Nghịch lý càng bán, càng lỗ

Cuối tuần qua, tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long lại diễn ra tình trạng nhiều cây xăng đóng cửa, xin ngừng kinh doanh với lý do thua lỗ, hết vốn nhập hàng.

Đơn cử, tại An Giang, Sở Công thương tỉnh này cho biết, đến nay đã tiếp nhận 24 thông báo tạm dừng kinh doanh xăng dầu, trong đó, riêng tháng 9 có 10 doanh nghiệp thông báo tạm dừng. Lý do được doanh nghiệp đưa ra là kinh doanh thua lỗ, hoa hồng thấp, hết vốn kinh doanh, không có người quản lý cửa hàng, thậm chí là... đi ăn đám giỗ.

Không riêng Đồng bằng sông Cửu Long, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu trên cả nước liên tục “kêu” càng bán, càng lỗ vì mức chiết khấu quá thấp, thậm chí chỉ 0 đồng, có doanh nghiệp mở cửa bán nhỏ giọt để không bị phạt.

Trước thực trạng này, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải nêu rõ, mức chiết khấu là mức giảm giá của các đơn vị bán xăng dầu như doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý, phân phối... cho các đối tượng khác, nhưng theo pháp luật hiện hành, không có quy định mức chiết khấu trong giá xăng dầu.

“Nhà nước không điều chỉnh mức chiết khấu cho các doanh nghiệp xăng dầu, mà chỉ quản lý giá bán lẻ mặt hàng này, doanh nghiệp tự quy định mức chiết khấu cho người mua. Theo đó, khi nguồn cung dồi dào, giá xăng dầu trên thị trường thế giới giảm, doanh nghiệp tăng chiết khấu để đẩy lượng bán ra và ngược lại”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

Thừa nhận thời gian qua có tình trạng chiết khấu thấp, bán xăng nhỏ giọt, đại diện Bộ Công thương nêu hai lý do chính.

Một là, do từ đầu năm đến nay, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung không ổn định, giá biến động với biên độ lớn, tác động đến doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nước.

Hai là, trong quý II/2022, doanh nghiệp đầu mối xăng dầu tăng mạnh nhập khẩu, nhưng sang quý III, giá liên tục giảm, doanh nghiệp thua lỗ do nhập khẩu lượng lớn, giá cao, nên buộc phải giảm mức chiết khấu cho hệ thống phân phối.

Bên cạnh đó, từ cuối năm 2021 đến nay, chi phí kinh doanh xăng dầu tăng, tuy nhiên, để kiểm soát lạm phát, mức tăng của những chi phí này chưa được Bộ Tài chính công bố điều chỉnh trong giá cơ sở do Nhà nước điều hành. Để bảo đảm duy trì hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp đầu mối buộc phải cắt giảm các khoản chi phí, trong đó có mức chiết khấu cho hệ thống phân phối xăng dầu.

Theo phản ánh của doanh nghiệp, một số chi phí, phụ phí nhập khẩu xăng dầu hiện đã tăng đến 2 - 3 lần so với giai đoạn trước, song cách tính chi phí xăng dầu không thay đổi, buộc họ phải giảm chiết khấu cho các đại lý, tổng đại lý, hoặc bán nhỏ giọt cho các cây xăng bán lẻ, tác động dây chuyền, gây bất ổn cung - cầu thị trường.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch VINPA chia sẻ, doanh nghiệp xăng dầu mong được tính toán lại các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cơ sở mặt hàng xăng dầu để đỡ bị thiệt, nhất là trong giai đoạn thị trường biến động.

Rà soát, tính toán lại chi phí cơ sở kinh doanh xăng dầu

Văn phòng Chính phủ mới đây có thông báo ý kiến của Phó thủ tướng Lê Minh Khái, yêu cầu Bộ Tài chính rà soát các chi phí hợp lý, điều chỉnh phù hợp để đảm bảo nguồn cung xăng dầu cũng như quyền lợi của doanh nghiệp.

Lãnh đạo Bộ Công thương cho biết, Bộ đã nhiều lần đề xuất các cấp có thẩm quyền xem xét việc điều chỉnh các chi phí kinh doanh xăng dầu trong giá cơ sở bán lẻ. Tuy nhiên, thẩm quyền tính toán, điều chỉnh các chi phí thuộc về Bộ Tài chính. Hiện, Bộ Tài chính mới điều chỉnh mức chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam theo thực tế, còn chi phí vận chuyển xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước đến cảng chưa được rà soát, điều chỉnh.

“Liên Bộ Công thương - Tài chính sẽ phối hợp xem xét và điều chỉnh hợp lý các chi phí này”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải thông tin.

Cũng theo lãnh đạo Bộ Công thương, cần ghi nhận thực tế, trong bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới biến động mạnh, nguồn cung trong nước có thời điểm chịu ảnh hưởng bởi Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn cắt giảm công suất, nhưng nguồn cung xăng dầu phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng vẫn được thông suốt, không bị gián đoạn.

Bộ Tài chính mới đây đã đề xuất giảm 50% thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng với xăng dầu để kìm đà tăng giá nhiên liệu trong nước trước bối cảnh giá xăng dầu trên thị trường thế giới dự báo tiếp tục diễn biến khó lường, khó dự báo.

“Hiện nay, chúng ta làm khá tốt, bảo đảm đủ nguồn cung trong bối cảnh thế giới cũng như khu vực gặp rất nhiều khó khăn về việc bảo đảm nguồn cung xăng dầu”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhận định.