Làm lợi cho đối tác, rước về rủi ro

Thanh tra TP.HCM vừa thông báo Kết luận thanh tra về phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại RESCO - doanh nghiệp nhà nước trực thuộc UBND TP.HCM (thời kỳ thanh tra: năm 2017, 2018). Trong đó, nghiêm trọng nhất là việc RESCO đã tùy tiện sử dụng vốn nhà nước chi tiền hộ đối tác kinh doanh, trả hộ tiền thuê đất cho các đơn vị khác.

Cụ thể, RESCO đã sử dụng tiền (100% vốn nhà nước) để chi nộp trên 4,8 tỷ đồng tiền thuê đất, thuế đất cho Công ty cổ phần Hùng Vương; trên 469 triệu đồng cho Công ty cổ phần Địa ốc 7 và đặc biệt là chi trả các chi phí thực hiện Dự án Chung cư Nguyễn Kim - Khu B thay đối tác kinh doanh - Công ty cổ phần Địa ốc Ngân Hiệp, làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của Tổng công ty.

Đáng nói, khi Công ty cổ phần Địa ốc Ngân Hiệp đã thực hiện góp vốn hơn 398 tỷ đồng và góp hơn 32 tỷ đồng thu từ việc chia tiền bán sàn thương mại Khu B - Chung cư Nguyễn Kim, RESCO và kiểm soát viên chưa kịp thời kiểm tra, xử lý, chưa báo cáo xin ý kiến chủ sở hữu để kịp thời chỉ đạo, xử lý…

Thanh tra TP.HCM cho rằng, những việc làm trên của RESCO chỉ có lợi cho đối tác, “rước về” rủi ro cao, có sự tùy tiện trong quản lý, sử dụng vốn nhà nước và chưa phù hợp với Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, dẫn dẫn đến thất thoát, thiệt hại tài sản nhà nước.

Không những thế, RESCO lại chưa nghiêm túc chấp hành quy định về thuế và nộp ngân sách nhà nước, bị Cục Thuế TP.HCM phạt chậm nộp tiền thuế, lợi nhuận sau thuế còn lại sau khi trích lập các quỹ trong 2 năm (2017, 2018) hơn 10 tỷ đồng, bị ngành thuế ban hành 6 quyết định cưỡng chế thuế.

Nhiều dự án chậm tiến độ, sai phạm

Kết quả thanh tra cho thấy, hầu hết các dự án đầu tư xây dựng của RESCO, các đơn vị thành viên, các công ty cổ phần có vốn góp của RESCO đều chậm tiến độ và có sai phạm.

Cụ thể, Thanh tra TP.HCM chỉ thanh, kiểm tra điển hình 6 dự án tại TP.HCM, gồm: Dự án Căn hộ Felisa Riverside tại số 99 - Bến Bình Đông (quận 8) do Công ty CP Địa ốc Chợ Lớn làm chủ đầu tư; Dự án tại số 557 - Bến Bình Đông do Công ty CP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư; Dự án Trung tâm thương mại Bình Đăng tại Quốc lộ 50 (quận 8) do Công ty CP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư và 3 dự án do RESCO làm chủ đầu tư là Dự án Đầu tư xây dựng khu cao ốc văn phòng tại số 257 - Điện Biên Phủ (quận 3), Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư An Hội (phường 14) và Dự án Chung cư Nguyễn Kim - khu B (quận 10), nhưng qua thanh tra, hầu hết các dự án đều chậm tiến độ. Một số dự án đã được phê duyệt hơn 10 năm, nhưng chưa đưa vào khai thác sử dụng, ảnh hưởng đến nguồn vốn doanh nghiệp, gây lãng phí tài sản nhà nước, đất đai.

Đặc biệt, ở hàng loạt dự án phát hiện có sai phạm, thiếu sót trong việc chỉ định thầu không đúng quy định, không đấu thầu lựa chọn nhà thầu, tự thực hiện các gói thầu  không đảm bảo năng lực thực hiện, chưa đảm bảo công khai, minh bạch trong quản lý dự án xây dựng theo quy định pháp luật.

Kinh doanh bê bết, góp vốn không hiệu quả

Báo cáo của Thanh tra TP.HCM chỉ rõ, năm 2017, doanh thu hoạt động kinh doanh của RESCO là 545,86 tỷ đồng, đạt 76,9% kế hoạch năm và chỉ đạt 23,33% so với thực hiện năm trước liền kề. Năm 2018, doanh thu là 555,41 tỷ đồng, đạt 72,46% kế hoạch năm. Trái lại, chi phí thực hiện trong 2 năm 2017, 2018 lại vượt xa so với kế hoạch được UBND TP.HCM giao (lần lượt là 141,34% và 158,42%).

Trong quá trình thanh tra, Thanh tra TP.HCM còn thu hồi 54,19 tỷ đồng là lợi nhuận còn lại chưa nộp ngân sách năm 2018 sau khi trích lập các quỹ theo quy định.

Đối với hoạt động đầu tư, góp vốn vào các doanh nghiệp khác của RESCO, theo Thanh tra TP.HCM, năm 2017, 2018, Tổng công ty đã đầu tư tài chính tại 32 đơn vị với tổng giá trị góp vốn 2.250,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, chỉ có 18/32 đơn vị có lợi nhuận, cổ tức được chia. Năm 2017, có 7 doanh nghiệp đầu tư bị lỗ với tổng lỗ lũy kế tính đến hết năm 2017 hơn 40 tỷ đồng. Năm 2018, có 5 doanh nghiệp đầu tư bị lỗ, tổng lỗ lũy kế đến hết năm 2018 gần 24 tỷ đồng, khó bảo toàn vốn đầu tư.

Thế nhưng, RESCO vẫn chưa báo cáo, đề xuất biện pháp xử lý như thoái vốn, tăng cường giám sát hoặc biện pháp khác với UBND TP.HCM; chưa hoàn tất thoái hết vốn đầu tư ngoài ngành theo quy định.

Việc cử Người đại diện vốn góp của RESCO tại các doanh nghiệp cũng có nhiều sai phạm. Cụ thể, RESCO chưa xây dựng quy chế hoạt động của Người đại diện vốn là người lao động, do đó không theo dõi, kiểm tra, giám sát được số tiền thù lao, tiền thưởng… Có 2 trường hợp được cử làm người đại diện vốn góp không chuyên trách ở 3 doanh nghiệp không đúng quy định của Luật Doanh nghiệp.

Việc bổ nhiệm, miễn nhiệm Người đại diện vốn góp của RESCO tại các doanh nghiệp cũng chưa kịp thời, chưa phù hợp quy định tại Quy chế Người đại diện vốn.

Quản lý tài chính dễ phát sinh tham nhũng

Thanh tra TP.HCM còn phát hiện, tính đến ngày 7/3/2019, RESCO chưa hoàn tất lưu trữ sổ sách kế toán để ghi chép, hệ thống và lưu giữ toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã phát sinh có liên quan trong năm 2017, 2018, gây khó khăn trong công tác tiếp cận hồ sơ sổ sách kế toán - tài chính để thanh, kiểm tra.

RESCO còn để tồn, không có chữ ký duyệt, đóng dấu của Thủ trưởng đơn vị 1.533 phiếu thu trị giá hơn 76 tỷ đồng (tiền cọc mua căn hộ tại Chung cư Bàu Cát II -lô B, quận Tân Bình) và 355 phiếu thu trị giá gần 55 tỷ đồng (hoàn trả tiền đặt cọc mua căn hộ tại Chung cư Bàu Cát II - lô B).

Đáng lưu ý, trong số trên, có 355 phiêu chi không có ký duyệt của Thủ trưởng đơn vị, nhưng tiền vẫn được xuất quỹ chi trả cho các tổ chức, cá nhân.

Thanh tra TP.HCM cho rằng, việc quản lý sổ sách, chi tiêu như trên không chỉ vi phạm Luật Kế toán, mà còn “có sự buông lỏng lãnh đạo quản lý, tùy tiện trong công tác kế toán thu, chi dễ dẫn đến việc thất thoát tài sản nhà nước và phát sinh tham ô, tham nhũng...

RESCO cũng chưa hoàn tất việc đối chiếu, xác nhận công nợ phải thu, tỷ lệ đối chiếu, xác nhận công nợ còn thấp; chưa thực hiện báo cáo về tình hình công nợ năm 2018 theo đúng chỉ đạo của UBND TP.HCM.

Ngoài ra, RESCO chưa thực hiện xong Đề án Tái cơ cấu Tổng công ty giai đoạn 2013-2015 đã được UBND TP.HCM duyệt từ năm 2013; chưa xây dựng xong Đề án Tái cơ cấu cho giai đoạn 2016-2020 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.