Thưa Phó thủ tướng, một trong những thành tựu nổi bật trong công tác đối ngoại của Việt Nam năm 2017 chính là việc tổ chức thành công APEC 2017, nhất là Tuần lễ Cấp cao APEC 2017. Sự kiện này đóng góp quan trọng thế nào trong việc nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam?

Năm 2017 là năm thành công nhất trong những năm vừa qua về công tác đối ngoại, hay còn nói là năm thành công trong việc triển khai hiệu quả các hoạt động đối ngoại, nâng cao vị thế của Việt Nam. Đây cũng là nhận xét của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị giữa Chính phủ với các địa phương ngày 28/12/2017.

Bao trùm và nổi bật là việc chúng ta đã đảm nhiệm xuất sắc vai trò chủ nhà Năm APEC 2017, mà đỉnh cao là Tuần lễ Cấp cao APEC tại Đà Nẵng. Sự kiện này đã tạo hiệu ứng tích cực trên nhiều phương diện, tiếp tục khẳng định APEC là diễn đàn hợp tác, liên kết kinh tế hàng đầu khu vực, làm nổi bật vai trò của Việt Nam đối với một sự kiện mang tầm vóc “toàn cầu”. Sự tham dự của đầy đủ các nhà lãnh đạo các nền kinh tế thành viên APEC và số lượng đại biểu, doanh nghiệp, phóng viên đông đảo nhất trong 10 năm gần đây; từ khâu tổ chức, chủ trì, điều hành đến chất lượng nội dung các văn kiện; việc bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối trong cả Năm APEC... đã tạo được ấn tượng tốt đẹp với bạn bè quốc tế. Các thành viên, bạn bè và báo chí quốc tế đánh giá cao chủ đề Năm APEC 2017 của Việt Nam và 4 ưu tiên của chương trình nghị sự và nội dung các văn kiện. Sự kiện này đã đưa Việt Nam thành tâm điểm chú ý của thế giới, góp phần quảng bá hình ảnh, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam.

Năm APEC 2017 là biểu hiện sinh động cho thấy hoạt động đối ngoại đa phương của ta đã được nâng lên một tầm cao mới, chuyển mạnh sang “chủ động đóng góp xây dựng, định hình luật chơi chung”, qua đó bảo vệ và thúc đẩy hiệu quả các lợi ích chiến lược về an ninh, phát triển của Việt Nam, đồng thời thể hiện tinh thần “thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”.

Thành công của sự kiện này đã tạo khí thế mới cho hội nhập quốc tế, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên mạnh mẽ của đồng bào cả nước và cộng đồng doanh nghiệp.

Đặc biệt, trong dịp Tuần lễ Cấp cao APEC, chúng ta đã nâng tầm và thúc đẩy mạnh các mối quan hệ với các đối tác lớn của Việt Nam. Riêng trong dịp này ta đã đón Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Mỹ Donald Trump thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong cùng một ngày. Cùng với đó là các chuyến thăm của Tổng thống Chile và Thủ tướng Canada, trên 50 cuộc tiếp xúc với lãnh đạo các nền kinh tế thành viên APEC.

Nội dung các hoạt động đối ngoại đều rất thực chất, thúc đẩy quan hệ với các đối tác ngày càng đi vào chiều sâu, ổn định và bền vững. Thông qua các hoạt động kỷ niệm lớn trong quan hệ với Lào, Campuchia, các chuyến thăm cấp cao tới Indonesia, Myanmar, Singapore, Thái Lan..., ta đã tăng cường mạnh mẽ tin cậy chính trị và đẩy mạnh hiệu quả hợp tác thực chất với các nước láng giềng. Quan hệ với các đối tác chủ chốt khác như Trung Quốc, Nga, Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ đều được nâng cao về chính trị và kinh tế. Chúng ta đã thiết lập quan hệ đối tác toàn diện với Myanmar và Canada.

Về các thành tựu liên quan đến hợp tác thương mại và đầu tư với các đối tác của Việt Nam thì như thế nào, thưa Phó thủ tướng?

Đó cũng là thành công rất lớn trong công tác đối ngoại của chúng ta năm 2017. Chúng ta đã tiếp tục tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, thông qua việc triển khai thỏa thuận, thương lượng những hiệp định thương mại tự do. Ngoài việc triển khai những hiệp định thương mại tự do song phương chúng ta đã có và triển khai Hiệp định Thương mại tự do giữa ASEAN với các đối tác, chúng ta cũng thực hiện thỏa thuận, thương lượng các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Ví dụ, ta cùng các nước thành viên kiên trì nền tảng để tiếp tục thảo luận hướng tới Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), bảo đảm các lợi ích của Việt Nam.

Chúng ta cũng đang cùng các nước tích cực thúc đẩy đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao vận động và thúc đẩy Liên minh châu Âu đưa Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sớm ký chính thức, tiến hành phê chuẩn và triển khai thực hiện. Lãnh đạo các nước đối tác cũng nhất trí cùng Việt Nam triển khai một cách hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á - Âu, Việt Nam - Hàn Quốc.

Hiệu ứng từ tiềm năng tăng trưởng, từ các quyết tâm cải cách và hội nhập của Việt Nam thể hiện qua các hoạt động đối ngoại đa dạng, cùng các biện pháp quyết liệt xây dựng một Chính phủ kiến tạo đã góp phần giúp cho các mối quan hệ kinh tế của chúng ta với các đối tác được tăng cường, các chỉ tiêu kinh tế đối ngoại của ta đều đạt và vượt mục tiêu. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 425 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay; lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam đạt gần 13 triệu lượt người. Riêng trong dịp Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 đã có 121 thoả thuận được ký kết với tổng trị giá 20 tỷ USD. Đến nay, ta đã vận động được tổng cộng 69 nước công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường. Chính phủ, các bộ, ngành và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài vận động rất tích cực nhằm mở cửa thị trường các nước cho xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam.

Một trong những thành tựu quan trọng của công tác đối ngoại tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của đất nước chính là việc chúng ta đã tiếp tục góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, bảo đảm ổn định chính trị, an ninh và trật tự, an toàn xã hội?

Đúng vậy, trong năm 2017, công tác đối ngoại đã tiếp tục góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, bảo đảm ổn định chính trị, an ninh và trật tự, an toàn xã hội.

Các hoạt động đối ngoại quốc phòng - an ninh được đẩy mạnh, hợp tác về quốc phòng - an ninh với các nước đối tác ngày càng hiệu quả, đóng góp tích cực vào việc tăng cường hiểu biết và tin cậy giữa Việt Nam và các nước. Ta cùng với Lào đã hoàn thành kế hoạch tăng dày, tôn tạo mốc giới; cùng Campuchia hoàn thành 84,6% khối lượng công việc phân giới, cắm mốc biên giới trên bộ; cùng Trung Quốc, Lào triển khai hiệu quả các văn kiện về quản lý biên giới, cửa khẩu.

Ta cùng các nước ASEAN và Trung Quốc chủ động thúc đẩy và nhất trí thông qua Khung Bộ quy tắc ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC) và chính thức khởi động đàm phán COC. Ta thúc đẩy đàm phán và trao đổi về các vấn đề trên biển với các nước trong khu vực, đồng thời kiên quyết và kiên trì đấu tranh với các hành động xâm phạm chủ quyền biển đảo của ta. Ta kiên quyết đấu tranh với các ý đồ xuyên tạc vấn đề dân chủ, nhân quyền và tôn giáo để can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam, đồng thời thúc đẩy các cơ chế đối thoại về nhân quyền, trao đổi thẳng thắn trên tinh thần xây dựng nhằm tăng cường hiểu biết, giảm bớt khác biệt và nhằm thúc đẩy quan hệ ổn định với các nước.

Để tiếp nối thành tựu đối ngoại năm 2017, công tác đối ngoại sẽ có nhiệm vụ trọng tâm gì trong năm 2018?

Ngoại giao Việt Nam trong năm 2018 và các năm tới sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các nhiệm vụ đối ngoại, tiếp tục phát huy thành công của Năm APEC Việt Nam và của mối các quan hệ song phương, đưa các mối quan hệ đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững hơn nữa; triển khai các định hướng đối ngoại đa phương, chuẩn bị cho vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và ứng cử làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021; kiên quyết và kiên trì bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh quốc gia.

Chúng ta cũng sẽ tiếp tục hội nhập quốc tế sâu rộng hơn nữa để triển khai đường lối của Đại hội Đảng lần thứ XII, triển khai Nghị quyết 06 của Hội nghị Trung ương 4 khóa XII về hội nhập kinh tế quốc tế - đó là những lĩnh vực không chỉ của các bộ, ngành, Trung ương, mà phải được triển khai rộng khắp trên cả nước để chúng ta thực sự hội nhập kinh tế một cách sâu rộng.

Chúng ta cũng sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động đối ngoại trên các lĩnh vực như bảo hộ công dân, thúc đẩy quy chế tạo điều kiện thuận lợi cho kiều bào, người Việt Nam ở các nước hội nhập với các nước một cách sâu rộng. Ngoài ra, chúng ta sẽ tiếp tục làm sâu sắc thêm quan hệ với các nước, đặc biệt là Việt Nam đã có nền tảng quan hệ với các nước đối tác chiến lược, với các nước đối tác toàn diện thì làm sâu sắc hơn quan hệ này lên tầm cao mới. Đó là những thách thức vì chúng ta đã có nền tảng rồi, bây giờ phải tiếp tục đưa các quan hệ này thực sự hiệu quả và có đóng góp vào việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định và đảm bảo cho chúng ta phát triển.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự hiệp đồng chặt chẽ của các binh chủng, các kênh đối ngoại, của cả hệ thống chính trị và toàn dân, ngoại giao Việt Nam sẵn sàng cho mọi thử thách trong năm tới và tiếp tục phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, phục vụ Đảng, phục vụ đất nước, phục vụ lợi ích quốc gia - dân tộc.