh khoản cho thị trường, triển khai các loại lệnh, cơ chế giao dịch mới trên thị trường cổ phiếu, đặc biệt là các loại lệnh phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư; phát triển hệ thống các nhà tạo lập thị trường theo thông lệ quốc tế; đa dạng hóa cơ sở hàng hóa cho thị trường, nghiên cứu triển khai các sản phẩm mới như trái phiếu cho phát triển cơ sở hạ tầng, trái phiếu xanh, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai mới, các loại sản phẩm có cấu trúc, các loại chứng chỉ lưu ký, các loại chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán mới, các công cụ tài chính xanh phù hợp với trình độ phát triển của thị trường; cải tiến chất lượng chỉ số hiện hành, đa dạng hóa chỉ số, phát triển thêm các chỉ số cơ sở cho thị trường chứng khoán phái sinh…

Một thị trường chứng khoán ngày càng hiện đại với những doanh nghiệp lớn, hiện thực hóa tham vọng tăng trưởng cao trong giai đoạn 5 năm tới chắc chắn không thể nằm ngoài tầm ngắm của dòng vốn ngoại, nhất là những nhà đầu tư chiến lược mua và nắm giữ cho chu kỳ tăng trưởng nhiều năm.