Tâm lý đang chi phối thị trường

VN-Index đã giảm xuống dưới 890 điểm trong phiên giao dịch đầu tuần (29/10). Như vậy, thành quả của nhịp hồi phục trong quý III đã bị xóa sạch trong 4 tuần giảm liên tiếp vừa qua.

Dựa trên quan điểm kỹ thuật, các tín hiệu ngắn hạn vẫn duy trì ở mức tiêu cực, với ngưỡng hỗ trợ gần nhất là vùng đáy trung hạn của VN-Index và VN30, lần lượt quanh mốc 890 điểm và 870 điểm. Một số ý kiến nhận định, nhiều khả năng, các mốc hỗ trợ này sẽ được kiểm định lại một lần nữa.

Bà Châu Thiên Trúc Quỳnh, Giám đốc Môi giới, Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC) cho rằng, khi ngưỡng hỗ trợ 890 điểm đã bị phá vỡ thì xu hướng giảm dài hạn nhiều khả năng sẽ được thiết lập.

Dù hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s vừa công bố báo cáo khá lạc quan về triển vọng kinh tế Việt Nam, các doanh nghiệp niêm yết cũng đang trong mùa công bố báo cáo tài chính quý III với kết quả tương đối khả quan, nhưng tâm lý nhiều nhà đầu tư vẫn bi quan, bị tác động bởi diễn biến giảm điểm của thị trường chứng khoán thế giới và động thái bán ròng của khối ngoại.

Theo thống kê từ Công ty Chứng khoán MB (MBS), trong số gần 450 doanh nghiệp đã công bố kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2018, có hơn 80% doanh nghiệp báo lãi.

Tổng lợi nhuận ròng 9 tháng của gần 450 doanh nghiệp đạt hơn 70.000 tỷ đồng, tăng 31,1% so với cùng kỳ năm ngoái và hoàn thành 82% kế hoạch năm 2018.

Kết quả kinh doanh khả quan và chỉ số P/E bình quân của thị trường chứng khoán đang ở mức hấp dẫn, nhưng MBS lưu ý, nợ xấu ngân hàng đang tăng lên và nhiều doanh nghiệp có doanh thu tăng trưởng nhưng tốc độ tăng chi phí cao hơn, làm giảm tốc độ tăng trưởng lợi nhuận. Do đó, nhà đầu tư nên đọc kỹ các báo cáo tài chính của doanh nghiệp trước khi quyết định giải ngân.

Nói về việc nhiều cổ phiếu giảm giá, trong khi doanh nghiệp kinh doanh tốt, ông Anirban Lahiri, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán VNDIRECT đưa ra một ví dụ trên thị trường chứng khoán Mỹ, đó là cổ phiếu Caterpillar Inc. giảm 8% vào phiên đầu tuần (29/10), dù doanh nghiệp công bố lợi nhuận vượt kỳ vọng của thị trường.

Trong khi đó, một thông tin tích cực khác là Caterpillar kỳ vọng vào doanh số tại thị trường Trung Quốc gia tăng do chính phủ nước này tăng đầu tư hạ tầng để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế hiện đang chậm lại. Vì sao vậy? Vì nhà đầu tư đang hướng ánh nhìn vào phía tiêu cực, giá vật liệu (sắt, nhôm) nhập khẩu gia tăng do hệ quả của thuế nhập khẩu có hiệu lực, sẽ bào mòn lợi nhuận. 

Bắt đáy, phụ thuộc vào mức độ chịu rủi ro

Với thị trường chứng khoán Việt Nam, Giám đốc Phân tích VNDIRECT cho rằng, ở thời điểm hiện tại, nhà đầu tư có thể “bắt dao rơi”, nhưng để hạn chế rủi ro thì vẫn nên thận trọng.

“Nền tảng kinh tế Việt Nam ổn định, đi theo đúng hướng, nhưng với phản ứng thái quá của nhà đầu tư, cùng với một số rủi ro vĩ mô và diễn biến căng thẳng về địa chính trị trên thế giới, thì dù thị trường đang ở trong trạng thái quá bán, tôi vẫn thận trọng”, ông Anirban Lahiri nói và khuyến nghị, nhà đầu tư nên tái cơ cấu danh mục bằng cách chuyển hướng sang các cổ phiếu phòng thủ như tiêu dùng và tiện ích; tìm kiếm các cổ phiếu có lợi suất cổ tức cao nhưng có định giá thấp nhằm hạn chế rủi ro giảm giá khi định giá chung của thị trường đi xuống.

Với nhà đầu tư ngại rủi ro, chiến lược thích hợp là tích lũy tiền mặt và chờ đợi cơ hội mới, khi thị trường điều chỉnh sâu hơn.

Trong khi đó, theo VCSC, nếu thị trường tiếp tục điều chỉnh sẽ có 3 tình huống dành cho nhà đầu tư.

Đối với nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu thì ở những phiên rớt mạnh có thể bắt đáy những cổ phiếu có sẵn trong danh mục để lướt sóng.

Đối với nhà đầu tư còn tiền mặt thì đây là cơ hội tích luỹ dần cổ phiếu tốt, chờ sóng cuối năm. Còn với nhà đầu tư đang sử dụng ký quỹ (margin) cao thì không nên bắt đáy, bởi điều này sẽ càng tăng thêm rủi ro, thậm chí thị trường hồi phục là cơ hội hạ tỷ trọng nợ vay margin.

Để bắt đáy thành công, nhà đầu tư cần lựa chọn đúng thời điểm và chọn đúng mã cổ phiếu, nếu không thì cũng không khác gì “bắt dao rơi”, với rủi ro nắm phải lưỡi dao. Thị trường cần tìm thấy một vùng hỗ trợ mạnh trước khi có thể phục hồi.

Trong bối cảnh hiện nay, nhà đầu tư nên có chiến lược đầu tư linh hoạt, thuận theo xu hướng chung của thị trường, tránh dựa quá chặt vào một kịch bản.

Thực tế, nhiều nhà đầu tư thực hiện “bắt đáy” ở những lần điều chỉnh trước đó đã không cho kết quả như mong đợi. Do vậy, mức e ngại thường tăng lên, tâm lý trở nên thận trọng và tỷ lệ đặt cược vào những lần bắt đáy tiếp theo giảm đi.

“Chiến lược bắt đáy hãy dành cho các nhà đầu tư tổ chức, họ có nguồn lực và mức chịu đựng rủ ro lớn. Trong khi đó, tâm lý của nhà đầu tư cá nhân là sợ mua trượt đáy, nếu chỉ vì muốn mua được mức giá thấp nhất của đợt điều chỉnh thì cũng chưa phải là điều kiện cần, trong khi rủi ro là rất lớn. Cuối cùng thì lợi nhuận thu được vẫn chỉ là chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Do vậy, giá mua chưa phải là yếu tố quyết định”, ông Ngô Quốc Hưng, Bộ phận Chiến lược, MBS nói.