Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 9/TB – VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại chủ trì cuộc họp về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam-CTCP (ACV) hôm 11/1/2023.

Theo đó, Phó Thủ tướng đánh giá quá trình xây dựng phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại ACV đã được đặt ra từ năm 2021 và lãnh đạo Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo về việc này, tuy nhiên việc triển khai còn chậm so với yêu cầu. Thời gian tới yêu cầu các Bộ, cơ quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần đề cao trách nhiệm, tăng cường phối hợp để đẩy nhanh tiến độ xử lý, sớm hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ.

Phó Thủ tướng ghi nhận ý kiến của các đại biểu dự họp đều thống nhất trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế của ACV trên cơ sở ý kiến của Bộ Tư pháp tại văn bản số 4157/BTP-PLDSKT ngày 25/10/2022.

Phó Thủ tướng giao Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV tiếp thu đầy đủ ý kiến các đại biểu dự họp, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề xuất, báo cáo Ủy ban. Trên cơ sở đó, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thực hiện thẩm định hồ sơ đề xuất của ACV (nêu rõ đồng ý/không đồng ý), gửi kết quả thẩm định và đề xuất đến Bộ Tài chính trước ngày 8/2/2023.

Trên cơ sở hồ sơ đề xuất của ACV và kết quả thẩm định, đề xuất của Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nêu trên, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì rà soát, đánh giá, đề xuất trình Chính phủ xem xét, quyết định trước ngày 15/2/2023.

“ACV và các Bộ, cơ quan liên quan chịu trách nhiệm về các thông tin, số liệu báo cáo, đề xuất theo quy định; thể hiện rõ quan điểm của Bộ, cơ quan trong quá trình tham gia ý kiến, thẩm định, đề xuất báo cáo cấp có thẩm quyền”, Phó Thủ tướng yêu cầu.

Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 308/TTR – BC gửi Thủ tướng Chính phủ về việc chia cổ tức của ACV.

Điểm nhấn quan trọng nhất tại Tờ trình số 308 là việc Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ xem xét, chấp thuận đề xuất của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp – cơ quan đang được giao nắm 95,396% vốn điều lệ tại ACV và thông qua Nghị quyết của Chính phủ cho phép ACV được chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế các năm tài chính từ năm 2019 đến năm 2022.

Nếu đề xuất này được thông qua CMSC sẽ tiến hành các thủ tục đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào doanh nghiệp đối với cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước tại ACV theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.

Vốn điều lệ của ACV sẽ tăng lên tương ứng với phần lợi nhuận sau thuế còn lại (khoảng 7.845 tỷ đồng), cổ đông Nhà nước vẫn duy trì tỷ lệ sở hữu tại ACV (Nhà nước không phải đầu tư trực tiếp từ nguồn ngân sách nhà nước).

CMSC sẽ phải chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn nhà nước đầu tư bổ sung vào ACV theo đúng mục đích của phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã đề xuất, đảm bảo hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp.

Ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết là đã được nhận được ý kiến đồng thuận cao của các bộ, ngành đối với phương án cho phép ACV chia cổ tức bằng cổ phiếu như là một giải pháp mang tính cá biệt, xử lý tình huống cụ thể, giúp “ông lớn” đang đóng vai trò chủ lực về đầu tư hạ tầng hàng không có đủ nguồn lực tài chính để triển khai một loạt các dự án trọng yếu được Chính phủ giao thực hiện trong giai đoạn 2021 – 2025.

Trong công văn số 416/UBQLV-CNHT gửi Thủ tướng vào đầu tháng 4/2022, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, nhu cầu vốn đầu tư cảng hàng không, sân bay giai đoạn 2021-2025 mà ACV cần cân đối để thực hiện là 154.596 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư này được ACV dự kiến bảo đảm từ nguồn vốn tự tích lũy của ACV và nguồn vốn huy động từ bên ngoài.

Tuy nhiên, kể từ đầu năm 2020, do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, kết quả sản xuất kinh doanh của ACV bị sụt giảm mạnh so với các năm trước. Cụ thể, trong khi lợi nhuận trước thuế giai đoạn 2016-2018 của ACV trung bình là 6.467 tỷ đồng/năm, trong đó năm đỉnh cao - 2019 là 9.976 tỷ đồng thì đến năm 2020, lợi nhuận sau thuế chỉ còn là 2.071 tỷ đồng và 924 tỷ đồng vào năm 2021.

“Điều này dẫn đến ACV khó đảm bảo tích lũy được nguồn vốn để cân đối thực hiện các dự án đầu tư theo chủ trương, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ dù nhu cầu vốn đầu tư sau khi thực hiện rà soát cắt giảm chỉ còn 113.499 tỷ đồng”, lãnh đạo Ủy ban cho biết.

Thế khó của ACV là nếu huy động vốn vay với quy mô lớn sẽ làm giảm hiệu quả của dự án đầu tư, tăng gánh nặng tài chính tới hoạt động sản xuất kinh doanh (tăng chi phí tài chính), tác động lớn đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.

Cụ thể, trước năm 2020, khi thị trường hàng không bùng nổ, các tổ chức tín dụng ưu tiên xác định lãi suất ưu đãi cho các dự án đầu tư sân bay. Tuy nhiên do tác động của đại dịch Covid-19, doanh thu của các sân bay trên thế giới năm 2020 sụt giảm nghiêm trọng, hoạt động năm 2020 của hầu hết các sân bay trên thế giới đều lỗ.

Theo lãnh đạo ACV, thời gian tới khó có thể huy động vốn với mức lãi suất thấp cho việc đầu tư các dự án hạ tầng hàng không như dự kiến trước đây. Việc tích lũy tiền mặt là tối quan trọng và là giá trị để huy động vốn, vay vốn ở mức thấp, giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp và năng cao hiệu quả của dự án.

Cần phải nói thêm rằng, sở dĩ phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu của ACV cần phải được sự chấp thuận của Chính phủ là bởi dù đã là công ty đại chúng nhưng Nhà nước vẫn nắm cổ phần tuyệt đối tại doanh nghiệp này.

Cụ thể, khoản 17 Điều 2 Nghị định số 140/2020/NĐ-CP quy định về phân phối lợi nhuận đối với doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, sau khi trích lập các quỹ, doanh nghiệp phải thực hiện chia cổ tức bằng tiền mặt.

Điều đáng nói là để thực hiện đầu tư bổ sung vốn Nhà nước vào ACV (bố trí từ nguồn ngân sách Nhà nước hay ACV nộp cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước vào ngân sách rồi sau đó thực hiện đầu tư bổ sung vốn cho ACV) thì cần phải bố trí trong dự toán chi Ngân sách Nhà nước hàng năm được Quốc hội phê duyệt và thực hiện cấp vốn cho ACV theo trình tự, thủ tục, quy định pháp luật về ngân sách Nhà nước.

Nếu thực hiện theo quy trình đầu tư bổ sung vốn Nhà nước từ ngân sách Nhà nước sẽ mất nhiều thời gian trong khi việc tăng vốn điều lệ là cấp thiết để đáp ứng nhu cầu vốn còn thiếu, đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ đầu tư, xây dựng các dự án, đặc biệt là dự án trọng điểm quốc gia như Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quốc hội quyết nghị thông qua một số nội dung chủ yếu của Báo cáo nghiên cứu khả thi; Dự án Nhà ga hành khách T3- Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Dự án mở rộng Nhà ga hành khách T2- Cảng hàng không quốc Nội Bài.