Các sàn thương mại điện tử (TMĐT) sẽ có 12 tháng chuẩn bị trước khi nộp thuế thay người bán

Tại khoản 4 Điều 6 Dự án 1 luật sửa 7 luật nêu rõ việc sửa đổi khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý thuế quy định:  “4… Đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử hoặc các nền tảng số thì tổ chức là nhà quản lý sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng thanh toán (bao gồm cả tổ chức trong nước và nước ngoài) và các tổ chức khác có trách nhiệm khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số không thuộc đối tượng được khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay thì có nghĩa vụ trực tiếp đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế. Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về các đối tượng, hồ sơ, thủ tục khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay; hồ sơ, thủ tục khai thuế, nộp thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số”.

Trong báo cáo giải trình về một luật sửa 7 luật vừa gửi Quốc hội, Bộ Tài chính khẳng định, quy định yêu cầu sàn TMĐT khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay này góp phần giảm đầu mối kê khai thuế, đồng thời xét về tổng thể sẽ làm giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính cho toàn xã hội do chỉ cần một đầu mối là sàn giao dịch TMĐT khấu trừ, nộp thuế thay, khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho hàng chục, hàng trăm nghìn cá nhân, hộ kinh doanh trên sàn.

Bộ Tài chính cho biết, theo quy định hiện hành, các hộ và cá nhân kinh doanh thông qua sàn TMĐT có trách nhiệm tự kê khai, tự nộp thuế, tự chịu trách nhiệm, sàn TMĐT chỉ cung cấp thông tin. Tuy nhiên, trên thực tế Cơ quan thuế nhận thấy thông tin sàn cung cấp còn chưa đầy đủ, chưa sát với thực tế phát sinh nên việc định danh, quản lý doanh thu, số lượng nhà bán hàng trên sàn còn khó khăn và gặp nhiều vướng mắc. Để quản lý thuế hộ kinh doanh hiệu quả, chống thất thu thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT, cần thiết phải đưa quy định sàn thực hiện “khấu trừ, nộp thuế thay, khai nghĩa vụ nộp thuế thay” vào Luật sửa 7 Luật.

Để triển khai quy định này, Bộ Tài chính sẽ tham mưu, trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể về việc hỗ trợ, phối hợp trong tổ chức thực hiện giữa Cơ quan thuế và các tổ chức quản lý sàn thương mại điện tử, nền tảng số, thống nhất về phạm vi trách nhiệm, nghĩa vụ của tổ chức quản lý sàn, nền tảng khi thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay và khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử trên cơ sở tổ chức làm việc, trao đổi trực tiếp với một số sàn TMĐT.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề xuất cần quy định lộ trình (dự kiến 12 tháng sau khi ban hành Luật) để cơ quan thuế và các Sàn TMĐT nâng cấp hệ thống, công nghệ, cơ sở dữ liệu đáp ứng việc triển khai. Theo đó, tại dự thảo Luật dự kiến quy định: “Quy định tại khổ 2 khoản 4 Điều 6 Luật này (sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý thuế) áp dụng từ ngày 1/1/2026”.

Bộ Tài chính thừa nhận, quy định trên có thể khiến sàn TMĐT phát sinh thêm chi phí nâng cấp hệ thống đảm bảo xác định số thuế khấu trừ, nộp thay của cá nhân, hộ kinh doanh trên sàn. Tuy nhiên, sẽ không phát sinh hoặc phát sinh không đáng kể chi phí để thuê thêm nhân sự về thuế, nhân sự chăm sóc khách hàng để xử lý các khiếu nại về thuế, do việc xác định số thuế khấu trừ được thực hiện theo phương thức điện tử trên cơ sở quy định cụ thể tại Nghị định.

Để hỗ trợ sàn, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế làm việc, trao đổi phương án chỉnh sửa hệ thống của các sàn TMĐT, cơ quan thuế đáp ứng việc khấu trừ, nộp thuế thay theo phương thức điện tử đảm bảo giảm thiểu chi phí chỉnh sửa hệ thống và phân định rõ trách nhiệm của sàn và các hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Facebook, Netflix, Spotify, Apple… cũng phải nộp thuế thay cho người bán tại Việt Nam

Bộ Tài chính khẳng định, để đảm bảo công bằng, quy định sàn TMĐT khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ được áp dụng với cả sàn TMĐT trong nước và sàn TMĐT nước ngoài.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng đưa ra các quy định đảm bảo sự công bằng giữa nhà cung cấp nước ngoài và cá nhân kinh doanh trên sàn.
Theo đó, đối tượng nhà cung cấp nước ngoài - thường là các tổ chức nước ngoài kinh doanh TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số phát sinh thu nhập với tổ chức, cá nhân Việt Nam như: Facebook, Netflix, Spotify, Apple… - thì trực tiếp thực hiện hoặc uỷ quyền đăng ký thuế, khai thuế nộp thuế. Còn các cá nhân kinh doanh thông qua sàn TMĐT thì sàn thực hiện khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay.

Bộ Tài chính cho hay, theo kinh nghiệm quốc tế tại EU, Australia, Đài Loan, Thái Lan, Nhật.., việc quy định Sàn TMĐT “thu hộ, nộp thuế thay” luôn kèm theo nghĩa vụ “kê khai” và được áp dụng phổ biến trong việc quản lý thuế GTGT đối với các nhà cung cấp nước ngoài có giao dịch trên các sàn TMĐT. Nghĩa vụ này có thể hiểu là sàn ngoài việc thu hộ và nộp thuế GTGT thì còn phải kê khai nghĩa vụ đã nộp thay này gửi đến cơ quan thuế.

Phương thức này được áp dụng hạn chế hơn đối với việc quản lý thuế đối với các cá nhân kinh doanh trong nước hoạt động trên các sàn giao dịch TMĐT, các nền tảng số. Bởi lẽ, hầu hết các quốc gia đánh thuế thu nhập trên thu nhập thực đã trừ đi chi phí của các cá nhân chứ không phải đánh thuế dựa trên doanh thu.

Tuy nhiên, tại Việt Nam việc tính thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh dựa trên doanh thu nên không gặp khó khăn trong việc tính thuế. Vì thế, việc sử dụng cơ chế khấu trừ thuế thông qua các nền tảng và sàn TMĐT trong điều kiện thực tế của Việt Nam là phù hợp.