Tập trung nghiên cứu, hoàn thiện các Đề án quan trọng

Phát biểu định hướng và chỉ đạo cho ngành Tư pháp, Thủ tướng nêu rõ, năm 2026 là năm có ý nghĩa rất quan trọng, là năm tiến hành Đại hội XIV của Đảng; là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và đại hội Đảng các cấp. Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng tiếp tục xác định rõ thể chế là 1 trong 3 đột phá chiến lược; phải nâng cao nhận thức và hành động trong xây dựng thể chế, pháp luật với 3 tư tưởng chỉ đạo chính: Xác định thể chế vừa là mục tiêu, vừa là động lực, nguồn lực phát triển, "là đột phá của đột phá", đầu tư cho thể chế là đầu tư cho sự phát triển; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, người dân và doanh nghiệp tham gia xây dựng và thực thi pháp luật; biến thể chế, pháp luật từ điểm nghẽn thành lợi thế cạnh tranh của quốc gia. Trên cơ sở đó, tiếp tục củng cố, phát triển 3 trụ cột nền tảng: Xây dựng nền dân chủ XHCN; xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Thủ tướng cơ bản đồng ý với định hướng, nhiệm vụ, giải pháp theo Báo cáo và ý kiến của các đại biểu tại Hội nghị, đồng thời yêu cầu Bộ, ngành Tư pháp tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm trong thực hiện nhiệm vụ, với "3 định hướng lớn" và "6 nhiệm vụ trọng tâm".

"3 định hướng lớn" bao gồm:

Một là, phát huy vai trò nòng cốt trong tham mưu chiến lược xây dựng, hoàn thiện thể chế; đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng công tác tổ chức thi hành pháp luật; bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, nhất là trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Ðảng; ưu tiên xây dựng đồng bộ thể chế phát triển, trọng tâm là hệ thống pháp luật; đổi mới tư duy làm luật, chuyển từ "quản lý bằng pháp luật" sang "kiến tạo thể chế phát triển"; xóa bỏ tư duy "không biết mà vẫn quản", "không quản được thì cấm"; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới và tăng cường giám sát, kiểm tra.

Hai là, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong lĩnh vực tư pháp, nhất là xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật; xây dựng được hệ thống đo lường chất lượng thực thi pháp luật dựa trên mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Ba là, ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tư pháp chất lượng cao, có đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, am hiểu luật pháp quốc tế, thành thạo công nghệ, kiên trì, bản lĩnh, nhất là trước những vấn đề mới, sáng tạo; đồng thời chủ động hội nhập, nâng tầm hợp tác quốc tế về công tác pháp luật và cải cách tư pháp; nâng cao năng lực phòng ngừa, xử lý tranh chấp quốc tế và tranh thủ tối đa mọi nguồn lực.

"6 nhiệm vụ trọng tâm" bao gồm:

Thứ nhất, tiếp tục bám sát, triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu rất rõ tại Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng, thi hành pháp luật và Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; đẩy mạnh rà soát, xử lý các vướng mắc về thể chế. Bộ Tư pháp tiếp tục phát huy tốt vai trò Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật và Ban Chỉ đạo về rà soát, tổ chức thực hiện việc xử lý vướng mắc trong hệ thống pháp luật. Khẩn trương tập trung nghiên cứu, hoàn thiện các Đề án quan trọng: Đề án hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật trong kỷ nguyên mới; Đề án nghiên cứu xây dựng chế định luật sư công trong Nhà nước pháp quyền XHCN; Đề án thành lập cơ quan chuyên về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế; Đề án hoàn thiện tiêu chí và các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác xây dựng thể chế, pháp luật.

Thứ hai, Bộ Tư pháp tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, cơ quan liên quan tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về các định hướng, nhiệm vụ lập pháp trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI dựa trên nguyên tắc "3 bảo đảm": (1) Bao phủ toàn diện mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội; (2) Thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là Văn kiện Đại hội XIV và các Nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; (3) Đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN.

Thứ ba, tập trung nghiên cứu, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật phù hợp với quan điểm đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và định hướng hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam; thực hiện nghiêm quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm "thực hiện đầy đủ - đúng vai trò - trách nhiệm đến cùng" của Chính phủ đối với các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết; có giải pháp đột phá khắc phục triệt để tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh, nghị quyết; nâng cao chất lượng thẩm định, đánh giá tác động chính sách và theo dõi thi hành pháp luật.

Thứ tư, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành hiệu quả các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự, thi hành án hành chính; phấn đấu hoàn thành và vượt các chỉ tiêu được giao; bảo đảm 100% bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án về vụ án hành chính được theo dõi thi hành; đồng thời phát huy hiệu quả vai trò Cơ quan đại diện pháp lý của Chính phủ trong tham mưu, phòng ngừa, giải quyết các tranh chấp đầu tư quốc tế, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhà nước, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp, người dân Việt Nam.

Thứ năm, đẩy nhanh tiến độ và hoàn thành việc xây dựng, kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Bộ Tư pháp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác; triển khai hiệu quả việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình trong các lĩnh vực trọng tâm (hộ tịch, chứng thực, đăng ký biện pháp bảo đảm), rút ngắn thời gian, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.

Thứ sáu, thực hiện nghiêm việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Tư pháp có phẩm chất, năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Tiếp nhận, kế thừa chức năng kiểm soát thủ tục hành chính từ Văn phòng Chính phủ, bảo đảm tính liên tục, hiệu quả. Xây dựng văn hóa ngành Tư pháp "liêm chính - chuyên nghiệp - hiệu quả", lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo cao nhất.

Thủ tướng nhấn mạnh, công tác xây dựng pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, các bộ, ngành, địa phương. Để ngành Tư pháp hoàn thành tốt sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên mới với vai trò xung kích trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, Thủ tướng đề nghị các đồng chí Bộ trưởng, trưởng ngành, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục công tác lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, dành thời gian, trí tuệ, tập trung tối đa nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, gắn với kiểm tra giám sát; chịu trách nhiệm chính về chất lượng chính sách pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý của bộ, ngành mình.

Các Bộ, ngành chủ động, tích cực tham mưu, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả với các cơ quan liên quan, đặc biệt là các cơ quan của Quốc hội trong quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật; kịp thời thể chế hóa và điều chỉnh những quy định pháp luật phù hợp với thực tiễn; tiếp tục rà soát, có phương án xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc từ các quy định pháp luật, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.

Mỗi cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức phải nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật, gương mẫu chấp hành và thực thi các quy định pháp luật; kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng "kẽ hở", sự thông thoáng của pháp luật để trục lợi chính sách và tình trạng cấp trên "hợp thức hóa" cho cấp dưới, phát huy vai trò của công tác kiểm tra, giám sát, vai trò làm chủ của nhân dân.

Với phương châm "Công tác xây dựng pháp luật vô tư trong sáng - tâm huyết trách nhiệm - bản lĩnh trí tuệ - hiệu quả vì dân", Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Bộ, ngành Tư pháp sẽ tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, nỗ lực với quyết tâm chính trị cao nhất, chung sức, đồng lòng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao phó, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước tiến lên CNXH.