Tiến tới áp chuẩn Basel II trong toàn hệ thống

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành Chỉ thị số 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ và đảm bảo hoạt động ngân hàng an toàn, hiệu quả năm 2017. Theo đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục nghiên cứu triển khai Basel II tại Việt Nam, tăng cường minh bạch hóa theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế.

Như vậy, yêu cầu áp dụng các chuẩn quốc tế ngày càng cao, khi không chỉ có 10 ngân hàng thương mại cổ phần (BIDV, VietinBank, Vietcombank, Techcombank, ACB, VPBank, MB, Maritime Bank, Sacombank, VIB) thí điểm áp dụng kể từ tháng 2/2016, mà tới đây, tất cả các ngân hàng đều phải thực thi theo chuẩn Basel II nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Theo lộ trình áp dụng Basel II của NHNN, sau 3 năm thực hiện (đến cuối năm 2018), 10 ngân hàng thương mại thí điểm trên sẽ phải đáp ứng tuân thủ các chuẩn mực vốn Basel II theo phương pháp nâng cao, và sau đó, NHNN sẽ triển khai áp dụng cho toàn hệ thống.

Trong Dự thảo Đề án Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng vừa được công khai lấy ý kiến rộng rãi cũng đã có nội dung đưa các mục tiêu đẩy mạnh tái cấu ngành ngân hàng, như cắt giảm nợ xấu, giảm số lượng ngân hàng thương mại yếu kém và đảm bảo 70% số ngân hàng thương mại thực hiện đầy đủ Basel II vào năm 2020…

Để cụ thể hóa định hướng lớn đó, Dự thảo đã đưa ra các giải pháp như tăng cường năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng, bảo đảm các tổ chức tín dụng có đủ vốn tự có theo chuẩn mực vốn của Basel II; triển khai lộ trình tăng vốn điều lệ phù hợp với quy định mới về mức vốn pháp định của tổ chức tín dụng và vốn được cấp của chi nhánh ngân hàng nước ngoài; kiên quyết xử lý các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng không đáp ứng được mức vốn pháp định và chuẩn mực an toàn vốn…

Điều kiện tăng vốn đặt lên hàng đầu

Áp lực lớn đối với các ngân hàng trong việc áp dụng Basel II là nhu cầu tăng vốn, đảm bảo an toàn rủi ro. Những ngân hàng có hệ số an toàn vốn (CAR) quanh mức 9% sẽ phải tính đến phương án tăng vốn cấp 1 hoặc cấp 2. Vì thế, không chỉ nhà băng nhỏ, mà ngay cả 10 ngân hàng thương mại được thí điểm cũng phải tăng vốn.

Để hiện thực hóa lộ trình tuân thủ các chuẩn mực Basel II, ACB cho biết, đã lên kế hoạch áp dụng Basel II từ giữa năm 2014. Mới đây, ACB đã phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu, góp phần cải thiện hệ số CAR của Ngân hàng. Mục tiêu đặt ra của ACB từ nay đến năm 2018 là phải tăng ít nhất 30% vốn điều lệ.

MB và VPBank cũng đã chuẩn bị sớm để đáp ứng các tiêu chí mới của Basel II. Cụ thể, MB đã được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên 17.127 tỷ đồng vào quý IV/2016. Trong khi đó, vốn điều lệ của VPBank hiện là 9.181 tỷ đồng sẽ tiếp tục được nâng lên thông qua việc chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Hiện nhiều ngân hàng thương mại đã đưa ra kế hoạch tăng vốn và được NHNN chấp thuận. Đơn cử, Ngân hàng Phương Đông (OCB) đã được chấp thuận tăng vốn lên 4.500 tỷ đồng. Ngân hàng đã chuẩn bị kỹ lưỡng cơ sở dữ liệu và dòng vốn - 2 trụ cột trong khung quản trị rủi ro quốc tế Basel II, tiến tới hoàn tất trên toàn hệ thống vào cuối quý III/2017.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Ngân hàng OCB cho biết, quản trị rủi ro theo tiêu chuẩn Basel II là bước đi quan trọng trong lộ trình hội nhập với các ngân hàng thế giới. “Đây cũng là cách để bảo vệ khách hàng tốt nhất, tránh các rủi ro hoạt động, hạn chế sai phạm gây tổn thất lớn”, ông Tùng nói.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng nhận định, các ngân hàng thương mại có vốn tự có dồi dào dễ mở rộng kinh doanh và nâng cao hiệu quả hoạt động, trong khi những ngân hàng thương mại vốn ít sẽ gặp nhiều rủi ro. “Với mục tiêu hướng đến áp chuẩn quốc tế Basel II đã đưa ra, nếu có ý chí, các ngân hàng sẽ thực hiện được, nhất là khi có sự ủng hộ của các cơ quan, bộ, ngành”, TS. Hiếu nhận định.