Cục Hải quan Lạng Sơn khuyến nghị các doanh nghiệp cần nghiên cứu các quy định, yêu cầu kiểm dịch thực vật tại Thông báo số 184 ngày 15/12/2023 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc trong việc quản lý mặt hàng dưa hấu trước khi xuất khẩu sang thị trường này.

Doanh nghiệp, thương nhân cần lưu ý tới việc quản lý vườn cây ăn quả xuất khẩu sang Trung Quốc phải thiết lập hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc hoàn chỉnh dưới sự giám sát của cơ quan quản lý phía Việt Nam.

Trong đó, thực hiện thực hành nông nghiệp tốt (GAP), duy trì điều kiện vệ sinh trong vườn cây ăn quả như không có nguồn ô nhiễm xung quanh ảnh hưởng đến sản xuất trái cây và kịp thời dọn dẹp trái cây bị rụng, thối...

Các vườn cây xuất khẩu phải thực hiện quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), bao gồm khảo sát giám sát dịch hại thường xuyên, kiểm soát dịch hại vật lý, hóa học hoặc sinh học và các biện pháp phòng ngừa hoặc kiểm soát khác.

Các cơ quan quản lý của Việt Nam cũng nên xây dựng kế hoạch quản lý kiểm dịch đối với các loài gây hại mà Trung Quốc quan tâm theo yêu cầu của Tiêu chuẩn quốc tế về các biện pháp kiểm dịch thực vật Tiêu chuẩn số 6 (ISPM 6), đồng thời tổ chức, thực hiện giám sát vườn cây ăn trái trong mùa sinh trưởng.

Đối với các loài gây hại ruồi đục quả như ruồi đục quả ổi, ruồi đục quả đào, ruồi tiêu, cần phải treo bẫy pheromone ruồi đục quả trong vườn và dùng tẩm dính côn trùng màu vàng để theo dõi vật lý. 

Nếu phát hiện thấy sâu bệnh hoặc các triệu chứng tương ứng trong quá trình giám sát, cần áp dụng các biện pháp quản lý toàn diện bao gồm kiểm soát hóa học, vật lý hoặc sinh học để đảm bảo rằng dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc không mang theo các loại gây hại kiểm dịch mà Trung Quốc quan tâm.

Các biện pháp quản lý toàn diện đối với dịch hại kiểm dịch mà Trung Quốc quan tâm, phải được Việt Nam chấp thuận và cung cấp cho Trung Quốc theo yêu cầu trước khi bắt đầu thương mại.

Việc chế biến, đóng gói, bảo quản, vận chuyển dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải được thực hiện dưới sự giám sát kiểm dịch của Việt Nam hoặc người có thẩm quyền. Nhà máy đóng gói dưa hấu phải sạch sẽ, hợp vệ sinh, sàn nhà được làm cứng, có bãi nguyên liệu và kho thành phẩm.

Các khu chức năng như bảo quản, chế biến dưa hấu xuất khẩu được bố trí tương đối độc lập, bố trí hợp lý, cách ly, khoảng cách phù hợp với khu vực sinh hoạt. Nếu dưa hấu đóng gói cần bảo quản, nên đưa vào kho ngay và bảo quản riêng để tránh bị sinh vật gây hại tái nhiễm.

Các nhà máy đóng gói dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc nên thiết lập hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo dưa hấu có thể truy nguyên được từ vườn cây đã đăng ký, ghi ngày chế biến và đóng gói, tên vườn cây xuất xứ hoặc số đăng ký, số lượng, ngày xuất khẩu, số lượng xuất khẩu, quốc gia đến, số container và các thông tin khác.

Doanh nghiệp, thương nhân lưu ý đến yêu cầu về bao bì. Trong đó, vật liệu đóng gói phải sạch sẽ, hợp vệ sinh, chưa qua sử dụng và tuân thủ các yêu cầu kiểm dịch thực vật có liên quan của Trung Quốc. 

Trong quá trình đóng gói, dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải trải qua quá trình lựa chọn, phân loại và làm sạch thủ công để loại bỏ những quả bị bệnh, quả bị sâu, quả thối, quả biến dạng, thân, lá hoặc các tàn dư thực vật và đất khác.

Mỗi hộp đóng gói phải được đánh dấu bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh với tên trái cây, giống, quốc gia, nơi xuất xứ, tên vườn cây ăn quả hoặc số đăng ký, tên nhà máy đóng gói hoặc số đăng ký và các thông tin khác. Mỗi hộp và pallet phải được đánh dấu “XK sang Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh.

Các container chứa dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải được kiểm tra điều kiện vệ sinh tốt trong quá trình đóng gói. Thùng hàng phải được niêm phong và nguyên seal khi đến cảng nhập cảnh Trung Quốc.

Trước khi xuất khẩu, doanh nghiệp, thương nhân, cơ quan quản lý phía Việt Nam cần tiến hành kiểm tra lấy mẫu từng lô dưa hấu xuất khẩu với tỷ lệ 2% cho mỗi lô hàng. Nếu không có vấn đề kiểm dịch thực vật nào xảy ra trong vòng một năm, tỷ lệ lấy mẫu sẽ giảm xuống 1%.

Nếu phát hiện sinh vật sống, lá hoặc đất của loài gây hại kiểm dịch đối với Trung Quốc, toàn bộ lô hàng sẽ không được xuất khẩu sang Trung Quốc và việc xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc từ các vườn cây ăn trái và nhà máy đóng gói có liên quan sẽ bị đình chỉ tùy theo tình hình còn lại của mùa xuất khẩu.

Theo đó, doanh nghiệp, thương nhân, cơ quan quản lý phía Việt Nam phải tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp cải thiện. Đồng thời, hồ sơ các vụ bắt giữ được lưu giữ và cung cấp cho phía Trung Quốc khi có yêu cầu.