Theo Bộ Công thương, việc nới lỏng lệnh cấm nhập khẩu tôm và sản phẩm từ tôm chưa luộc chín hoặc nấu chín sẽ giúp các doanh nghiệp “dễ thở” hơn. Các sản phẩm được dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu bao gồm:

Tôm khô và thực phẩm bảo quản lâu dài – tức sản phẩm được cất giữ trong thùng, ngăn, tủ lạnh để sử dụng lâu dài.

Mồi ăn sử dụng trong ngành thủy sản đã được chiếu xạ, thức ăn cho vật nuôi được chế biến từ thủy sản và thức ăn dùng trong nuôi trồng thủy sản.

Tôm chưa luộc chín hoặc nấu chín được khai thác từ Vùng đặc quyền kinh tế của Australia (theo Công ước Liên hiệp quốc về luật biển 1982), nhưng không bao gồm tôm từ Vùng này đã được xuất khẩu và được nhập khẩu trở lại Australia sau khi đã được chế biến.

Các sản phẩm nêu trên được dỡ bỏ lệnh cấm là do Bộ nghiệp và Tài nguyên Australia cho rằng nguy cơ lây lan virus đốm trắng từ các sản phẩm này là thấp hoặc không có nguy cơ gây nên lây lan.

Trước đó, lệnh cấm nhập khẩu tôm xanh được đưa ra sau khi bùng phát dịch đốm trắng tại các trang trại nuôi tôm phía Đông Nam bang Queensland vào tháng 12 năm 2016. Những người nông dân đã đổ lỗi cho các sản phẩm nhập khẩu chính là nguồn gốc của sự lây lan bệnh dịch này, tuy nhiên chính quyền vẫn chưa xác định được điều đó có đúng hay không. Lệnh cấm có hiệu lực thi hành ngày 9/1/2017.

Theo đó, tất cả các lô hàng tôm nhập khẩu mới sẽ bị đình chỉ (rời cảng ở nước ngoài vào hoặc sau ngày 9/1/2017) khi đến Australia  sẽ bị yêu cầu phải xuất khẩu hoặc tiêu hủy. Bên cạnh đó, sản phẩm tôm nhập khẩu quá cảng sang Australia cũng bị một chế độ kiểm tra và thử nghiệm ngặt nghèo.

Một nhà nhập khẩu thủy sản từ Sydney cho biết, Công ty này nhập khẩu 800 tấn tôm nguyên con mỗi năm từ Thái Lan, do đó lệnh cấm này sẽ gây thiệt hại 1 triệu USD doanh thu mỗi tháng. Doanh nghiệp đã phải tăng giá bán trong vòng 1 tuần sau khi lệnh cấm được ban hành. Hiện tại giá bán lẻ đang là 22 USD/kg và nó có thể lên tới hơn 30 USD/kg khi nguồn cung giảm.

Hiệp hội các nhà nhập khẩu thủy sản của Australia (ASIA) cho rằng, lệnh cấm nhập khẩu tôm chưa nấu chín sẽ gây tổn thất khoảng nửa tỷ USD trong vòng 6 tháng tới đối với ngành công nghiệp thủy sản của Australia.

Hơn một nửa số tôm được tiêu thụ ở Australia là tôm nhập khẩu, do vậy lệnh cấm nhập khẩu này sẽ có tác động đáng kể đối với nguồn cung.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cho biết đang gặp khó khăn vì lệnh cấm này. Tiêu biểu là hai doanh nghiệp xuất nhập khẩu thủy sản đóng trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Có doanh nghiệp đã ký hợp đồng trước đó và đang trên đường vận chuyển hàng tới Australia đã bị trả về. Thiệt hại mà các doanh nghiệp này phải chịu có thể lên tới vài triệu USD.

Hai doanh nghiệp chịu ảnh hưởng này mỗi tháng xuất khẩu sang thị Australia khoảng 100-150 tấn hàng hóa. Việc ngừng ký kết hợp đồng cũng như các hợp đồng đã ký bị trả về đã ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Riêng các lô hàng bị trả về, mỗi doanh nghiệp thiệt hại khoảng 1,6-1,8 triệu USD. Do vậy, các doanh nghiệp đang kiến nghị các cơ quan chức năng có biện pháp tháo gỡ khó khăn.

Năm 2016, Việt Nam đã xuất khẩu tôm sang 90 thị trường, đạt kim ngạch hơn 3,1 tỷ USD, tăng 6,7% so với năm 2015. Trong đó, tôm chân trắng chiếm 62,1%, tôm sú chiếm gần 29,5%, tôm biển khác chiếm 8,3%.

Mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt trên 4,5 tỷ USD; phấn đấu đến năm 2030 kim ngạch xuất khẩu đạt 8-10 tỷ USD.