Thông báo của UBND tỉnh Thanh Hóa cũng nêu rõ: Công an tỉnh Thanh Hóa báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh Nicotex Thanh Thái vi phạm 9 lỗi về các quy định bảo vệ môi trường và 01 lỗi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ, kiểm dịch thực vật…

Chỉ có 10 vị trí chôn lấp?!

Trong thông báo kết luận của Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa nêu rõ, các đoàn kiểm tra liên ngành cùng với quần chúng nhân dân cũng đã phát hiện trong khuôn viên sản xuất của Nicotex Thanh Thái có 10 hố chôn lấp chất thải (thể hiện ở 3 biên bản hiện trường).

Trong số đó, biên bản số 01 (01 hố), theo khai nhận của ông Nguyễn Đức Việt (Giám đốc Nicotex Thanh Thái giai đoạn 1998 – tháng 11/2005): năm 2000 đã chỉ đạo chôn 380kg thuốc bảo vệ thực vật quá hạn trong bể xi măng.

Qua các buổi làm việc của đoàn kiểm tra liên ngành với ông Nguyễn Đức Việt, sau đó, ông này có khai nhận đây là vị trí năm 2001 đã chỉ đạo chôn lấp 10 phuy hóa chất Methemedofor với khối lượng 1.000 kg, (việc chôn lấp này, ông Việt có xin chủ trương của ông Nguyễn Thành Nam – Tổng Giám đốc Công ty CP Nicotex).

Tại biên bản số 02 (có 05 hố), trong đó, hố 01 phát hiện một số ống, lọ nhựa màu xanh, trắng, một số lắp đậy hình tròn màu xanh và 02 vòng tròn bằng kim loại, đã hoen gỉ.

Theo báo cáo của ông Nguyễn Xuân Trường (Giám đốc Nicotex Thanh Thái giai đoạn từ tháng 12/2005 tới tháng 7/2011), thì đây là vị trí mà vào năm 2008, ông Trường đã chỉ đạo ông Lương Văn Ngọ (hiện đang công tác tại Nicotex Thái Bình) chôn lấp khoảng 300 – 400kg vỏ chai nhựa đựng thuốc bảo vệ thực vật (số vỏ chai này đã được xử lý sơ bộ, được nghiền nhỏ) cùng một số gói thuốc bảo vệ thực vật.

Cũng trong biên bản này ghi nhận, hố thứ 02 phát hiện 3 thùng phuy kim loại đã hoen gỉ, thủng, vỡ nứt; hố thứ 03 phát hiện có các mảnh bê tông vỡ; hố thứ 04 phát hiện 3 đầu thùng phuy bằng kim loại đã cũ gỉ.

Theo ông Việt báo cáo, vào thời điểm tháng 11/1999, khi ông này đi công tác nước ngoài, tại Nicotex Thanh Thái đã xảy ra sự cố chập điện tại bể gia nhiệt, dẫn đến có 3 thùng phuy Dimethoate bị bục vỏ, một phần hóa chất trong thùng phuy thoát ra ngoài lẫn với nước bể.

Sau khi sự cố xảy ra, ông Nguyễn Trọng Nho (là Phó Giám đốc thời điểm đó) đã cho múc toàn bộ lượng nước bị nhiễm Dimethoate ở bể gia nhiệt (khoảng 2 m3) đổ vào các thùng phuy dung tích 200 lít. Khi ông Việt về tới đơn vị, đã giao cho ông Đức (phụ trách môi trường) xử lý số nước này theo quy định của nước thải; có hố thứ 5 trong biên bản này ghi nhận có phát hiện các gói ni lông màu vàng xanh, ghi chữ “Nitrin 100EC”.

Còn tại biên bản số 3 (ghi nhận có 4 hố chôn lấp), trong đó: hố 01 phát hiện 3 miếng kim loại tròn, (mặt thùng phuy), trên bề mặt có lỗ thủng, bên trong lỗ thủng có chất dung dịch màu đen; hố thứ 02 phát hiện một số mảnh kim loạt đã cũ gỉ và các gói ny lông trên mặt có ghi chữ “thuốc trừ sâu Nicotex”.

Theo ông Nguyễn Xuân Trường báo cáo, (trong suốt thời gian kéo dài từ năm 2006 đến khi ông miễn nhiệm làm giám đốc tháng 7/2011), mỗi khi có cặn bùn thải phát sinh trong quá trình xử lý nước thải, ông đều cho công nhân đem đổ chôn vào hố này, tổng số lượng cặn bùn mà ông Trường đã chôn trong hố này khoảng 01 m3; tại hố thứ 3 trong biên bản này ghi nhận có phát hiện 8 cuộn ny lông tráng thiếc, có ghi dòng chữ “NITOX 30EC” và nhiều gói ny lông màu xanh vàng, trên bề mặt có ghi dòng chữ “NITRIN 100EC”.

Còn hố cuối cùng, biên bản ghi nhận có nhiều gói ny lông ghi chữ “NITOX 30EC”, theo ông Nguyễn Xuân Trường báo cáo, đã có từ thời ông Nguyễn Đức Việt làm giám đốc (khoảng năm 2004).

Đây là hố có sẵn, được công nhân dùng làm nơi bỏ các chất thải như vỏ bao bì, tem nhãn các gói thuốc bảo vệ thực vật bị hỏng, lỗi và đến khi ông Trường làm giám đốc thì vẫn tiếp tục cho công nhân thực hiện chôn lấp đến năm 2009 mới dừng hẳn.

Như Báo Đầu tư điện tử - baodautu.vn đã thông tin trước đó; sáng 10/9, sau khi dọn dẹp cỏ cây um tùm, cách bờ rào phía ngoài khuôn viên Công ty khoảng 10m, người dân đã phát hiện rất nhiều nắp chai, các chai lọ, ống bơm,… Cách đó không xa (khoảng chừng 30 mét), đường lên dốc núi dựng đứng, người dân tiếp tục phát hiện trong một hang đá nhỏ có 3 chai thuốc con nguyên vẹn chưa mở nắp.

Chai thuốc có nhãn hiệu “Thuốc trừ cỏ Niphosate, địa chỉ Vũ Xuân Thiều, Long Biên, Hà Nội" đã hết hạn từ tháng 3/2007. Đặc biệt, người dân phát hiện một hang rộng, phía dưới có những bao bì lấp dưới đất đã mục nát – với nhiều nghi vấn Nicotex Thanh Thái có thể đã đổ hóa chất xuống hang rồi cho bít cửa hang lại để không bị lộ.

Với những tình tiết trên, người dân quanh vùng đặt nghi vấn, Nicotex Thanh Thái có thể không chỉ tẩu tán các hóa chất độc hại bằng cách chôn phía bên trong khuôn viên như đã bị phát hiện, mà có thể còn ở nhiều điểm tại các khu vực lân cận.

Ngoài ra, người dân nơi đây còn phát hiện ra kho muối lớn trong khuôn viên của Nicotex Thanh Thái, kèm theo bên cạnh đó là các thùng phuy đựng vôi đã được tôi sẵn. Nhiều nghi vấn đặt ra kèm lo ngại, vôi bột và muối được Nicotex Thanh Thái sử dụng làm gì? Những chất này có vai trò gì trong việc sản xuất hàng hóa, sản phẩm của Công ty, hay được sử dụng vào mục đích khác?

Dư luận tiếp tục đặt ra câu hỏi, liệu những khai báo của các vị giám đốc qua các thời kỳ đã được nêu trong các biên bản trên đã thật sự thành khẩn? Ngoài việc chôn lấp trong khuôn viên, Nicotex Thanh Thái còn tẩu tán những hóa chất độc hại ra những khu vực nào khác nữa?

Ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, trách nhiệm thuộc về ai?

Trở lại với thông báo kết luận của tỉnh Thanh Hóa, văn bản cũng nêu rõ, Công an tỉnh hiện nay không đủ điều kiện về thiết bị, chuyên môn nên chưa thể tiến hành khai quật các địa điểm chôn lấp để kiểm tra thực tế.

Tuy nhiên, trên cơ sở Công an tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành lấy 13 mẫu vật môi trường (05 mẫu đất, 04 mẫu nước và 04 mẫu chất thải), gửi Trung tâm kiểm định thuốc bảo vệ thực vật phía Bắc – Cục Bảo vệ thực vật để kiểm nghiệm, phân tích các chỉ tiêu, hàm lượng các chất nhằm đánh giá mức độ ô nhiễm; trên cơ sỏ kết quả kiểm nghiệm mẫu vật môi trường của Trung tâm kiểm định thuốc bảo vệ thực vật phía Bắc, Căn cứ vào Khoản 1 Điều 9 Thông tư 04/2012/TT-BTNMT ngày 8/5/2011 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định tiêu chí xác định cơ sở gây ô nhiễm môi trường, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Kết luận Nicotex Thanh Thái là cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Đồng thời, ông Nguyễn Đức Quyền cũng có ý kiến rằng, thống nhất những vi phạm của Nicotex Thanh Thái theo báo cáo của phía Công an tỉnh, còn một số hành vi vi phạm liên quan đến quản lý chất thải nguy hại như: Chậm xử lý chất thải nguy hại, tự ý chôn lấp chất thải nguy hại từ năm 2001 mà không khai báo thành khẩn với các cơ quan chức năng; Công an tỉnh và đoàn kiểm tra không đủ điều kiện về thiết bị, kỹ thuật chuyên môn để khai quật, xác minh khối lượng, chủng loại, thời gian chôn lấp và mức độ ô nhiễm môi trường tại các địa điểm chôn lấp nêu trên, việc này cần phải khẩn trương làm rõ để xử lý ô nhiễm môi trường.

UBND tỉnh Thanh Hóa cũng yêu cầu Nicotex Thanh Thái khẩn trương hợp đồng với đơn vị có đủ điều kiện, phương tiện và chức năng xử lý chất thải nguy hại để khai quật, xử lý triệt để lượng chất thải Công ty đã chôn lấp dưới sự giám sát của Công an tỉnh, Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục bảo vệ thực vật và UBND huyện Cẩm Thủy.

Giao các cơ quan này, trên cơ sở kết quả giám sát việc khai quật nêu trên, xác định rõ chủng loại, thời gian chôn lấp; củng cố hồ sơ, kết luận rõ các hành vi, mức độ vi phạm pháp luật để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Đặc biệt là Phó Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa đã giao Công an tỉnh chủ trì, phố hợp với các cơ quan trong khối nội chính tiếp tục điều tra, làm rõ hành vi chôn lấp chất thải nguy hại của tập thể, cá nhân liên quan, thống nhất xem xét việc xử lý hình sự theo quy định của pháp luật. Yêu cầu UBND xã Cẩm Vân, UBND huyện Cẩm Thủy, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an tỉnh, Sở Y tế kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân về quản lý Nhà nước, trong thời gian dài, thiếu sự kiểm tra, giám sát, xử lý để xảy ra vụ việc nêu trên.

Sĩ Chức