Chủ động tiêm vắc-xin cúm mùa

Cúm mùa là một trong những bệnh truyền nhiễm, lây chủ yếu qua đường hô hấp và dễ bùng phát thành dịch. Cúm mùa có thể xảy ra quanh năm nhưng thường gặp vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là thời điểm hiện tại khi thời tiết diễn biến cực đoan.

Cúm là bệnh lý về đường hô hấp do virus cúm Influenza virus gây ra. Trong 3 chủng virus cúm ảnh hưởng đến người (A, B và C) thì cúm A thường gặp nhất, do virus cúm A thường xuyên biến đổi và khả năng lây nhiễm cao.

Cúm mùa có các triệu chứng đặc trưng như sốt cao đột ngột, rét run, đau đầu, đau mỏi mình mẩy, viêm họng, chảy nước mũi, nhưng có thể nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường và cúm. Xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác được bệnh cúm.

Theo các bác sĩ, miền Bắc đang trong giai đoạn chuyển mùa, tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh lý về hô hấp nói chung và cúm mùa nói riêng có xu hướng gia tăng.

Điều đáng nói, nếu không điều trị kịp thời, cúm có thể gây ra nhiều biến chứng nặng như tổn thương phổi, suy hô hấp phải thở máy; thậm chí là viêm não, viêm cơ tim, tổn thương các cơ quan khác...

Trước thực trạng số ca mắc cúm gia tăng, thị trường mua bán thuốc Tamiflu cũng sôi động hơn. Song theo khuyến cáo của giới chuyên gia, Tamiflu là thuốc bán theo đơn và không phải cứ mắc cúm là điều trị bằng thuốc này. Mặt khác, thuốc cũng được lựa chọn phụ thuộc vào thời điểm trẻ phát hiện bệnh.

Cụ thể, nếu chỉ định thuốc vào giai đoạn sau của cúm thì không có hiệu quả, gây lãng phí, thậm chí có thể dẫn tới các tác dụng phụ không mong muốn.

Theo các chuyên gia, việc tự ý sử dụng thuốc chữa cúm, nguy cơ kháng thuốc rất cao. Tamiflu (chứa hoạt chất Oseltamivir hàm lượng 75mg) là thuốc không được sử dụng tùy tiện, chỉ định với những trường hợp đặc biệt hoặc biến chứng và sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

Nếu người không bị cúm mà vẫn cho uống Tamiflu sẽ rất nguy hại cho sức khỏe, đặc biệt là trẻ nhỏ. Đáng lưu ý, thuốc Tamiflu và các thuốc khác có chứa hoạt chất Oseltamivir là thuốc kê đơn, khi cấp phát, bán lẻ và sử dụng phải có đơn thuốc.

Nếu sử dụng không theo đúng chỉ định của người kê đơn thì có thể nguy hiểm tới tính mạng, sức khỏe. Các chuyên gia cũng khuyến cáo, nếu dùng thuốc này nhiều lần sẽ xảy ra tình trạng virus kháng thuốc.

Chẳng hạn, một người dù không cúm vẫn uống Tamiflu có thể 2 - 3 năm nữa họ an toàn nhưng tới năm thứ 4 - 5 virus cúm lại quay lại khiến người này bị nhiễm bệnh. Lúc đó, virus có khả năng kháng thuốc, uống Tamiflu cũng sẽ bị “nhờn thuốc”, không còn tác dụng.

Cùng với đó, các chuyên gia cũng khuyến cáo, người mắc cúm không nên sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc. Bởi việc uống cùng lúc nhiều loại thuốc trong thời gian ngắn, như uống thuốc cảm tổng hợp cùng với thuốc giảm đau, hạ sốt...

Cách làm này không làm giảm triệu chứng, mà còn có thể gây ra các biến chứng do vô tình dùng quá liều thuốc.

Đơn cử, Paracetamol là hoạt chất chính trong thuốc cảm được chuyển hóa ở gan, nhưng nhiều loại thuốc khác cũng chứa paracetamol nên khi dùng cùng lúc với thuốc cảm tổng hợp, có thể dẫn đến quá liều, khiến gan không thể đào thải thuốc ra khỏi cơ thể và gây tổn thương gan, suy gan, trường hợp nặng có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Vì vậy, khi dùng các chế phẩm cảm lạnh tổng hợp, không nên dùng các chế phẩm đơn lẻ có chứa cùng một thành phần. Cách tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc. Khi dùng thuốc, cần chú ý làm theo hướng dẫn trên bao bì thuốc để sử dụng thuốc an toàn và đúng liều.

Để phòng, chống lây nhiễm cúm, mọi người nên đeo khẩu trang, hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết.

Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi…, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời. Với người bệnh cần chủ động đeo khẩu trang, vệ sinh tay để không lây bệnh ra cộng đồng.

Ngoài ra, tiêm vắc-xin là biện pháp hiệu quả để phòng chống bệnh. Bác sĩ Nguyễn Tuấn Hải, hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec cho hay, bệnh cúm mùa do vi rút cúm (thường là 4 chủng từ H1N1, H3N2 và 2 chủng nhóm B) gây ra và lan truyền trong cộng đồng với khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục (chúng ta sẽ thường xuyên tiếp xúc với vi rút cúm mới), nhưng theo quy luật nhất định về di truyền.

Mỗi năm, chủng vi rút cúm lưu hành khác nhau, nên chúng ta cần tiêm nhắc vắc-xin cúm mùa hàng năm (1 lần trong năm). Đây là phương pháp phòng bệnh tốt nhất. Từ lâu, WHO đã thiết lập các trạm quan trắc vi rút cúm mùa trên khắp thế giới (có cả ở Việt Nam) để phân lập, xác định vi rút cúm mùa lưu hành ở các khu vực (các vùng địa lý, khí hậu, Bắc bán cầu và Nam bán cầu).

Từ đó dự đoán, xác định chủng vi rút cúm sẽ xuất hiện vào mùa đông - xuân khu vực Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến hết tháng 4 năm sau) và vào mùa Đông - Xuân khu vực Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).

Từ việc xác định được khả năng chủng vi rút cúm nào sẽ hoành hành ở đâu (Bắc và Nam bán cầu), WHO đưa ra các hướng dẫn về chủng vi rút cúm để sản xuất vắc-xin phòng cúm mùa cho các nhà sản xuất vắc-xin tuân theo và cung cấp cho thị trường theo thời gian tốt nhất (Bắc bán cầu vào tầm tháng 8-9, còn Nam bán cầu vào tháng 4-5 hàng năm).

Đó là lý do tại sao chúng ta cần tiêm vắc-xin cúm mùa mỗi năm 1 lần và vào thời điểm trước khi mùa bệnh cúm bắt đầu, cũng như cần tiêm đúng vắc-xin theo mùa đã được khuyến cáo.

Nắng nóng, cẩn trọng với bệnh tiêu hóa ở trẻ

Thời tiết nắng nóng là môi trường thuận lợi để vi khuẩn sinh sôi gây bệnh. Một trong số những bệnh phổ biến thường bùng phát vào thời điểm này là bệnh tiêu chảy.

Tiêu chảy thường là dấu hiệu nhiễm trùng đường ruột; do nhiễm vi khuẩn gây bệnh tả, thương hàn, kiết lỵ; Virus đường ruột: Rotavirus; Ký sinh trùng đường ruột.

Ngoài ra, có thể do nhiễm độc hóa chất, dị ứng thức ăn. Bệnh lây nhanh, dễ gây thành dịch lớn và có thể tử vong cao. Tất cả mọi người đều có thể mắc bệnh nhưng một số đối tượng dễ mắc là trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi, trẻ suy dinh dưỡng, người bị suy giảm miễn dịch.

Đượ biết, nền nhiệt cũng đang gia tăng nhanh ở các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ, dự báo năm nay mức độ nắng nóng có thể gay gắt hơn, từ đó, nguy cơ tiêu chảy bùng phát là không nhỏ. Theo các bác sĩ, nguyên nhân dẫn đến bệnh tiêu hóa ở trẻ gia tăng là do thời tiết nắng nóng, thực phẩm bảo quản chưa hợp lý dễ bị ôi, thiu, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Một nguyên nhân nữa là do trẻ em sức đề kháng kém, khi mắc bệnh các triệu chứng dễ nặng hơn và có thể kéo dài hơn so với người lớn, do vậy lượng bệnh nhân đi khám và nhập viện điều trị nội trú cũng tăng lên.

Tại một số cơ sở y tế trên địa bàn TP.HCM, lượng bệnh nhân mắc bệnh về tiêu hóa tăng hơn trước đây rất nhiều, đặc biệt năm nay thời tiết thay đổi thất thường, thời gian gần đây bệnh nhân mắc bệnh về tiêu hóa khám và nằm viện cao hơn so với các bệnh khác. Lứa tuổi bị nhiều nhất là trẻ dưới 5 tuổi, trong đó nhóm dưới 3 tuổi dễ chuyển nặng và phải nhập viện nhiều hơn.

Theo các bác sĩ, tiêu chảy là một dạng bệnh dễ mắc phải, nhưng rất nguy hiểm vì tính lan truyền của nó. Tiêu chảy cấp là một trong những nguyên nhân chính làm mất nước và rối loạn điện giải, gây ảnh hưởng tiêu cực và nguy hiểm cho trẻ nhỏ.

Để phòng bệnh, cha mẹ cần cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Thường xuyên rửa tay cho trẻ và người chăm sóc trẻ với nước sạch và xà phòng trước và sau khi chăm sóc trẻ; trước khi cho trẻ ăn, trước và sau khi chế biến thức ăn; sau khi đi vệ sinh; sau khi che miệng khi ho, hắt hơi.

Không ăn các loại thức ăn chưa nấu chín như rau sống, tiết canh, gỏi cá, nem chạo, nem chua, không uống nước lã... Tốt nhất nên ăn lúc nào nấu chín lúc đó, không ăn thức ăn đã nấu chín nhưng để thời gian quá lâu mà không được bảo quản cẩn thận vì có thể ruồi, nhặng hoặc gián xâm nhập mang theo mầm bệnh.

Nước dùng để rửa thực phẩm không nên dùng nước ao hồ, sông, suối. Dụng cụ dùng để chế biến thực phẩm, dùng trong bữa ăn như bát, đũa, cốc, chén, muôi, thìa... sau khi rửa sạch bằng nước lã cần được nhúng qua nước đang đun sôi. Trẻ phải được tiêm chủng vắc-xin đầy đủ theo Chương trình Tiêm chủng quốc gia.