Trả lời đại biểu Vương Thị Hương (Hà Giang), về giải pháp đẩy mạnh kết cấu hạ tầng tời gian tới, Thủ tướng nói đây là vấn đề những ngày qua nhiều đại biểu đề cập. Ông nêu rõ hạ tầng bao gồm có hạ tầng cứng và hạ tầng mềm, gồm hạ tầng kinh tế, xã hội, y tế, giáo dục, gần đây là hạ tầng chuyển đổi số và chống biến đổi khí hậu.

Về giải pháp, theo Thủ tướng, phải tổng kết rà soát lại xem thực hiện thời gian qua cái gì làm được, chưa làm được, nguyên nhân khách quan chủ quan ở đâu, trên cơ sở đó xây dựng chiến lược cho phù hợp, gắn với chủ trương đường lối của Đảng.

Người đứng đầu Chính phủ nêu các giải pháp cụ thể.

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, quy trình xem còn gì còn vướng mắc để có hành lang pháp lý  đủ mạnh, cái gì thuộc Trung ương thì Trung ương lo, phần địa phương thì địa phương phải lo, từng bước hoàn thiện thể chế.

Hai là, cần phân tích hạn chế trong đầu tư công có nguyên nhân từ Trung ương và có cả nguyên nhân từ địa phương, nhưng nguyên nhân chính là do con người nên phải tiếp tục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Thủ tướng  nhấn mạnh.

Với giải pháp thứ ba là nguồn vốn, Thủ tướng nói phải tiếp tục huy động mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng, gồm cả nguồn lực nhà nước và tư nhân, lấy nguồn lực nhà nước làm vốn mồi dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội cho đầu tư hạ tầng.

Thứ tư, phải có công nghệ để phát triển hạ tầng đáp ứng yêu cầu, nâng cao chất lượng, giảm giá thành.

Thứ năm, cần tính đến việc quản trị trong phát triển hạ tầng, đảm bảo không lãng phí, chống tiêu cực, công khai, minh bạch, Thủ tướng trả lời đại biểu Vương Thị Hương. 

Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) chất vấn, đến nay, tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát nhưng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Nước ta đã chuyển sang thích ứng linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. Đây là cách làm đúng, bước đầu có hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế. Đề nghị Thủ tướng cho biết chương trình hành động ứng phó với dịch Covid-19 trong thời gian tới là gì?

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời, dịch bệnh Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến Việt Nam mà trên thế giới cũng tương tự. Vừa qua, sau hai năm thực hiện chống dịch, Việt Nam đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm.

“Chúng ta có trả giá, có cái chưa được, qua thực hiện chống dịch chúng ta có nhiều kinh nghiệm. Từ kinh nghiệm đó, chúng ta dần dần thích ứng, hiểu được dịch bệnh này. Một phần, chúng ta hiểu được virus. Từ đó chúng ta đã đưa ra được các trụ cột để phòng chống dịch như cách ly nhanh chóng, hẹp nhất, nhanh nhất; xét nghiệm thì virus nhìn không thấy, nếm không được, ngửi không được, nên phải xét nghiệm, nhưng phải đảm bảo khoa học, tiết kiệm, hiệu quả, an toàn; biện pháp điều trị từ sớm, từ xa, từ cơ sở để ngăn chặn bệnh nhân chuyển nặng. Đồng thời, phải giảm tử vong", Thủ tướng nêu quan điểm.

Trên cơ sở 3 trụ cột này đã hình thành công thức, đầu tiên là 5K, rồi 5K + vaccine, rồi 5k+vaccine + thuốc điều trị + công nghệ + đề cao ý thức người dân. Ngoài ra còn kết hợp đông tây y, kết hợp doanh nghiệp và địa phương chống dịch.

Theo Thủ tướng, “chúng ta đã tạm hình thành lý thuyết chống dịch”. Ông chia sẻ vừa qua ông ra nước ngoài, lãnh đạo các nước cũng có trao đổi về vấn đề này, ông có trao đổi và thấy rằng “quá trình làm, dù chưa tổng kết nhưng có bài bản”. “Trên cơ sở đó, chúng ta mạnh dạn và tự tin mở cửa”, Thủ tướng nói.

Dịch bệnh cũng làm bộc lộ yếu kém là y tế dự phòng và y tế cơ sở, nên cần phải củng cố. Cái quan trọng nhất, tôi lo nhất là nguồn nhân lực. Chúng ta có thể dành tiền mua trang thiết bị có thể nhanh sớm được nhưng đào tạo nguồn nhân lực ngành y phải mất nhiều năm. Vì vậy, sắp tới cần tập trung cho đào tạo nhân lực. Đồng thời có chính sách thu hút nguồn nhân lực được đào tạo này xuống cơ sở, Thủ tướng nói. 

Sẽ rà soát lại các chính sách hỗ trợ

Cho rằng, vấn đề các chính sách hỗ trợ người dân vừa qua còn nhiều bất cập, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) hỏi Thủ tướng về giải pháp nào để khắc phục tình trạng này như thế nào và sắp tới chúng ta có thêm chính sách hỗ trợ nào hay không?.

Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi âm, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ thời gian qua là rất tích cực, nhất là sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 30, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho Chính phủ và các cơ quan liên quan đề xuất các chính sách chủ động theo thẩm quyền.

Nhưng, đúng như ý kiến của đại biểu, Thủ tướng thừa nhận là còn nhiều bất cập. Ông cho biết, thời gian tới, Chính phủ và các đơn vị liên quan sẽ rà soát, đánh giá lại các chính sách vừa rồi để xem cái gì được, chưa được, phải xác định nguyên nhân từ đâu. Trên cơ sở đó chúng ta rà soát đối tượng, phạm vi, mức độ, từ đó làm căn cứ định ra chính sách hỗ trợ phù hợp, hiệu quả, tránh trục lợi chính sách, bỏ sót.

Chính sách nào để dân an cư lạc nghiệp

Theo đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long), thực trạng từ đầu tháng 11 đến nay, Covid-19 diễn biến phức tạp tại 13 tỉnh, thành phố Đồng bằng sông Cửu Long, sau làn sóng người lao động di chuyển về quê từ các thành phố lớn. Các cấp, ngành địa phương nỗ lực khống chế dịch bệnh, nhưng cũng phải chịu áp lực về khả năng thu dung, điều trị, an sinh xã hội.

Đại biểu chất vấn Thủ tướng: "Giải pháp cũng như các gói hỗ trợ của Chính phủ đối với các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long là gì? Thời gian tới, chính sách phát triển vùng và liên vùng thế nào để phát huy thế mạnh của vùng, để người dân an cư lạc nghiệp trên chính mảnh đất quê hương mình?".

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời, lao động về quê thời gian qua là hiện tượng bình thường trong kinh tế thị trường, là sự dịch chuyển của thị trường lao động; nhưng không bình thường là quản lý Nhà nước còn có sơ hở, nên khi người lao động dịch chuyển đã gây áp lực cho các địa phương. Áp lực này cần giải quyết, Thủ tướng nhấn mạnh và cho biết đầu tiên là trung ương và địa phương phải phối hợp, xem xét lại năng lực y tế. Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan như bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu giải pháp nâng cao năng lực y tế cho các tỉnh này.’

Thứ hai là tăng cường cung cấp vaccine. Thủ tướng nói, thời gian qua, do vaccine ít nên phải ưu tiên các lực lượng tuyến đầu, địa bàn có dịch phức tạp, nên Đồng bằng sông Cửu Long lúc đầu chưa được ưu tiên nhiều. Khi TP.HCM, các tỉnh miền Đông cơ bản khống chế dịch bệnh thì vaccine đã được chuyển cho đồng bằng sông Cửu Long.

Thứ ba là an sinh xã hội. Vừa qua, Chính phủ đã có các chính sách giúp các tỉnh giải quyết khó khăn.

Thứ tư là kêu gọi sự hỗ trợ của các thành phần kinh tế khác để giảm áp lực cho Đồng bằng sông Cửu Long.Quyết sách căn cơ là tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân.

Muốn làm được thì phải giải quyết nút thắt về hạ tầng, người đứng đầu Chính phủ trả lời đại biểu.

Theo lãnh đạo Chính phủ, cần chú ý gỡ nút thắt bao gồm giao thông đường bộ, trong đó có đường cao tốc, giao thông thủy nội địa; chống biến đổi khí hậu (theo đánh giá mới nhất, Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ bị nước biển dâng cao, mà còn bị sụt lún, nên chỉ khắc phục được những vấn đề này thì mới ổn định); và hạ tầng y tế, giáo dục. Vừa qua, Chính phủ có Nghị quyết 120 về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.

"Chính phủ đang suy nghĩ cơ chế để xin ý kiến cấp có thẩm quyền, phát triển căn cơ 3 hạ tầng cho Đồng bằng sông Cửu Long. Từ đó mới có doanh nghiệp về đầu tư, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người dân. Khi học có công ăn việc làm thì yên tâm ở quê", Thủ tướng thông tin.

Năm bài học lớn từ chống dịch thời gian qua

Trả lời đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) về kinh nghiệm rút ra từ giai đoạn chống dịch vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu 5 bài học kinh nghiệm lớn.

Thứ nhất là cách tiếp cận toàn dân, lấy người dân là trung tâm, chủ thể trong phòng chống dịch. Các chính sách được triển khai hướng tới người dân, người dân tham gia tích cực, chủ động trong công tác chống dịch.

Tuy nhiên Thủ tướng cũng cho rằng, khi triển khai chính sách “lấy xã, phường, thị trấn làm pháo đài” trong đợt bùng phát dịch tại TP.HCM, một số nơi lại hiểu pháo đài là lô cốt, nên dẫn đến bao vây, gây ắc tắc.

Kinh nghiệm thứ hai Thủ tướng đề cập được là huy động tinh thần đại đoàn kết dân tộc.

Kinh nghiệm thứ ba là cách ứng phó linh hoạt. Ông cũng nói thêm "tất nhiên có chỗ này, chỗ kia, nhưng các địa phương đã ứng phó một cách linh hoạt trong giai đoạn dịch bệnh, dù đây là việc chưa có tiền lệ". “Ví dụ khi nhận thấy năng lực y tế yếu, chúng ta ngay lập tức điều quân đội, công an giúp chống dịch. Tôi cho đây là kinh nghiệm rất tốt”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Bài học kinh nghiệm nữa, theo Thủ tướng là từ việc triển khai các chính sách an sinh xã hội. Thời gian tới, sẽ tổng kết việc này, bởi đây là chính sách giúp người dân yên tâm tham gia chống dịch, Thủ tướng nói.

Người đứng đầu Chính phủ nêu bài học là “không quên huy động sự giúp đỡ của quốc tế”. Khi Việt Nam thiếu vaccine, các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong các cuộc gặp, trực tiếp hay gián tiếp, đều kêu gọi vaccine. Ông nhấn mạnh, vaccine là vũ khí quan trọng ngăn chặn dịch bệnh, chúng ta đã dùng mọi biện pháp, từ mua bán, nhượng, vay vaccine. Chúng ta cũng chỉ đạo việc sản xuất vaccine trong nước.

Theo lãnh đạo Chính phủ, hiện nay, quá trình phát triển vaccine đang được thúc đẩy rất tích cực, tuy nhiên, quản lý nhà nước chỉ làm thủ tục hành chính cho nhanh, gọn hơn. Còn về mặt chuyên môn, Thủ tướng cho rằng, nên tin tưởng các nhà chuyên môn tại hai hội đồng độc lập, là hội đồng đạo đức và hội đồng cấp phép.

“Vấn đề an toàn với vaccine là rất quan trọng”, Thủ tướng trả lời đại biểu.

Tập trung hoàn thiện thể chế

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) đặt vấn đề, Chính phủ nhiệm kỳ khoá XV đã xác định xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ, đề nghị Thủ tướng nêu cụ thể các giải pháp để triển khai, thực hiện thành công mục tiêu này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết thông điệp của Chính phủ dựa trên những kinh nghiệm, bài học của nhiều thế hệ đi trước, trong đó có kế thừa, phát huy điểm mạnh của nhiệm kỳ trước.

Theo lãnh đạo Chính phủ, phải đổi mới vì tình hình diễn biến nhanh chóng, khó lường và đổi mới tư duy cũng nằm trong chủ trương chung của Đảng và Nhà nước. “Chính phủ phải đề ra đổi mới cả về tư duy, hành động, tổ chức thực hiện. Muốn đổi mới phải có khuôn khổ pháp lý, chủ trương, do đó, một trong những đổi mới là chúng tôi tập trung hoàn thiện thể chế, ông nói.

Liêm chính được đặt ra do Chính phủ phải quyết định những việc liên quan đến vật chất, bao gồm cơ sở vật chất, tài chính, vấn đề liên quan đến vật thể... Do đó, ngoài hoàn thiện thể chế, việc kiểm tra, giám sát, phân cấp phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm cũng được thực hiện.

Muốn có kỷ cương, kỷ luật, theo Thủ tướng, cần phải xây dựng quy định, quy chế, tiêu chuẩn, điều kiện quy trình để kiểm tra giám sát công việc theo trách nhiệm, đặc biệt trách nhiệm người đứng đầu.

Mục tiêu vì nhân dân phục vụ, Thủ tướng khẳng định đã được chứng minh trong giai đoạn chống dịch vừa qua. Đồng thời, các cơ quan cũng tích cực hoàn thiện xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa.

Phải xây dựng Quỹ phòng chống dịch và quỹ an sinh xã hội

Đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) đặt câu hỏi, một tháng vừa qua các chỉ tiêu kinh tế đã tăng, Thủ tướng có thông điệp gì trong hai tháng cuối năm?

Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời, thông điệp trong hai tháng cuối năm, đây là một trong những nội dung mà các đại biểu thảo luận rất nhiều. Theo Thủ tướng, thời gian còn lại của năm nay phải có chương trình phục hồi kinh tế, coi đây là đột phá.

Ông cũng nói thêm rằng Chương trình phục hồi kinh tế, các Bộ trưởng đã nói nhưng ông nhấn mạnh thêm là trên cơ sở kết luận của Trung ương, Chính phủ đang phối hợp với các cơ quan của Quốc hội xây dựng chưng trình này.Định hướng đầu tiên là phải nâng cao năng lực y tế.

Quý 3 tăng trưởng âm vì phải thực hiện biện pháp hành chính chống dịch. Nên trong chương trình phục hồi kinh tế này thì chương trình đầu tiên này là nâng cao năng lực y tế, gồm hai nội hàm quan trọng là nâng cao năng lực y tế dự phòng và y tế cơ sở. Thủ tướng cũng trao đổi, một việc nữa các Bộ trưởng chưa nêu là chúng ta phải xây dựng Quỹ phòng chống dịch và quỹ an sinh xã hội. Hiện nay, dù Chính phủ đã có Nghị quyết 30, nhưng theo quy định, mỗi lần xuất tiền còn nhiều thủ tục hành chính.

"Lập quỹ phải theo luật pháp nhưng sẽ được chủ động hơn trong sử dụng. Đây là định hướng, song phải bàn, thống nhất", Thủ tướng nói.

Thứ hai, theo Thủ tướng là tập trung cho con người, đặc biệt là an sinh xã hội bởi con người là vốn quý nhất. Thứ ba, là tập trung hỗ trợ doanh nghiệp. Bởi qua đại dịch cho thấy, các doanh nghiệp ở khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao cơ bản phục hồi rất nhanh.

Ví dụ như Bắc Ninh, Bắc Giang sau chống dịch đã có biện pháp phục hồi rất nhanh. Nhưng doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ cá thể chiếm hơn 90% số lượng doanh nghiệp, thì cần tính toán để hỗ trợ nhóm doanh nghiệp này. Đồng thời, cần tính toán chính sách tiền tệ, tài khóa đảm bảo hài hòa, vừa tăng trưởng vừa tạo động lực, nhưng kiểm soát được lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn.

Ông cũng nói rõ "đây là bài toán rất khó". Vấn đề nữa được Thủ tướng nêu là đúng như các đại biểu và Chủ tịch Quốc hội cũng đã nói, bài toán đầu tư công mới giải ngân được hơn 50%, sắp tới có gói kích thích kinh tế phát triển hạ tầng nữa thì sẽ đầu tư vào đâu, như thế nào để kích thích kinh tế, cũng là việc phải tính toán.

Bên cạnh đó Thủ tướng cho rằng, cần phải có gói phi tài chính là cơ chế chính sách, cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp để phục hồi.

Phát biểu khép lại cả 2,5 ngày chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đánh giá, Quốc hội đã hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của nhiệm kỳ khóa XV trong không khí dân chủ, thẳng thắn, sôi nổi.

Trong 5 phiên chất vấn, có 134 lượt đại biểu đặt câu hỏi chất vấn, có 12 lượt đại biểu chất vấn Thủ tướng, 24 đại biểu tranh luận để làm rõ hơn vấn đề.

Theo Chủ tịch Quốc hội, các thành viên Chính phủ trả lời nghiêm túc, không né tránh vấn đề khó, phức tạp và nhận trách nhiệm về hạn chế của ngành, đưa ra cam kết để khắc phục.