Tiếp tục phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đề nghị làm rõ về câu chuyện của thị trường bất động sản Việt Nam, dự báo ra sao về xu hướng bất động sản thời gian tới, "Tư lệnh" ngành xây dựng nêu một loạt vấn đề tồn tại của thị trường bất động sản Việt Nam.

Ông nói, thị trường bất động sản còn nhiều tồn tại liên quan đến đất đai, kinh doanh bất động sản. Việc triển khai xây dựng dự án bất động sản tại hầu hết địa phương còn khó khăn, khiến nguồn cung sụt giảm. Vì vậy, số lượng nhà ở thương mại có giá phù hợp với đa số người lao động còn thiếu; nhà ở xã hội, nhà công nhân cũng thiếu, đặc biệt, nhà ở cho người thu nhập thấp, trung bình còn thiếu trầm trọng.

Không chỉ thiếu nguồn cung, giá bất động sản thực tế đang cao hơn nhiều thu nhập của người dân. Điều này khiến cho người lao động thu nhập thấp tại các đô thị, công nhân khu công nghiệp càng khó khăn trong việc tiếp cận và tạo lập chỗ ở.

Việc kiểm soát dòng vốn đầu tư vào bất động sản chưa chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro, cơ cấu nguồn vốn bất động sản còn hạn chế.

Bộ trường nói, nguồn cung vốn trung và dài hạn cho bất động sản chưa có. Quý III, các doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận bất động sản. Thị trường bất động sản còn thiếu công khai, minh bạch do hệ thống thông tin chưa được cập nhật đầy đủ.

Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị dự báo thị trường bất động sản Việt Nam sẽ còn khó khăn, bởi nguồn cung quá thiếu và quá thừa so với nhu cầu; chính sách tín dụng thắt chặt; thiếu can thiệp kịp thời, hợp lý.

"Cơ cấu nguồn cung có thay đổi nhưng vẫn chưa phù hợp. Nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân còn rất lớn", ông Nghị nói.

Trong báo cáo gửi tới Quốc hội của Bộ Xây dựng nêu, cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa phù hợp, phổ biến là bất động sản
ở các phân khúc nhà ở trung, cao cấp, bất động sản du lịch có biểu hiện dư thừa (có nhiều phân khúc đa vượt dự báo đến năm 2025).

Ngược lại, thiếu trầm trọng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và nhà ở thương mại giá phù hợp cho đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình (đối với nhà ở xã hội mới đạt 7,79 triệu m2/12,5 triệu m2 theo yêu cầu).

Cơ cấu nguồn lực cho thị trường bất động sản còn bất hợp lý (chủ yếu từ nguồn vốn tín dụng ngân hàng, vốn huy động qua phát hành trái phiếu và tiền ứng trước của khách hàng, vốn chủ đầu tư chỉ chiếm khoảng 15 - 30% tổng mức đầu tư của dự án). 

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã làm rõ thêm một số vấn đề về tín dụng bất động sản. 

Bà Hồng cho rằng, thị trường bất động sản cần huy động nguồn lực qua nhiều kênh vốn để phát triển, như vốn đầu tư trực tiếp, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp., vốn tự có của doanh nghiệp, người dân... Nên vốn tín dụng chỉ là một kênh trong số nguồn lực cần có để thị trường bất động sản phát triển.

Việc điều hành chính sách tín dụng của Ngân hàng nhà nước, bà Hồng nói, phải lấy mục tiêu điều hành tiền tệ là ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an toàn vốn cho các tổ chức tín dụng.

Chẳng hạn, trong giai đoạn cần ưu tiên kiểm soát lạm phát, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng thì việc mở rộng tín dụng cho bất động sản sẽ gây khó khăn cho Ngân hàng nhà nước trong đạt mục tiêu chính sách tiền tệ, chứ chưa nói tới đi ngược lại mục tiêu này. "Điều hành tín dụng cho bất động sản vì thế phải cân nhắc, thận trọng", bà nói.

Ngoài ra, tín dụng bất động sản cũng tiềm ẩn rủi ro, bởi tín dụng lĩnh vực này thường là dài hạn, số tiền huy động lớn, trong khi đặc tính huy động của ngân hàng là vốn ngắn hạn.

Vì thế, nếu không tổ chức, điều tiết tốt sẽ đối diện với rủi ro thanh khoản, khó khăn trong chi trả cho người dân.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, trong chỉ đạo điều hành Ngân hàng Nhà nước đưa ra các quy định kiểm soát rủi ro gián tiếp, chẳng hạn quy định hệ số điều chỉnh rủi ro với khoản vay bất động sản là 200%, vay mua nhà giá trị trên 4 tỷ đồng là 150%... Còn hệ số điều chỉnh rủi ro với vay mua nhà ở xã hội dưới 1,5 tỷ đồng là dưới 50%... Tức là, chính sách của cơ quan quản lý tiền tệ hướng tới "ưu tiên cấp tín dụng khoản vay nhà ở phân khúc thấp".

Với tín dụng cho nhà ở xã hội, bà Hồng nói, Nghị định 100 của Chính phủ và Nghị định 49 sửa đổi, bổ sung Nghị định 100 đã giao Ngân hàng Chính sách xã hội làm đầu mối, thực hiện cho vay nhà ở xã hội, một số tổ chức tín dụng được chỉ định cũng tham gia chương trình này.

Tới nay, chương trình vay nhà ở xã hội được Ngân hàng Chính sách xã hội giải ngân 10.584 tỷ đồng, dư nợ tới 30/9 là 9.147 tỷ đồng. Còn các tổ chức tín dụng được chỉ định thì hiện chưa giải ngân được, do tiền cấp bù lãi suất chưa được bố trí cho họ. 

Bà Hồng cho hay, thời gian tới, chính sách tín dụng cho bất động sản vẫn sẽ được điều hành trong khuôn khổ, theo mục tiêu của chính sách tiền tệ nói chung, ưu tiên ổn định vĩ mô, an toàn hệ thống ngân hàng.