Đây là phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại chương trình Dấu ấn Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia và Tuần lễ Đổi mới sáng tạo khởi nghiệp TP.HCM 2023 (Techfest - Whise 2023).

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn ủng hộ, tạo mọi điều kiện, môi trường thuận lợi nhất cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.

Năm 2023, Việt Nam xếp thứ 46/132 quốc gia và nền kinh tế về đổi mới sáng tạo toàn cầu, đứng thứ tư trong khu vực ASEAN và nằm trong top dẫn đầu của các nền kinh tế đang phát triển.

Đặc biệt, TP.HCM đứng trong nhóm 81-90 thuộc Top 100 thị trường startup mới nổi của toàn cầu. Đầu tư cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo vẫn giữ được mức phát triển tương đối tốt so với khu vực ASEAN với 56 dự án, tổng vốn đầu tư 500 triệu USD.

Không chỉ thế, hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam cũng hoạt động rất sôi nổi với hơn 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp; hơn 140 trường đại học, viện nghiên cứu tổ chức hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo với các vườn ươm, trung tâm, câu lạc bộ hỗ trợ khởi nghiệp. Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn, kiều bào ta ở nước ngoài đã tích cực tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Cơ sở mới của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia cũng vừa được khánh thành tại Hòa Lạc, Hà Nội cuối tháng 10 vừa qua.

"Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của Việt Nam trị giá hàng trăm triệu, hàng tỷ USD đã và đang hình thành, phát triển không chỉ tại Việt Nam mà còn ở nhiều nơi trên thế giới. Chúng ta đang đi sâu và tiến trình cùng thế giới. Trí tuệ Việt Nam, sức sáng tạo Việt Nam, ý chí người Việt Nam từng bước khẳng định và vươn lên trong thế giới đầy biến động. Tôi cũng rất vui mừng vì người Việt Nam chúng ta đã biết tận dụng lợi thế riêng có, tạo dựng được những mô hình doanh nghiệp như vậy, đã gây dựng được nền tảng và lớn mạnh, vượt ra khỏi biên giới quốc gia, hội nhập với thế giới", Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, đổi mới sáng tạo đã làm thay đổi đời sống kinh tế, xã hội một cách nhanh chóng và mạnh mẽ, đặc biệt là trong ứng dụng khoa học công nghệ vào đời sống, sản xuất, chuyển đổi số, thương mại điện tử, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao... Thói quen, hành vi, tiêu dùng, sinh hoạt... hiện tại đã và đang không thể tách rời khoa học và công nghệ, sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, do xuất phát điểm chậm hơn nên hệ sinh thái, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam vẫn còn khoảng cách so với khu vực và thế giới và chưa tương xứng với tiềm năng, trí tuệ, năng lực của con người Việt Nam. Bên cạnh đó, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cũng gặp khó khi đi vào thời kì mùa đông gọi vốn khi nhà đầu tư quốc tế ngày càng thận trọng hơn, đa dạng hóa danh mục đầu tư, quản lý rủi ro chặt chẽ hơn.

Trước thực trạng này, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh luôn sẵn sàng lắng nghe tiếng nói doanh nghiệp nhằm điều chỉnh chính sách, tạo điều kiện thuận lợi nhất, ban hành thực thi mô hình thí điểm đặc thù để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại TP.HCM nhằm thúc đẩy phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo cho cả nước.

“Xây dựng pháp luật phải cắt giảm tối đa thủ tục, giảm xin cho, sách nhiễu, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, phải phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra”, Thủ tướng khẳng định.

Bên cạnh đó, phải đổi mới mạnh mẽ tư duy, nhận thức, hành động phù hợp điều kiện thực tiễn cùng với thể chế, cơ chế, chính sách ưu đãi vượt trội nhằm xây dựng Việt Nam là điểm đến hấp dẫn khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới, địa điểm hấp dẫn cho thử nghiệm các ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo hay mô hình kinh doanh; đặt doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo vào trung tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp phát triển; tạo cơ chế kết nối chặt chẽ giữa doanh nghiệp khởi nghiệp, những nhà đầu tư và các chuyên gia.

Song cũng cần triển khai một cách có trọng tâm, trong đó tập trung vào bốn ưu tiên chính là Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong công nghệ thông tin, an ninh mạng, dịch vụ kỹ thuật số, công nghệ tài chính, thương mại điện tử, logistic…; Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong công nghệ y tế, giáo dục; Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong công nghệ môi trường và năng lượng; Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế nông nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao hướng tới phát triển bền vững tạo tác động tích cực đến môi trường.

“Các dự án đoạt giải tại chương trình Techfest năm nay đã bám theo các hướng này”, Thủ tướng nhận định.

Bên cạnh đó, cần phát huy tính chủ động, sáng tạo; huy động mọi nguồn lực, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Tận dụng và thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư của các nhà đầu tư thiên thần, các quỹ đầu tư mạo hiểm, vườn ươm khởi nghiệp, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, các mô hình tăng tốc khởi nghiệp, không gian làm việc chung... cùng với sự hỗ trợ tài chính từ ngân sách Nhà nước, tạo động lực theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng và nỗ lực đột phá vượt lên, đóng vai trò tiên phong.

Đồng thời, các cấp, các ngành, các địa phương, cơ quan, đơn vị, cả hệ thống chính trị, của toàn dân cần xác định khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ trọng tâm. Nhà nước thực hiện định hướng, điều phối, xây dựng thể chế, chính sách, kiến tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động hiệu quả của toàn hệ thống khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, phải xây dựng văn hóa khởi nghiệp, tinh thần khởi nghiệp, nhất là cho thế hệ trẻ Việt Nam, những người đi đầu trong công cuộc đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp.

“Phải trao cơ hội cho các bạn trẻ để phát triển một cách toàn diện năng lực và phẩm chất, trí tuệ, phát huy sở trường, tạo nên sự khác biệt theo cách riêng của mình, dám chấp nhận thất bại, rủi ro, trở thành một phần quan trọng, rất đáng tự hào của đất nước Việt Nam, tự tin bước ra thế giới với tâm thế của những công dân toàn cầu”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Đặc biệt, Thủ tướng nêu rõ, cần tạo điều kiện môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, khuyến khích đặt hàng, công nhận sản phẩm mới để tạo niềm tin cho thị trường.

“Chúng ta quý trọng sản phẩm khoa học công nghệ nhưng chưa chi được là vì chúng ta đặt ra các điều kiện tránh rủi ro. Khoa học mà lại tránh rủi ro, không dám mạo hiểm. Chúng ta phải chấp nhận rủi ro, mạo hiểm thì chúng ta mới đổi mới sáng tạo”, Thủ tướng khẳng định.

Song, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, cũng cần thiết kế hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để bảo vệ những người dám rủi ro, mạo hiểm thì mới có được thành quả khoa học công nghệ và sử dụng có hiệu quả.