Ngày 14/4, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP HCM cho biết, đến năm 2019 sẽ hoàn chỉnh quy hoạch phát triển không gian ngầm thành phố, ưu tiên tập trung phát triển ở khu trung tâm (vùng lõi 930 ha) và Khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2).

"Việc này giúp mở thêm không gian cho phương tiện giao thông, các loại hình dịch vụ, thương mại dưới lòng đất. Như vậy sẽ giảm áp lực kẹt xe và đáp ứng tốc độ phát triển đô thị nhanh chóng như hiện nay", một lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc nói.

Trong hai khu này, đơn vị quy hoạch sẽ phân tích địa chất, thủy văn, hiện trạng xây dựng các công trình trên mặt đất và đô thị ngầm. Từ đó xác định ranh giới, chức năng sử dụng không gian để xây dựng các công trình ngầm.

Việc nghiên cứu này còn dự báo nhu cầu phát triển và sử dụng không gian ngầm đô thị, xác định các khu chức năng dưới mặt đất, vị trí và quy mô ga tàu điện ngầm, hầm đường ôtô, bãi đỗ xe...

Ngoài ra, còn có khu vực được nghiên cứu sâu, làm quy hoạch ngầm chi tiết là điểm xung quanh hệ thống nhà ga metro, dự kiến rộng 150 ha thuộc lõi của khu trung tâm thành phố.

Lòng đất TP HCM đang chằng chịt công trình

Một năm trước, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong yêu cầu Sở Quy hoạch - Kiến trúc đề xuất kế hoạch xây dựng không gian ngầm toàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để báo cáo Thủ tướng. Tuy nhiên, tại hội thảo về phát triển không gian ngầm mới đây, nhiều chuyên gia băn khoăn về tính khả thi của dự án.

Việc này đặc biệt khó khăn và phức tạp nếu thực hiện ở khu trung tâm, bởi hiện trạng các công trình ngầm (điện, nước, viễn thông, thoát nước...) đang chằng chịt trong lòng đất. Trong khi dữ liệu quản lý các công trình này đang rất thiếu, chưa được quản lý tập trung.

Riêng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngầm cũng có nhiều đơn vị quản lý khác nhau. Sở Giao thông Vận tải quản lý các công trình hạ tầng kỹ thuật ngầm, kể cả đường sắt đô thị và hầm đường bộ, hệ thống thoát nước mưa, nước thải, mạng lưới cấp nước; Sở Công thương quản lý hệ thống lưới điện; Sở Thông tin - truyền thông quản lý hệ thống cáp viễn thông...

Ông Nguyễn Văn Hiệp (nguyên Phó giám đốc Sở Xây dựng TP HCM) dẫn chứng, trước đây thành phố đồng ý xây dựng đường hầm ngầm kết nối hai tòa nhà Vincom A và Vincom B ở đường Đồng Khởi (quận 1) nhưng sau đó không làm được bởi vướng đường ống nước ngầm.

Còn ông Hà Ngọc Trường (chuyên gia phát triển đô thị) chia sẻ, nhóm nghiên cứu của ông từng gặp rất nhiều khó khăn khi nghiên cứu "nguyên nhân hố tử thần ở TP HCM" do một khu vực có đến 15 đơn vị quản lý các công trình hạ tầng kỹ thuật.

Theo Sở Quy hoạch - kiến trúc, việc lập quy hoạch không gian ngầm đô thị là yêu cầu cấp thiết, nhằm định hướng quản lý và sử dụng đất. Sự hình thành và phát triển của hệ thống metro và hệ thống công trình ngầm đã đặt ra yêu cầu quản lý, kết nối, khai thác hiệu quả không gian ngầm rất cấp bách.