Các dịch vụ OTT (Over The Top) đang phổ biến với hàng nghìn ứng dụng tiện ích và hiện có hàng triệu người dùng smartphone tham gia ứng dụng OTT do các nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước cung cấp như: Facebook, Google, Viber, WeChat, Kakao Talk, Line, Zalo, Skype.

Mặc dù OTT được cung cấp trên nền tảng 3G nhưng các telco lại không thu được phí từ dịch vụ này. Thực tế, dịch vụ thoại và nhắn tin miễn phí trên các ứng dụng OTT đang gây thất thu lớn cho nhà mạng viễn thông.

Theo hãng nghiên cứu thị trường Ovum, năm 2012 dịch vụ SMS và thoại miễn phí đã khiến các nhà mạng viễn thông trên thế giới thất thu 23 tỷ USD. MobiFone thất thu mỗi năm xấp xỉ 1.000 tỉ đồng, VNPT thiệt hại từ 9 - 10% doanh thu, doanh thu trên các thuê bao 3G sử dụng smartphone của Viettel có cài đặt các ứng dụng OTT thường giảm khoảng 15% -20% trên 1 thuê bao...trên thực tế doanh thu của nhà mạng tại Việt Nam đến từ dịch vụ thoại và nhắn tin đã chiếm khoảng 80% - một con số vô cùng lớn.

Bà Lê Thị Ngọc Mơ, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông, OTT là xu hướng mới không thể cưỡng lại được, không nên và không thể ngăn cấm.

Và nếu OTT ảnh hưởng dịch vụ truyền thống, làm cho 1 dịch vụ truyền thống kém hơn hoặc mất đi thì cũng không đáng lo lắng.

Cách tốt nhất để trả lại doanh thu cho nhà mạng di động là nhà mạng tính phụ phí sử dụng dịch vụ OTT, phát triển riêng dịch vụ OTT hoặc hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ để đưa ra gói cước phù hợp.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó tổng giám đốc Viettel, Viettel không đánh giá OTT là "nguy hiểm" mà đây là một cuộc cách mạng trong lịch sử 100 năm của ngành viễn thông.

Nhờ có OTT các nhà mạng sẽ chuyển từ cung cấp dịch vụ viễn thông truyền thống sang cung cấp dịch vụ phi thoại. Bức tranh của các telco trong dài hạn chỉ còn 1/3 - 1/4 doanh thu là từ dịch vụ thoại, 1/3 là doanh thu từ data và 1/3 còn lại là doanh thu từ phát triển các dịch vụ mới như mobilebanking, mobile payment, điện toán đám mây..

Theo ông Hùng, các nhà mạng nên coi OTT là cơ hội để thu tiền, với nhiều ứng dụng và dịch vụ hơn. Nhà mạng không nên quá lo lắng vì có hạ tầng, sở hữu cơ sở dữ liệu khách hàng lớn, có thể đẩy dịch vụ cơ bản về mặt bằng mới, có thể sáng tạo dịch vụ mới. Nhà mạng có thể tạo ra 70% doanh thu từ các dịch vụ mới và data. Nhà mạng nên học các nhà OTT sự sáng tạo và các ứng dụng phong phú (nhắn tin group, nhắn tin cóhình ảnh...).

Bà Zin Le, Giám đốc giải pháp của Ericson Việt Nam cũng cho rằng, các nhà mạng nên coi OTT là cơ hội để tăng doanh thu nếu như các nhà mạng có một mạng lưới thông minh (smart network). Nhờ OTT các nhà mạng có khả năng hiểu được người dùng và đưa ra được những gói cước data phù hợp với mức độ sử dụng của người dùng.

Theo kinh nghiệm của Ericson khi phối hợp với một nhà mạng ở Indonesia để đưa ra các khói cước data đã giúp cho nhà mạng này tăng trưởng 600% thuê bao data sau 1 năm cung cấp dịch vụ, nhờ đó mà doanh thu đã tăng tới 45% sau 2 năm.

Ông Nguyễn Đình Chiến, Phó Tổng giám đốc MobiFone cho rằng, cần có mô hình win - win để phát triển dịch vụ OTT. Thoại trên OTT hay thoại trên GSM đều giống nhau cho nên OTT cũng phải có giấy phép cung cấp dịch vụ thoại, bị quản lý giá bán, quản lý chất lượng cũng như không được phép bù chéo dịch vụ giống như các nhà mạng.

Ông Ngô Diên Hy, Giám đốc Trung tâm Phát triển Dịch vụ của VinaPhone cũng cho rằng, nhà nước phải có định chế quản lý các dịch vụ OTT cũng như đưa ra các mô hình hợp tác giữa các telco và doanh nghiệp OTT. Bởi nếu không có các giải pháp kỹ thuật kết nốigiữa hai bên khi người dùng dịch vụ OTT tăng lên đến hàng chục triệu người, nếu có lỗi kỹ thuật sẽ có ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dùng.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Lê Nam Thắng cho rằng, đối với các dịch vụ thông tin liên lạc của doanh nghiệp OTT, sẽ coi như dịch vụ viễn thông và quản lý bằng chính sách viễn thông. Tuy nhiên, rất khó quản lý dịch vụ xuyên biên giới.

Việt Nam đang đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), trong đó có 1 chương về Thương mại điện tử, theo đó, dự thảo quy định, sẽ không có bất kỳ loại thuế nào cho bất kỳ sản phẩm, hàng hóa nào giao dịch trên mạng. Đây là cuộc chơi của người khổng lồ với người tí hon trên cùng 1 sân với 1 luật chơi.

Do đó, chúng ta bắt buộc phải chấp nhận, phải tìm cách biến thách thức thành cơ hội. Cơ quan quản lý không buông, nhưng bước đi phải có lộ trình. Nếu nhà mạng sập, không còn gì phát triển thì các doanh nghiệp OTT cũng không thể phát triển được, vì OTT phát triển trên hạ tầng của nhà mạng.

Đại diện Cục Viễn thông cũng cho biết, nên để thị trường tự điều tiết trong lĩnh vực dịch vụ OTT, trong đó các nhà mạng sẽ là người cầm trịch cuộc chơi. Trong thời gian sớm nhất, Cục Viễn thông sẽ tập hợp, nghiên cứu kỹ các ý kiến để đưa ra chính sách tổng quan ban đầu để các doanh nghiệp yên tâm cung cấp dịch vụ.

Tú Ân