Tiếp tục phiên họp thứ 38, sáng 10/10 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán; Luật Kế toán; Luật Kiểm toán độc lập; Luật Ngân sách Nhà nước; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Quản lý thuế; Luật Dự trữ Quốc gia.

Trình bày tờ trình tóm tắt dự án luật, về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết nội dung sửa đổi, bổ sung có nhóm quy định về nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán.

Bao gồm các quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, quy định chào bán chứng khoán ra công chúng, quy định về chào bán chứng khoán riêng lẻ, quy định về công ty đại chúng.

Tại tờ trình đầy đủ, Chính phủ cho biết, để thực hiện mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu riêng lẻ theo hướng chuyên nghiệp, bền vững và phù hợp với thông lệ quốc tế, hạn chế các vi phạm đã xảy ra trong thời gian vừa qua, Chính phủ đề xuất bổ sung khoản 1a vào sau khoản 1 Điều 11 Luật chứng khoán, quy định: “Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là tổ chức theo quy định tại khoản 1 Điều này”.

Lý do, trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt là các loại trái phiếu do các doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành là một loại sản phẩm có mức độ rủi ro rất cao. Mặc dù pháp luật của một số quốc gia trên thế giới không cấm nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân tham gia thị trường này nhưng trên thực tế hoạt động giao dịch, mua bán, đầu tư trái phiếu riêng lẻ thường chỉ được thực hiện giữa các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp như các công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư và các ngân hàng đầu tư.

Các nhà đầu tư cá nhân thường không tham gia trực tiếp vào thị trường này do hạn chế về khả năng quản trị rủi ro và nguồn lực, tính hiệu quả khi thực hiện các hoạt động phòng ngừa rủi ro. Việc quy định chỉ có nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ là cần thiết. Nhà đầu tư chuyên nghiệp là tổ chức là nhà đầu tư có đủ nguồn lực, nhân lực và khả năng, kỹ năng để phân tích được tình hình tổ chức, hoạt động của tổ chức phát hành cũng như là có các giải pháp về quản lý rủi ro, bảo đảm an toàn, phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư trái phiếu riêng lẻ.

Tờ trình nêu rõ, việc bổ sung quy định này không hạn chế sự tham gia của cá nhân vào thị trường trái phiếu riêng lẻ, do vậy không hạn chế khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp trên thị trường này. Nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia vào thị trường trái phiếu riêng lẻ thông qua việc đầu tư vào các quỹ đầu tư trái phiếu, được quản lý bởi công ty quản lý quỹ là tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có đủ trình độ, kỹ năng đầu tư và được cấp phép, giám sát bởi các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành.

Quy định mới cũng phù hợp với định hướng tập trung phát triển nhà đầu tư có tổ chức, khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán thông qua các loại hình quỹ đầu tư và xây dựng cơ cấu hợp lý giữa nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư có tổ chức được đưa ra tại Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu ý kiến của Uỷ ban Kinh tế (cơ quan được giao thẩm tra nội dung sửa Luật Chứng khoán) về nội dung này.

Theo đó, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế cho rằng quy định trên có thể giảm thiểu được rủi ro của thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ như trong thời gian vừa qua và nhất là có thể điều chỉnh đồng thời cả trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của công ty đại chúng theo quy định của Luật Chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của công ty không phải là đại chúng theo quy định của Luật Doanh nghiệp khi khả năng quản trị rủi ro của nhiều nhà đầu tư cá nhân trong nước còn hạn chế.

Việc quy định như dự thảo Luật sẽ hướng nhà đầu tư cá nhân thay vì trực tiếp đầu tư vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, sẽ tham gia vào thị trường thông qua việc đầu tư vào các quỹ đầu tư trái phiếu, được quản lý bởi công ty quản lý quỹ và trái phiếu của tổ chức tín dụng phát hành, là tổ chức được quản lý, giám sát an toàn về tài chính theo các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và Ngân hàng Nhà nước.

Tuy nhiên, để có căn cứ đánh giá một cách toàn diện, Ủy ban Kinh tế đề nghị Cơ quan soạn thảo bổ sung cung cấp các số liệu như cơ cấu nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đánh giá tác động kỹ lưỡng việc giới hạn nhà đầu tư chỉ là tổ chức trong dài hạn.

Tham gia thẩm tra, có ý kiến cho rằng, nhà đầu tư cá nhân là nhóm nhà đầu tư lớn tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, việc loại nhà đầu tư cá nhân sẽ dẫn đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị thu hẹp, ảnh hưởng lớn đến tình hình thanh khoản và khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp.

Vì vậy, ý kiến này cho rằng không nên loại bỏ đối tượng này, thay vào đó nên giao Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện xác định nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, bảo đảm cá nhân chuyên nghiệp đánh giá được mức độ rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khi tham gia đầu tư, báo cáo thẩm tra đầy đủ phản ánh.