Những ngày này, nhiều doanh nghiệp thủy sản trên cả nước đang tất bật chuẩn bị cho các đơn hàng xuất khẩu mới. Công ty cổ phần thực phẩm Khang An Foods cho biết đơn hàng của doanh nghiệp đã có sự cải thiện từ đầu quý III/2023, tăng 20% so với quý trước đó. Bên cạnh thị trường truyền thống là Anh, Mỹ, Nhật Bản, nhờ tăng cường xúc tiến thương mại, doanh nghiệp còn mở rộng đơn hàng sang các thị trường mới như Canada và Australia.

Với Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn, theo chia sẻ của ban lãnh đạo, đơn đặt hàng trong quý III/2023 đang dần cải thiện so với quý II/2023 cả về sản lượng và tiêu thụ. 

Những tín hiệu đáng mừng này đang thắp lên hy vọng cho ngành thủy sản, sau khoảng thời gian chật vật trong nửa đầu 2023. Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm 2023 đạt 4,13 tỷ USD, giảm 27,4% so với cùng kỳ năm 2022 và chỉ đạt 41,5% kế hoạch đề ra.

Nguyên nhân chủ yếu là do lượng tồn kho tăng khiến nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu tại các thị trường giảm. Ngoài ra, lạm phát diễn ra ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là những quốc gia vốn là thị trường xuất khẩu chính mặt hàng thủy sản của Việt Nam như: Mỹ, EU, Nhật Bản...

Tuy nhiên, sau một thời gian dài sụt giảm, nhiều ý kiến tin rằng ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ hồi phục trong nửa cuối 2023.

“Hiện thủy sản chiếm 27-28% tổng giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Những khó khăn từ thị trường đã chạm đáy và gần đây đã có dấu hiệu khởi sắc từ thị trường, do đó từ nay đến cuối năm, thủy sản phải cố gắng, nỗ lực phấn đấu nhằm đảm bảo tăng trưởng và kim ngạch xuất khẩu của ngành năm 2023”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Phùng Đức Tiến đánh giá tại Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai kế hoạch công tác 6 tháng cuối năm 2023 của ngành thủy sản. 

Cũng theo Hiệp hội Xuất khẩu và Chế biến thuỷ sản Việt Nam (VASEP), một trong những thị trường xuất khẩu thuỷ sản chủ lực của Việt Nam - Mỹ được dự đoán sẽ phục hồi từ nửa cuối năm do lạm phát hạ nhiệt, mức tồn kho giảm, nhu cầu phục vụ dịp lễ cuối năm tăng. Điều này giúp kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Mỹ kỳ vọng sẽ tăng 40-50% so với cùng kỳ. Trong khi đó, tại thị trường EU, tiêu thụ cá tra tiếp tục cải thiện và ổn định. Thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, dự báo nhu cầu tăng nhẹ từ cuối quý 3.

Đặc biệt, giá cước vận tải đường thủy vẫn đang duy trì ở vùng thấp so với đợt cao điểm mùa dịch Covid-19. Nguồn cung dồi dào tàu và container trong thời điểm hiện tại cũng giúp việc xuất khẩu các mặt hàng thủy sản của Việt Nam sang các thị trường nước ngoài gặp nhiều thuận lợi hơn trong nửa cuối năm.

Để tận dụng cơ hội trong nửa cuối 2023, nhiều doanh nghiệp thủy sản đang tích cực rà soát lại chi phí để cung cấp cho khách hàng sản phẩm với giá tốt nhất; tập trung đa dạng hóa sản phẩm, chế biến chuyên sâu, đầu tư vào chuỗi giá trị để duy trì đơn hàng; trong đó, chú trọng các loại mặt hàng thuỷ sản tiện lợi cho việc chế biến sẵn tại nhà; các loại sản phẩm khô với mức giá rẻ hơn, phù hợp với điều kiện thu nhập bị suy giảm của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, bên cạnh tín hiệu tích cực từ thị trường và sự chủ động, nỗ lực của doanh nghiệp, theo Hiệp hội Xuất khẩu và Chế biến thuỷ sản Việt Nam, các doanh nghiệp hiện rất mong chờ những chính sách Chính phủ và các Bộ, ngành sớm được triển khai, để tháo gỡ khó khăn cho DN, nhất là khơi thông nguồn tín dụng, tập trung thu mua nguyên liệu.

Hồi đầu tháng 7/2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã làm việc với cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, đồng thời tuyên bố sẽ thúc đẩy gói tín dụng 10.000 tỷ đồng cho ngành thủy sản và ngành gỗ. Gần đây vào ngày 12/7, Phó thủ tướng Lê Minh Khái đã ký văn bản yêu cầu các cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định các kiến nghị của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam về giải pháp gỡ khó cho doanh nghiệp thủy sản.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội nhận định: "Vấn đề lãi suất, kích cầu, thủ tục hành chính…. với sự vào cuộc sớm của Chính phủ sẽ tạo được niềm tin lớn cho doanh nghiệp, đối với sự phát triển kinh tế. Không ít thì nhiều, chúng ta vẫn có bước tăng trường trong thời gian tới".

Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành có niềm tin rằng, ngành thủy sản sẽ hoàn thành mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD đề ra trong năm 2023.