Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao vừa ban hành cáo trạng vụ án “Giả mạo công tác, Đưa hối lộ”, xảy ra tại Công ty TNHH Khoa học TSL (Công ty TSL), CTCP Khoa học Công nghệ Avatek (Công ty Avatek) và các tổ chức, cá nhân liên quan trên toàn quốc.

Cơ quan tố tụng truy tố 100 bị can, trong đó, Đoàn Hữu Lượng (Chủ tịch Công ty TSL), bị can Hồ Thị Thanh Phương (cựu Giám đốc Công ty TSL, Giám đốc Công ty Avatek) bị truy tố tội “Giả mạo trong công tác” và tội “Đưa hối lộ”. Hơn 30 người là lãnh đạo, cán bộ tại 2 doanh nghiệp này cùng bị truy tố tội “Giả mạo trong công tác”.

Cùng với đó, nhiều giám đốc, lãnh đạo, nhân viên các doanh nghiệp liên quan cũng bị truy tố, như: Nguyễn Việt Anh, Giám đốc Công ty TNHH Balactan Việt Nam; Trần Quang Hải, Giám đốc CTCP Dịch vụ thực phẩm quốc tế Fosi; Mai Văn Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ thực phẩm quốc tế Đại An; Lê Kim Xuân, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Hà Lê; Nguyễn Thị Nga, Phó giám đốc điều hành Công ty TNHH Tư vấn BF Việt Nam…

Đáng nói, tham gia trong vụ án này còn có bị can Nguyễn Nam Khánh, cựu Thư ký Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (cựu cán bộ thuộc Vụ Nông nghiệp, Văn phòng Chính phủ), bị truy tố tội “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn để trục lợi”.

Bán hơn 218.000 phiếu thử nghiệm “khống”

Theo quy định, Phiếu kết quả thử nghiệm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm không chỉ là tài liệu kỹ thuật đơn thuần, mà là căn cứ pháp lý bắt buộc để doanh nghiệp công bố sản phẩm theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP.

Mỗi phiếu kiểm nghiệm phải phản ánh đúng quá trình lấy mẫu, thử nghiệm tại phòng thí nghiệm được chỉ định, với các chỉ tiêu cụ thể, thời gian thực hiện và kết quả khách quan.

Chỉ khi có phiếu hợp lệ, doanh nghiệp mới được phép hoàn thiện hồ sơ tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm, qua đó đưa thực phẩm ra thị trường.

Chính vị trí “then chốt” này đã bị các bị can tại Công ty cổ phần Khoa học công nghệ TSL và CTCP Công nghệ Avatek biến thành công cụ trục lợi.

Thay vì thực hiện hoạt động kiểm nghiệm đúng chức năng, thẩm quyền được cấp, hai doanh nghiệp này đã tổ chức đường dây phát hành phiếu kết quả thử nghiệm “khống” với quy mô đặc biệt lớn, kéo dài nhiều năm, bao trùm hàng chục tỉnh, thành phố.

Hồ sơ vụ án thể hiện, Công ty TSL và Công ty Avatek đều được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực kiểm nghiệm, do đó đã sử dụng vỏ bọc này để “kinh doanh” phiếu kết quả kiểm nghiệm giả.

Đoàn Hữu Lượng và Hồ Thị Thanh Phương đã tổ chức, điều hành toàn bộ quy trình làm giả phiếu kết quả thử nghiệm; thống nhất chủ trương “làm nhanh, không cần mẫu”, coi đây một loại hàng hóa để “bán” cho doanh nghiệp có nhu cầu hợp thức hóa hồ sơ công bố sản phẩm.

Các phiếu “khống” được phát hành trong nhiều trường hợp không có mẫu gửi đến phòng thí nghiệm. Nhân viên chỉ tiếp nhận thông tin sản phẩm qua email hoặc nhắn tin, gồm tên sản phẩm, loại hình, chỉ tiêu cần kiểm.

Từ đó, kết quả kiểm nghiệm không được đo đạc, phân tích mà được chỉnh sửa theo hướng “đạt yêu cầu”, phù hợp với tiêu chuẩn công bố; thậm chí nhiều phiếu còn bị lùi ngày phát hành để khớp với thời điểm doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ pháp lý.

Do sự đơn giản trong thủ tục “mua” phiếu kiểm nghiệm, nên đã hình thành mạng lưới trung gian, môi giới rộng khắp, hưởng hoa hồng theo từng phiếu bán ra, khiến hoạt động “bán giấy kiểm nghiệm” nhanh chóng hầu hết các tỉnh, thành.

Cơ quan tố tụng xác định, riêng tại Công ty TSL, các bị can đã phát hành hơn 118.000 phiếu kết quả thử nghiệm giả cho gần 13.000 doanh nghiệp, thu lợi bất chính hơn 117 tỷ đồng.

Tại Công ty Avatek, con số phiếu giả cũng lên tới trên 102.000, phục vụ hơn 11.500 doanh nghiệp, với số tiền thu về trên 83 tỷ đồng. Tổng cộng, hơn 218.000 phiếu thử nghiệm “khống” đã được bán ra thị trường, trở thành “giấy thông hành” để hàng loạt sản phẩm thực phẩm lưu thông hợp pháp, mà không kiểm soát được chất lượng.

Móc nối với nhiều người có chức vụ, quyền hạn

Cũng theo cáo trạng của Viện Kiểm sát, giai đoạn từ năm 2020 đến 2025, Công ty TSL và Công ty Avatek không chỉ tham gia hoạt động kiểm nghiệm theo chức năng chuyên môn, mà còn được giao thực hiện nhiều nhiệm vụ phục vụ công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Đây là các hoạt động phối hợp chuyên môn, hỗ trợ kỹ thuật, bảo đảm điều kiện để cơ quan quản lý thẩm định, cấp phép và hậu kiểm. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã bị các bị can biến tướng, lợi dụng để thiết lập các mối quan hệ “xin - cho”, từng bước hình thành cơ chế chi tiền nhằm tác động đến người có chức vụ, quyền hạn.

Theo đó, không dừng lại ở phát hành phiếu thử nghiệm “khống”, lãnh đạo Công ty TSL và Công ty Avatek còn đưa ra chủ trương phải “đi quan hệ” để tạo thuận lợi trong hoạt động cấp phép, chỉ định, gia hạn, cũng như tránh bị thanh tra, kiểm tra đột xuất.

Các bị can tại doanh nghiệp này đã cấu kết, móc nối với Nguyễn Nam Khánh, cựu Thư ký Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ để làm công cụ đi “ngoại giao”, tận dụng ảnh hưởng cá nhân để tác động đến cán bộ thuộc các bộ, ngành có thẩm quyền liên quan đến hoạt động kiểm nghiệm, cấp phép và quản lý an toàn thực phẩm.

Các lãnh đạo Công ty TSL và Công ty Avatek bị cáo buộc đã nhiều lần chi tiền cho Nguyễn Nam Khánh, tổng cộng gần 4 tỷ đồng. Trong đó, Khánh sử dụng hơn 2,4 tỷ đồng để phục vụ mục đích cá nhân.

Còn lại gần 1,6 tỷ đồng được sử dụng vào việc chi quà biếu, mời ăn uống, gặp gỡ, “cảm ơn” các cán bộ có liên quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, nhằm tác động để các thủ tục liên quan đến các doanh nghiệp này được giải quyết nhanh, thuận lợi, hạn chế bị gây khó khăn trong quá trình cấp phép, gia hạn chỉ định kiểm nghiệm.

Đây là các cán bộ trực tiếp giải quyết hồ sơ cấp phép chỉ định cơ sở kiểm nghiệm phục vụ quản lý nhà nước đối với Công ty TSL và Avatek. Tuy nhiên, quá trình điều tra xác định, các cá nhân này không thỏa thuận, hứa hẹn gì; không vi phạm quy trình, quy định về thẩm định, cấp phép và đã nộp lại tiền, nên chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, mà chuyển hồ sơ để cơ quan quản lý để kiến nghị xử lý về Đảng, chính quyền.

Trong đó có các ông: Trần Việt Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ (nay là Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công thương); Dương Tất Thắng, Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Nguyễn Như Tiệp, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản; Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản; Lê Hoài Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý chất lượng môi trường; Nguyễn Hoàng Linh, nguyên Phó tổng cục trưởng, Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Quốc gia; bà Nguyễn Thị Mai Hương, Trưởng ban Ban Quản lý chất lượng và đánh giá sự phù hợp, Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng… cùng nhiều cán bộ, nhân viên các đơn vị này.

Mối liên hệ mật thiết vụ án tại Cục An toàn thực phẩm

Vụ án tại Công ty TSL và Công ty Avatek không tồn tại độc lập, mà còn có mối liên hệ chặt chẽ với vụ án đưa, nhận hối lộ xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế.

Theo đó, trong cả hai vụ án, cùng xuất hiện nhiều doanh nghiệp, cá nhân trung gian vừa sử dụng Phiếu kết quả thử nghiệm giả để hợp thức hóa hồ sơ công bố sản phẩm, vừa trực tiếp đưa tiền cho cán bộ cơ quan quản lý Nhà nước, để được cấp phép.

Đơn cử như CTCP Dịch vụ thực phẩm quốc tế Fosi (Công ty Fosi), do Trần Quang Hải làm giám đốc. Theo kết luận điều tra, Hải đã chủ động trao đổi, thống nhất với nhân viên Công ty TSL và Công ty Avatek về việc lập Phiếu kết quả thử nghiệm không cần gửi mẫu sản phẩm; hoặc có gửi mẫu nhưng kiểm nghiệm nhanh, không tiến hành đầy đủ quy trình thử nghiệm; thậm chí chỉnh sửa kết quả thực tế để các chỉ tiêu đạt yêu cầu theo đề nghị của Fosi.

Giai đoạn 2020 - 2023, Công ty TSL đã phát hành 2.621 Phiếu kết quả thử nghiệm giả cho khách hàng của Công ty Fosi, thu hơn 3,1 tỷ đồng phí kiểm nghiệm, trong đó Hải được hưởng chiết khấu hơn 591 triệu đồng.

Từ năm 2023 đến 2025, Công ty Avatek tiếp tục phát hành 2.972 phiếu giả cho các khách hàng do Công ty Fosi môi giới, thu hơn 2,5 tỷ đồng, Hải hưởng chiết khấu hơn 900 triệu đồng.

Trong vụ án tại Cục An toàn thực phẩm, Trần Quang Hải bị cáo buộc đã chuyển hơn 5,4 tỷ đồng cho các chuyên viên của đơn vị này trong quá trình làm thủ tục đăng ký công bố sản phẩm, trong đó có sử dụng các phiếu kết quả thử nghiệm khống.

Một trường hợp khác là CTCP Dược phẩm Novaco. Giai đoạn 2020 - 2023, Công ty TSL đã phát hành 919 Phiếu kết quả thử nghiệm giả cho doanh nghiệp này và các khách hàng liên quan, thu hơn 744 triệu đồng, Novaco được chiết khấu hơn 98 triệu đồng.

Các lãnh đạo của Novaco gồm: Phạm Đức Thuận, Nguyễn Quang Hưng và Vũ Văn Tọa bị truy tố trong vụ án tại Cục An toàn thực phẩm, với cáo buộc nhiều lần đưa hối lộ tổng cộng hơn 3,8 tỷ đồng cho Đinh Quang Minh, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo an toàn thực phẩm, để nhờ tạo điều kiện trong quá trình thẩm xét hồ sơ.

Ngoài ra, người đưa hối lộ nhiều nhất trong vụ án tại Cục An toàn thực phẩm (hơn 33 tỷ đồng) là Trần Thị Quỳnh Trang, thì trong vụ án này cũng bị cáo buộc đã được Công ty TSL và Công ty Avatek cấp tới 6.076 phiếu kiểm nghiệm giả cho khách hàng của Trang.