Giá cát “trên trời”

Theo Sở Xây dựng Quảng Ngãi, hiện trên địa bàn tỉnh có tất cả 12 doanh nghiệp đã được cấp phép và đang hoạt động khai thác, kinh doanh cát xây dựng; 1 trường hợp đang hoàn tất thủ tục, chuẩn bị được cấp phép.

Các mỏ, điểm khai thác cát đã cấp phép ở khu vực miền núi nằm trên địa bàn huyện Ba Tơ, Sơn Hà, Trà Bồng; khu vực đồng bằng nằm tại thị xã Đức Phổ và các huyện Mộ Đức, Tư Nghĩa, Nghĩa Hành và TP.Quảng Ngãi.

Tổng trữ lượng được phép khai thác của 12 mỏ, điểm đã cấp phép và đang hoạt động khai thác, kinh doanh gần 1,8 triệu m3, với công suất khai thác hàng năm khoảng 400.000 m3.

Trong số này (12 mỏ, điểm khai thác cát), lớn nhất là mỏ Tịnh An - Nghĩa Dũng, xã Tịnh An và xã Nghĩa Dũng, TP.Quảng Ngãi, chủ sở hữu là Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển khoảng sản Quảng Ngãi, có diện tích 53,4 ha, trữ lượng khoảng 2 triệu m3 (riêng cát xây dựng trên 1 triệu m3); công suất khai thác khoảng 200.000 m3/năm, riêng cát trên 100.000 m3/năm.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi, với trữ lượng và công suất như trên thì cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu ở thời điểm hiện tại, thị trường không hề khan hiếm.

Mặc dù cung – cầu được cho là cân bằng, nhưng thực tế giá cát xây dựng ở Quảng Ngãi đang “neo” giá rất cao, mỗi ngày một tăng chứ không hề được kéo giảm.

Theo khảo sát của phóng viên, hiện nay giá cát ở Quảng Ngãi đang được “giữ” ở mức giá cao chót vót, diễn biến tăng đều và dao động từ 300 – 400.000 đồng/m3, có nơi thậm chí còn cao hơn.

Cụ thể tại mỏ cát Đồng Xuân 2, xã Hành Thiện, huyện Nghĩa Hành, đại diện chủ mỏ là Công ty TNHH Xây dựng Vương Thắng cho biết, giá bán tại mỏ là 325.000 đồng/m3 (đã có hoá đơn).

Đối với mỏ An Tráng, xã Nghĩa Thắng, huyện Nghĩa Hành, đại diện chủ mỏ là Công ty T&H cho biết, giá bán tại mỏ (chưa có thuế) là 318.000 đồng/m3.

Riêng tại mỏ hiện lớn nhất tỉnh là Tịnh An - Nghĩa Dũng, TP.Quảng Ngãi, chủ sở hữu là Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển khoáng sản Quảng Ngãi, cho biết giá cát bán tại mỏ trước thuế là 323.000 đồng/m3; sau thuế 356.000 đồng/m3.

Riêng đối với số cá nhân và tổ chức có nhu cầu vận chuyển đến tận nơi, nằm trong cự ly khoảng 8 km kể từ mỏ, theo đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển khoáng sản Quảng Ngãi, thì mức giá bán trước thuế là 348.000 đồng/m3 cát.

Một người dân đang xây dựng nhà ở Quảng Ngãi cho biết, với giá cát hiện nay, người dân muốn làm nhà phải xác định trước tinh thần là đội thêm chi phí tầm 20-30%. Dù vậy, nhiều người vẫn “cắn răng” để làm vì ngày Tết Nguyên đán cũng cận kề, ai cũng muốn ngồi nhà mình đẹp, sạch sẽ.

Bên cạnh đó, rất nhiều nhà thầu xây lắp, doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi cho hay, họ đang bị giá cát “hành hạ”, vật liệu đầu vào thiết yếu và không thể thay thế này bị đội giá khiến họ trở tay không kịp, phương án cân đối tài chính bị phá sản, chi phí vượt xa mọi tính toán ở thời điểm dự thầu. “Với giá cát cao chót vót, nhà thầu chúng tôi rất đau đầu vì càng làm càng lỗ”, một nhà thầu ở Quảng Ngãi chia sẻ.

Ngăn chặn đầu cơ, độc quyền

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi về việc kê khai giá cát làm vật liệu xây dựng trên địa bàn gửi các cơ quan có liên quan.

Trong đó, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, qua theo dõi tình hình đấu giá các mỏ cát thương mại trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua, khả năng sẽ xuất hiện tình trạng đầu cơ, độc quyền làm tăng giá cát xây dựng; tác động tiêu cực đến thị trường, ảnh hưởng đến người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Vì vậy, để đảm bảo ổn định thị trường trong thời gian đến, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các Sở: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Tư pháp và các cơ quan, đơn vị liên quan khẩn trương tham mưu cấp có thẩm quyền chỉ đạo các tổ chức, cá nhân đang khai thác, kinh doanh tại các mỏ cát thương mại đã trúng đấu giá quyền khai thác, thực hiện việc kê khai giá theo quy định và chỉ được tiếp tục kinh doanh sau khi được cơ quan chức năng thẩm định, công bố giá.

Sở Xây dựng Quảng Ngãi cũng đã có văn bản đề nghị các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác, kinh doanh cát làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh căn cứ quy định của Luật Giá, Hướng dẫn số 1226/HD-SXD ngày 22/6/2023 của Sở Xây dựng về hướng dẫn tạm thời Phương pháp xác định giá cát làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi và các quy định khác có liên quan, khẩn trương thực hiện kê khai giá cát và gửi về Sở Xây dựng trước ngày 15/1/2024 để tổ chức tiếp nhận, kiểm tra và công bố giá theo quy định.

Theo đại diện Sở Xây dựng Quảng Ngãi, hiện nay đơn vị chỉ thực hiện công bố giá cát cho duy nhất 1 mỏ cát thương mại trên địa bàn với mức giá khoảng 180.000 đồng/m3. Các mỏ còn lại dù đã đề nghị nhưng không được cơ quan này tổ chức công bố vì giá quá cao, không phù hợp với thị trường. “Qua thẩm định, chúng tôi nhận thấy giá chủ mỏ niêm yết quá cao, trong đó có nhiều chi phí không hợp lý nên chưa thực hiện công bố giá theo quy định. Những mỏ cát trúng đấu giá gần đây chưa được chúng tôi công bố giá lần nào”, đại diện Sở Xây dựng Quảng Ngãi nói.

Còn ông Nguyễn Đức Trung, Quyền Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho biết, giá cát trên địa bàn hiện cao hơn so với mặt bằng chung nhiều năm trước, nhưng so với các tỉnh lân cận thì không chênh lệch nhiều. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc các chủ mỏ trúng đấu giá ở mức rất cao, tình hình khai thác khoáng sản trái phép được siết chặt dẫn đến cát “lậu” giá rẻ không còn dồi dào như trước.