Đặc biệt, với tốc độ tăng trưởng thương mại trung bình trên 20%/năm, Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong những năm tới.

Thưa Bộ trưởng, hợp tác đầu tư, thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ có thêm cơ hội gì mới sau chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Joe Biden tới Việt Nam và quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ được nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện?

Chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Joe Biden tới Việt Nam và sự kiện nâng cấp quan hệ lên tầm Đối tác chiến lược toàn diện sẽ tạo cơ hội chưa từng có để thúc đẩy những lĩnh vực hợp tác mới, mang tính đột phá, tạo nội lực để Việt Nam thực sự góp mặt trong các chuỗi giá trị toàn cầu…. Trong đó, tập trung thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực cung ứng nguyên vật liệu, linh kiện, thiết bị cho ngành năng lượng, hàng không, kinh tế số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo…

Cơ sở của tương lai hợp tác rộng mở giữa 2 nước là gần 30 năm bình thường hóa quan hệ. Kim ngạch thương mại hai chiều liên tục tăng trưởng cao, tăng hơn 275 lần, từ mức khoảng 450 triệu USD (năm 1995) lên tới 124 tỷ USD (năm 2022). Hoa Kỳ nhiều năm liên tục là đối tác thương mại quan trọng hàng đầu và là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với tỷ trọng chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Năm 2022, Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ còn là một trong những thị trường nhập khẩu quan trọng nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất của Việt Nam, cung cấp các sản phẩm nguồn như bông, thức ăn gia súc, ngô, đậu tương, hóa chất, máy móc, công nghệ… để đáp ứng tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao và sự mở rộng nhanh chóng của nền kinh tế. Với tốc độ tăng trưởng thương mại trung bình trên 20%/năm, Hoa Kỳ vẫn tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam hiện nay và trong những năm tới.

Tóm lại, trụ cột hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, trong đó có năng lượng sẽ tiếp tục chiếm ưu tiên cao, đóng vai trò động lực thúc đẩy tổng thể quan hệ song phương trong thời gian tới.

Trong 8 tháng của năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm đáng kể. Điều này có đáng ngại không, thưa Bộ trưởng?

Trong 8 tháng qua, tình hình kinh tế khó khăn và lạm phát tăng cao tại Hoa Kỳ làm cho sức mua các mặt hàng tiêu dùng giảm đáng kể. Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát đã làm nhu cầu tiêu dùng tại Hoa Kỳ đi xuống vì lãi suất cao, dự trữ hàng tồn kho tăng cao cũng là nguyên nhân khiến xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm.

Tuy nhiên, sự sụt giảm này được đánh giá mang tính thời điểm, chứ không phải xu hướng chủ đạo trong thời gian tới. Xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng trở lại trong những tháng gần đây cho thấy sự khởi sắc đáng kỳ vọng cho năm 2023. Nhiều tổ chức nhận định, chu kỳ tăng lãi suất của Fed đã đi đến giai đoạn cuối, sức mua và niềm tin của người tiêu dùng Hoa Kỳ đang tăng trở lại. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống và có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, đồ gỗ, da giày, điện tử… được đánh giá sẽ tiếp tục hồi phục với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tích cực.

Thị trường Hoa Kỳ với trên 330 triệu dân, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa rất lớn. Theo Bộ trưởng, doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị những gì để đón bắt và tận dụng được cơ hội hiệu quả nhất?

Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu cực lớn với quy mô 3.277 tỷ USD (năm 2022), nhưng cũng là thị trường “siêu cạnh tranh”. Đặc biệt, với bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy khó khăn, thách thức, thị hiếu tiêu dùng tại các thị trường xuất khẩu của Việt Nam nói chung và Hoa Kỳ nói riêng đã xuất hiện nhiều xu hướng mới, yêu cầu, đòi hỏi mới, nhất là giá cả, chất lượng và các yêu cầu liên quan tới bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, tiêu chuẩn “sản xuất xanh”, chuỗi cung ứng “sạch và bền vững”…

Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng thích ứng. Doanh nghiệp xuất khẩu sang Hoa Kỳ cần xác định rõ chiến lược sản phẩm, đối tác, kênh phân phối; tìm hiểu kỹ các quy định, rào cản xuất khẩu, khả năng liên quan tới các vụ việc phòng vệ thương mại; đảm bảo nguyên vật liệu đầu vào có nguồn gốc rõ ràng, không ảnh hưởng tới môi trường hay sử dụng lao động cưỡng bức; đồng thời, từng bước nghiên cứu, nâng cấp cơ sở sản xuất, nhà máy theo các tiêu chuẩn “sản xuất xanh”.

Được biết, Việt Nam và Hoa Kỳ đang triển khai nhiều dự án hợp tác về năng lượng. Tới đây, chúng ta có thể kỳ vọng gì từ sự phối hợp giữa 2 nước để thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng hiệu quả?

Việt Nam đang đứng trước bài toán về chuyển đổi năng lượng hiệu quả. Từ phía Bộ Công thương, chúng tôi đã đề nghị Hoa Kỳ có những hỗ trợ cụ thể, giúp Việt Nam thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng thông qua hỗ trợ tư vấn chính sách để Việt Nam có thể xây dựng chính sách phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch phù hợp cho tương lai; hỗ trợ hoặc hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tiếp nhận công nghệ mới, làm chủ công nghệ, quá trình sản xuất các thiết bị phục vụ quá trình chuyển dịch năng lượng, bao gồm cả các thiết bị điện gió như cánh quạt, tuabin, động cơ điện...; sản xuất nhiên liệu mới sạch hơn cho quá trình chuyển đổi năng lượng như hydrogen, amoniac xanh, hỗ trợ Việt Nam xây dựng lưới điện thông minh…