Trao đổi tại Hội thảo “ESG trong ngành ngân hàng: Thực thi để dẫn đầu” do Báo Đầu tư tổ chức sáng ngày 19/11, bà Lý Thu Nga, Trưởng hợp phần cải cách khu vực Tài chính xanh, Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) cho rằng, việc thực hành ESG không phải chỉ là vấn đề trách nhiệm, mà còn là cơ hội kinh doanh với cả doanh nghiệp và ngân hàng.

“Nhiếu ngân hàng ở châu Âu xem thực hành ESG, chuyển đổi xanh, phát triển bền vững là cơ hội. Nhiều ngân hàng áp dụng công nghệ để chuyển đổi kép, khiến ESG mang lại lợi ích tối ưu. Có ngân hàng thậm chí định vị lĩnh vực kinh doanh chủ đạo là tập trung vào tài chính bền vững. Các nước châu Âu đã có văn bản pháp quy liên quan đến phân loại danh mục xanh, công bố thông tin báo cáo bền vững… Hiện nay, các nước phát triển đang cam kết tài trợ mạnh mẽ cho các nước đang phát triển chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Việt Nam cần coi đây là cơ hội để triển khai mạnh hơn thực thi ESG, xác định thực thi ESG là cơ hội trong cả ngắn hạn lẫn dài hạn”, bà Nga khuyến nghị.

Tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng, ngay cả tại các quốc gia phát triển trên thế giới, thúc đẩy thực thi ESG trong ngành ngân hàng chủ yếu bằng cách thúc ép, không phải do bản thân các ngân hàng nhìn thấy cơ hội. Đối với các quốc gia đang phát triển, gặp khó khăn về nguồn vốn, đang bị “cái khó bó cái khôn” như Việt Nam, khuyến khích các ngân hàng thực thi ESG vì “cơ hội kinh doanh” là rất khó. Vì thực tế, khi thực thi ESG, các ngân hàng thường phải hi sinh lợi ích ngắn hạn, nhìn về mục tiêu dài hạn.

Chính vì vậy, để đẩy mạnh thực thi ESG, nhiều chuyên gia cho rằng, cần cảnh báo về các rủi ro mà ngân hàng, doanh nghiệp có thể gặp phải nếu không áp dụng.

Hiện nay, dư nợ tín dụng xanh của hệ thống ngân hàng Việt Nam mới chiếm tỷ trọng 4,5%, quy mô còn khá nhỏ. Việt Nam cũng đang có cơ hội thu hút dòng vốn quốc tế tài trợ tín dụng xanh.

Bà Lê Mai, Giám đốc Quan hệ khách hàng kiêm Giám đốc Quốc gia về Tài trợ bền vững, Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam cho hay, Standard Chartered dành 300 tỷ USD trên toàn cầu để tài trợ bền vững tới năm 2030, hiện mới chỉ giải ngân được hơn 87 tỷ USD và mong muốn được giải ngân nhiều hơn nữa, trong đó có Việt Nam.

“Dư địa tăng trưởng tín dụng xanh ở Việt Nam còn rất lớn song cũng rất thách  thức, trong đó rào cản lớn nhất là nhận thức. Với doanh nghiệp, thực thi ESG đòi hỏi tầm nhìn dài hạn, đánh giá lợi ích dài hạn”, bà Mai cho hay.

Trong khi đó, ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng tại Việt Nam của ADB, tăng trưởng xanh và thực thi ESG tại ngân hàng Việt Nam đã có bước chuyển căn bản. Nếu như trước đây ngân hàng khi cho vay chỉ quan tâm đến khả năng trả nợ của khách hàng, ít quan tâm đến yếu tố phi tài chính thì hiện nay đã quan tâm đến yếu tố tăng trưởng bền vững của khách hàng.

Thực tế, với doanh nghiệp một số ngành (ví dụ các doanh nghiệp xuất khẩu sang châu Âu), chuyển đổi xanh không chỉ là tầm nhìn mà còn là đòi hỏi của thị trường, nếu không muốn bị  loại khỏi chuỗi cung ứng. Trong công cuộc chuyển đổi của doanh nghiệp, ông Hùng cho rằng, ngân hàng nên đóng vai trò cố vấn cho doanh nghiệp. 

Để đẩy nhanh thực thi áp dụng ESG cho ngành ngân hàng, ông Hùng kiến nghị, nên có cả cơ chế khuyến khích lẫn chế tài.

Trong khi đó, kinh nghiệm của một số quốc gia cho thấy, việc bắt buộc thực thi ESG được lồng ghép vào khung quản trị rủi ro của ngân hàng, coi ESG là một trong các thành tố quản trị rủi ro.