Đó là nhận định của đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) khi tham gia thảo luận tại Quốc hội sáng 31/10 về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021.

"Tôi rất tâm đắc dù trong sự ngậm ngùi với một đánh giá chung trong Báo cáo của Đoàn giám sát, là việc thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn nhiều tồn tại, hạn chế; trong một số trường hợp thất thoát, lãng phí là rất lớn, nghiêm trọng, làm mất đi cơ hội phát triển”, đại biểu Hậu thể hiện chính kiến.

Theo đại biểu, đằng sau những lãng phí hữu hình đã được chỉ ra tại báo cáo giám sát là những lãng phí vô hình với sức tàn phá lớn hơn nhiều, không chỉ “làm mất đi cơ hội phát triển”, mà còn làm nghèo đất nước, làm lãng phí những nguồn lực quý giá của quốc gia, làm suy yếu bộ máy công quyền và cùng với tham nhũng, lãng phí vô hình có thể sẽ đe dọa sự tồn vong của chế độ.

Bên cạnh lãng phí niềm tin đã được một vị đại biểu nêu ở kỳ họp thứ ba và được nhiều người đồng tình, đại biểu Hậu nêu một lãng phí khác là lãng phí trách nhiệm.

Vị đại biểu Tây Ninh nhắc lại hai ngày thảo luận về kinh tế, xã hội cuối tuần trước đã có nhiều ý kiến nhắc đến chuyện không ít cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy nhà nước không làm hoặc không dám những việc cần phải làm đang gây trì trệ biết bao nhiêu việc lớn nhỏ trong bộ máy quản lý hành chính, gây nên biết bao nhiêu lãng phí về thời gian, công sức, tiền bạc, cơ hội kinh doanh cho người dân và doanh nghiệp.

"Ở một góc độ nào đó, những người trong cuộc bị đánh giá là thiếu tinh thần trách nhiệm; thiếu ý thức đấu tranh, thiếu năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm… Đánh giá như vậy không hoàn toàn sai, nhưng tôi cho rằng, phần đông trong số họ là những người có lương tâm và trách nhiệm. Chỉ có điều tinh thần trách nhiệm của họ do nhiều nguyên nhân không được phát huy, bị lãng phí và từ đó, gây nên những lãng phí khôn lường, không đo đếm hết được cho xã hội, cho đất nước", đại biểu Trần Hữu Hậu nêu quan điểm.

Để minh chứng, đại biểu nêu vấn đề mà ở kỳ họp thứ ba, đã nêu lên vướng mắc của các quy định liên quan đến sử dụng kinh phí chi thường xuyên trong thực hiện việc nâng cấp, cải tạo, sửa chữa các công trình công cộng cấp bách bị vướng quy định của luật.

Khi đó cả 2 vị Bộ trưởng Giao thông- Vận tải và Tài chính đều xác nhận: đây là một vướng mắc lớn với các địa phương và bộ, ngành, cần phải sửa. Thế nhưng, trong những ngày này, các địa phương đang xây dựng dự toán ngân sách 2023, rất nhiều địa phương đang đau đầu trong việc sử dụng ngân sách thế nào cho có hiệu quả, đáp ứng những nhu cầu bức thiết của cử tri, của người dân mà không vi phạm các quy định. Nhiều công việc cần thiết, nên làm bằng kinh phí chi thường xuyên để tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí đáp ứng mong mỏi của cử tri…, nhưng theo quy định phải sử dụng nguồn đầu tư công với quy trình thủ tục nhiêu khê, tốn kém nhiều công sức thời gian; không tương xứng với số vốn cần sử dụng cho công việc.

Khi dùng nguồn chi thường xuyên, họ biết làm như vậy là phù hợp, là hiệu quả nhưng nơm nớp lo bị kiểm điểm, bị xuất toán. Để hạn chế chuyện ấy xảy ra,  nhiều trường hợp phải tốn không ít thời gian và trí tuệ chỉ để tìm cho ra một cái tên của dự án sao cho phù hợp quy định và tránh sự chú ý của cơ quan kiểm toán.

"Đó là một trong những việc không ai muốn làm nhưng không ít những người có trách nhiệm với dân, với công việc đang phải làm. Đáng tiếc, chuyện thật như đùa ấy đang diễn ra ở nhiều nơi trong mỗi kỳ lập dự toán ngân sách hàng năm", ông Hậu nhấn mạnh.

Đại biểu Hậu cũng thông tin là sau kỳ họp thứ ba, Bộ Tài chính đã rất khẩn trương soạn thảo tờ trình rất công phu để nếu được thì hoàn thiện hồ sơ trình ra kỳ họp thứ tư này để Quốc hội ban hành 1 nghị quyết về “Bổ sung quy định về việc sử dung kinh phí chi thường xuyên của ngân sách nhà nước để thực hiện xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng tài sản công hàng năm” nhằm khắc phục những bất cập trong triển khai thực hiện các vấn đề liên quan trong khi chưa sửa được luật Đầu tư công.

"Nếu nghị quyết này được ban hành sẽ là sự tháo gỡ lớn cho hàng trăm quận huyện của 63 tỉnh, thành và nhiều bộ, ngành của nước ta. Để cho không ít cán bộ có tinh thần trách nhiệm của chúng ta được đặt trách nhiệm của mình đúng chỗ và phát huy nó làm lợi cho dân cho nước.

Thế nhưng, gần nửa kỳ họp trôi qua vẫn chưa thấy động tĩnh gì, tôi hỏi 1 vị có trách nhiệm trong Bộ Tài chính thì được biết: Vẫn chưa xong được", ông Hậu nói.

Chúng ta đều biết 1 quy luật của sự phát triển là: “Khi cái tiêu cực, cái yếu kém, cái trì trệ… trở thành phổ biến thì lỗi không chỉ thuộc về những người trực tiếp làm ra cái tiêu cực, cái yếu kém, cái trì trệ, mà lỗi trước hết thuộc về tổ chức bộ máy và phương thức vận hành bộ máy ấy. Để xóa đi những tiêu cực, trì trệ, yếu kém thì không chỉ dừng ở xử lý những người trực tiếp gây ra nó mà vấn đề căn bản là phải cải tổ bộ máy và phương thức vận hành của bộ máy ấy”, đại biểu Hậu nêu vấn đề.  

Từ câu chuyện trên và nhiều vấn đề được các đại biểu nêu lên trong những ngày qua, đại biểu Hậu cho rằng, thất thoát, lãng phí trách nhiệm đang trở nên phổ biến trong các cấp, các ngành, ở bộ phận không nhỏ cơ quan đơn vị và cán bộ, công chức, viên chức. Sự thất thoát, lãng phí này đã và đang gây ra những hậu quả khôn lường trong hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước; trong thực thi công vụ…. làm thất thoát, lãng phí niềm tin của nhân dân với Đảng, với Nhà nước

Đại biểu đề nghị Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm thấu đáo quy luật này, loại lãng phí này để có giải pháp căn cơ, hành động quyết liệt, biện pháp cụ thể để không bị lãng phí trách nhiệm, lãng phí niềm tin - những tài sản, tài nguyên vô giá của sự phát triển đất nước.