“Vai trò của Nghị viện trong việc thúc đẩy gắn kết và phục hồi kinh tế ASEAN sau đại dịch Covid-19” là chủ đề được Ủy ban Kinh tế AIPA thảo luận sáng 9/9, trong khuôn khổ AIPA 41.

Đây là chủ đề mang tính thiết thực, có tính thời sự cấp bách đối với mọi quốc gia thành viên AIPA và khu vực ASEAN đã bước đầu thực hiện khá tốt, Phó chủ tịch Quốc hội Việt Nam, ông Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh trong phát biểu chào mừng.

Trong bối cảnh khu vực và quốc tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19 như hiện nay, Phó chủ tịch bày tỏ mong muốn các nước thành viên sớm vượt qua khó khăn, phục hồi nền kinh tế, ổn định đời sống xã hội và “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Tham gia thảo luận, đại diện của đoàn Việt Nam nêu rõ, đại dịch Covid-19 không chỉ là một cuộc khủng hoảng y tế đơn thuần, mà còn là một cuộc khủng hoảng đối với sự phát triển khi các chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế bị phá vỡ.

Theo đánh giá của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khu vực Đông Nam Á sẽ giảm từ 4,4% năm 2019 xuống còn -2,7% trong năm 2020, trước khi phục hồi lên mức 5,2% vào năm 2021, đặc biệt do các mối quan hệ thương mại và đầu tư mạnh mẽ của khu vực này với Trung Quốc.

"Trước tình hình trên, Đoàn Việt Nam quan ngại sâu sắc về những tổn thất to lớn do dịch bệnh Covid-19 gây ra ở các quốc gia ASEAN; tác động của dịch bệnh Covid-19 đã gây cản trở rất lớn đến kinh tế các nước ASEAN, hoạt động thương mại nội khối và ngoại khối. Do đó, liên kết kinh tế trong thúc đẩy tăng trưởng và phục hồi kinh tế của các nước thành viên ASEAN và việc triển khai tốt các hoạt động kinh tế số sẽ có tầm quan trọng sâu sắc, đóng vai trò quan trọng trong tăng cường liên kết kinh tế ASEAN cũng như sự sẵn sàng của ASEAN để ứng phó với các thách thức từ đại dịch Covid-19", Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Mạnh Tiến phát biểu.

Cần chuỗi giải pháp đột phá

Trong tư cách chủ nhà, Đoàn Việt Nam mong muốn cộng đồng ASEAN thống nhất thực hiện một chuỗi giải pháp mang tính đột phá, khả thi.

Một là, thực hiện thúc đẩy nhanh việc trao đổi thông tin liên quan đến du lịch và sức khỏe và các biện pháp cần thiết khác để kiểm soát sự lây lan của đại dịch Covid-19; củng cố sự an tâm trong di chuyển, áp dụng các tiêu chuẩn an toàn và quy trình y tế hỗ trợ di chuyển xuyên biên giới của công dân ASEAN không bị gián đoạn, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và y tế quốc tế cũng như các cam kết theo các Hiệp định có liên quan giữa các nước thành viên ASEAN.

Hai là, nghiên cứu khái niệm “du lịch cầu hàng không” giữa “các nước xanh lá cây” như một sáng kiến sơ bộ trong quá trình mở cửa lại biên giới, hình thành các khu vực di chuyển an toàn trong ASEAN và đề xuất hướng dẫn tham chiếu cho tất cả các nước thành viên ASEAN mà không làm tổn hại đến những cam kết theo các thỏa thuận có liên quan giữa các nước thành viên ASEAN.

Ba là, tiếp tục rà soát và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại, bảo đảm lưu thông hàng hóa và các chuỗi cung ứng trong khu vực không bị gián đoạn; xây dựng chính sách đầu tư thông thoáng, bền vững, có trách nhiệm trong khu vực; bảo đảm an ninh lương thực và chuỗi giá trị nông nghiệp; tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo; tiến tới xây dựng kinh tế tuần hoàn.

Bốn là, thúc đẩy nhanh việc phê chuẩn các hiệp định, thỏa thuận thương mại trong khu vực; ưu tiên tăng cường các nỗ lực để hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trong năm 2020; tăng cường năng lực, sự tham gia và đẩy mạnh giám sát nghị viện đối với việc thực hiện các cam kết về đầu tư và thương mại trong khuôn khổ khu vực và quốc tế, coi đây là công cụ chủ yếu để thúc đẩy liên kết kinh tế sâu rộng hơn trong Cộng đồng ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác khác.

Năm là, tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng số, kết nối số, an toàn dữ liệu số, kiến thức và kỹ năng số gắn kết giữa các nước thành viên ASEAN để phát triển kinh tế số; chia sẻ thông tin và kinh nghiệm để xử lý các thách thức mà các nền tảng thương mại điện tử đang phải đối mặt; tận dụng các cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư nhằm khắc phục bất lợi từ việc đóng cửa nền kinh tế và giãn cách xã hội trong dịch bệnh COVID-19 và duy trì tính cạnh tranh trong kỷ nguyên kinh tế số.

Sáu là, xây dựng cơ sở hạ tầng kết nối khu vực, tăng cường kết nối giao thông và sự cần thiết của việc tăng cường hợp tác tiểu vùng Mê Công và các tiểu vùng khác của ASEAN, đặc biệt là về bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp thông minh và quản lý bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên xuyên biên giới nhằm đảm bảo an ninh lương thực, nguồn nước và năng lượng tại các tiểu vùng trong và sau đại dịch Covid-19.

Cần chia sẻ cả thành công và thách thức

Phát biểu tại phiên họp, các nghị viện thành viên đều đánh giá cao nỗ lực nước chủ nhà Việt Nam trong tổ chức AIPA 41, giữa bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang gây ra cuộc khủng hoảng chưa từng có. Các nghị sĩ cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải chia sẻ với nhau cả những thành công cũng như thách thức trong phòng chống dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế, hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống.

Theo đại diện đoàn Malaysia, các nước trong ASEAN có nhiều điểm chung nên chính sách của bất cứ quốc gia nào cũng có thể được các quốc gia khác học tập, để có thể tránh gặp sai lầm giống nhau.

Vị này cho rằng lúc này rất cần một cách tiếp cận chung theo hướng địa phương hoá các hoạt động kinh tế. Hầu hết hoạt động kinh tế đã được tích hợp vào chuối cũng ứng toàn cầu nhưng Covid- 19 đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng này. Bài học là cần phải giảm thiểu sự toàn cầu hoá. Nhiều doanh nghiệp đang địa phương hoá chuỗi sản xuất của mìn, ASEAN có thể địa phương hoá, mở rộng sang khu vực hoá, xử lý chuỗi cung ứng khu vực để miễn dịch khủng hoảng trong tương lai, đại diện đoàn nghị sĩ Malaysia nêu quan điểm.

Chia sẻ kinh nghiệm ứng phó với đại dịch Covid-19, đại diện Singapore cho biết nước này mở ra 4 loại ngân sách, gồm quỹ kiên cường, quỹ chống chịu, quỹ đoàn kết và quỹ thống  nhất, bốn quỹ này được Chính phủ hỗ trợ. Bên cạnh đó Singapore còn có chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp giữ việc làm cho người lao động, chính sách nay được gia hạn đến tháng 3/2011.