Miền Bắc đang ở giai đoạn nắng nóng căng thẳng khiến nhu cầu sử dụng điện tăng cao, đòi hỏi  đơn vị quản lý vận hành lưới điện truyền tải khu vực này phải căng mình nỗ lực hết sức. Công ty Truyền tải điện 1 (PTC1) - đơn vị quản lý vận hành lưới điện truyền tải từ Hà Tĩnh trở ra, đã hoá giải những thách thức này bằng những giải pháp cụ thể, nhằm đảm bảo an ninh truyền tải điện mùa nắng nóng. Ông Phạm Quang Hòa, Phó giám đốc PTC1 đã có cuộc trao đổi xung quanh câu chuyện này.

Miền Bắc đang đối mặt với những đợt nắng nóng kéo dài, điều này có gây khó khăn trong việc vận hành lưới điện truyền tải mà PTC1 quản lý không, thưa ông?

PTC1 hiện tại đang quản lý vận hành gần 11.000 km đường dây truyền tải điện và 76 trạm biến áp (trong đó 14 trạm biến áp 500 kV và 62 trạm biến áp 220 kV). Trong đợt nắng nóng đỉnh điểm vừa qua tính từ đầu tháng 6 rất nhiều thiết bị đường dây và máy biến áp vận hành đầy và quá tải nguy cơ gây mất an toàn cho hệ thống điện.

Cụ thể, có 40/223 đường dây vận hành đầy và quá tải, một số đường dây vận hành ở chế độ cực kỳ khẩn cấp với tình trạng mang tải trên 110%. Có 53/212 máy biến áp vận hành đầy và quá tải, trong đó có máy biến áp AT4, AT5 của trạm biến áp 220 kV Thành Công vận hành ở chế độ cực kỳ khẩn cấp với tải trên 110%.

Thực trạng này đặt ra thách thức nào với PTC1 trong quá trình vận hành lưới điện truyền tải đợt nắng nóng vừa qua?

Thách thức vận hành lưới điện truyền tải trong đợt nắng nóng vừa qua là phương thức vận hành bất lợi trong điều kiện miền Bắc căng thẳng nguồn và bắt đầu triển khai nhập khẩu điện từ nước ngoài, việc huy động nguồn của các cấp điều độ phụ thuộc tình trạng thủy văn, tối ưu hóa chi phí... dẫn đến nhiều thời điểm nắng nóng điện áp trên hệ thống điện rất thấp, ảnh hưởng lớn đến tổn thất điện năng của lưới điện truyền tải.

Cùng với đó dẫn đến nguy cơ mất an toàn cho hệ thống điện trong khi một số dự án tụ bù trên lưới miền Bắc đang chờ các cấp có thẩm quyền phê duyệt bổ sung.

Ngoài ra khi xuất hiện điện áp thấp ngoài ngưỡng, PTC1 phải tăng cường lực lượng vận hành tại các trạm để thực hiện công tác theo dõi điện áp, theo dõi phát nhiệt và thực hiện các biện pháp như chạy thêm quạt mát, chạy hệ thống làm mát bổ sung nước, trực các vị trí có pha đất thấp ngoài đường dây...

Các dự án trọng điểm do vướng mắc trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, điều chỉnh tuyến nên một số dự án bị chậm tiến độ dẫn đến vận hành quá tải rất nhiều đường dây và máy biến áp trên lưới miền Bắc, tiềm ẩn rủi do cho vận hành khi sự cố, hoặc hư hỏng thiết bị phải sa thải phụ tải.

Các khu vực giải tỏa thủy điện tiếp tục khó khăn khi tiếp tục bổ sung thêm các nhà máy mới, trong khi các công trình mới phục vụ giải tỏa không theo kịp tiến độ làm vận hành đầy và quá tải một số đường dây và máy biến áp.

Theo phương thức vận hành của các cấp điều độ hiện nay vẫn còn đường dây hơn 1 năm chưa cắt được điện để kiểm tra cách điện, dây dẫn, dây chống sét và phụ kiện, vệ cách điện.

Vậy PTC1 đã có những giải pháp nhằm giải toả các khó khăn này ra sao?

Nhận diện trước những thách thức này, trong quý I năm nay, PTC1 chỉ đạo các đơn vị hoàn thiện sớm công tác thí nghiệm định kỳ, kiểm tra rà soát soi phát nhiệt thiết bị. Trong đó, PTC1 đã hoàn thành công tác thí nghiệm định kỳ đối với các máy biến áp thường xuyên vận hành tải cao đồng thời tăng cường kiểm tra hàm lượng khí trong dầu cách điện và kiểm tra phóng điện cục bộ.Tăng cường soi phát nhiệt các thiết bị đang vận hành trong thời điểm máy biến áp và đường dây vận hành tải cao.

Đặc biệt triệt để tận dụng sáng kiến giải pháp lắp đặt hệ thống làm mát bằng nước bổ sung để giảm nhiệt độ thân máy cho các máy biến áp, kháng dầu với thời điểm nắng nóng cực đoan.

Với các đường dây dự kiến mang tải cao, phải tăng cường kiểm tra hành lang tuyến, độ võng dây dẫn, đặc biệt là các khoảng cột có khoảng cách pha-đất thấp, giao chéo, cây cao trong hành lang dưới dây dẫn, các khoảng cột có nguy cơ cháy trong hành lang và ngoài hành lang gần đường dây, các khoảng cột có nguy cơ dây dẫn văng lắc vào cây ngoài hành lang để có giải pháp đảm bảo vận hành an toàn.

Chủ động nắm bắt việc thay đổi phương thức vận hành của các cấp điều độ làm ảnh hưởng đến vận hành đầy và quá tải như thay đổi phương thức mua điện Trung Quốc, thay đổi giờ cao điểm, tạm dừng phát các nhà máy điện lớn… để theo dõi và xử lý các phát sinh trong vận hành.

Triển khai sớm các hạng mục sửa chữa theo kế hoạch với các hạng mục đã có đủ vật tư để khắc phục sớm các tồn tại, khiếm khuyết, đảm bảo khả năng vận hành an toàn cho các thiết bị. Thực hiện kiểm tra đột xuất, giám sát việc chấp hành quy trình quy phạm, xiết chặt kỷ cương, kỷ luật vận hành, đặc biệt là công tác vận hành trong thời điểm nắng nóng.

Nhiều đơn vị truyền tải đã tăng cường số hoá để quản lý vận hành lưới điện truyền tải. Vậy tại PTC1, ứng dụng của khoa học công nghệ trong đợt nắng nóng vừa qua được phát huy ra sao, thưa ông?

Trong những năm qua PTC1 đã từng bước tự động hóa công tác quản lý, vận hành các trạm biến áp thông qua việc đầu tư trang bị các thiết bị điều khiển từ xa. Trang bị thiết bị bay không người lái UAV có trang bị camera, camera nhiệt để bay kiểm tra đường dây, trạm biến áp thay thế cho công nhân vận hành.

Ứng dụng thử nghiệm camera AI phân tích đưa ra cảnh báo vi phạm hành lang an toàn trên đường dây. Ứng dụng hệ thống giám sát nhiệt động trên đường dây 220kV Vân Trì – Chèm…

Ngoài ra, đối với các trạm biến áp thì việc ứng dụng camera giám sát hình ảnh nhiệt và theo dõi cảnh báo đầy tải và quá tải máy biến áp, đường dây đã được hệ thống máy tính điều khiển theo dõi và cảnh báo hỗ trợ được cho nhân viên vận hành dễ giàng theo dõi.

Việc ứng dụng các giải khoa học công nghệ nêu trên giúp PTC1 tiết kiện được lao động, phát hiện sớm các khiếm khuyết thiệt bị để đưa ra phương án xử lý ngăn ngừa sự cố, đặc biệt những khiếm khuyết không thể kiểm tra trực quan.

Trước thực tế nắng nóng có thể kéo dài, PTC1 đã đề ra những giải pháp gì để đảm bảo truyền tải điện an toàn, đặc biệt là giải pháp đối với những đường dây, trạm biến áp đã đầy tải?

Để đảm bảo vận hành trong thời gian tới khi thời tiết nắng nóng tiếp tục kéo dài PTC1 đã tổng kết đánh giá các công việc đã làm được trong đợt nắng nóng vừa qua để tiếp tục thực hiện những giải pháp hiệu quả nêu trên và rút kinh nghiệm các việc còn tồn tại.

Tận dụng thời điểm giữa các đợt nắng nóng để đăng ký cắt điện xử lý ngăn ngừa các điểm phát nhiệt tại các đường dây, trạm biến áp đã phát sinh trong đợt đầu, sửa chữa bảo dưỡng hệ thống làm mát, hệ thống giám sát dầu online của các máy biến áp lực, kháng điện, đặc biệt hệ thống làm mát bằng nước bổ sung cho các máy biến áp, kháng điện, sẵn sàng cho các đợt nắng nóng tiếp theo.

Thực hiện thí nghiệm, lọc dầu tăng cường cho các máy biến áp đã vận hành đầy và quá tải để đánh giá tình trạng vận hành sớm có phương án ngăn ngừa sự cố.

Tiếp tục thực hiện kiểm tra đột xuất, giám sát việc chấp hành quy trình quy phạm, xiết chặt kỷ cương, kỷ luật vận hành, đặc biệt là các trạm biến áp tuyến đường dây thường xuyên vận hành tải cao.