Cuối phiên chất vấn chiều 11/11 tại Kỳ họp thứ tám của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên báo cáo thêm một số vấn đề liên quan được các đại biểu nêu.

Ông Diên nói Bộ Công thương rất chia sẻ mối quan tâm, lo ngại của các đại biểu về tác hại của thuốc lá thế hệ mới (gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng).

Bộ trưởng cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, được quy định rõ trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật. Do vậy, trong thời gian dài vừa qua, có khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm này.

Ông Diên cho biết từ cuối những năm 2019 - 2020, do thiếu công cụ pháp lý, thuốc lá thế hệ mới đã và đang len lỏi và phát triển khá mạnh ở thị trường của Việt Nam.

Bộ Công thương đã đề xuất và được Chính phủ cho phép xây dựng chính sách thí điểm với thuốc lá nung nóng. Quá trình nghiên cứu, lấy ý kiến có bộ ngành đồng ý, cũng có bộ phản đối, như Bộ Y tế.

“Sau nhiều bàn thảo, Bộ Công thương thống nhất với Bộ Y tế, rằng thuốc lá điện tử, nung nóng là loại có hại cho sức khoẻ, phải cấm. Và chúng tôi kiên trì đề xuất là sớm ban hành khung khổ pháp lý để cấm sản phẩm này, chứ chưa bao giờ Bộ Công thương, trong đó là cá nhân tôi đề xuất là tiếp tục thí điểm đề án quản lý thuốc lá mới”, ông Diên khẳng định.

Trước đó, đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) dẫn báo cáo của Bộ Công an cho biết tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang tăng mạnh mà khó kiểm soát. Vì vậy, Bộ Công an muốn cấm nhập khẩu, phân phối và quảng cáo dạng thuốc lá này, nhưng Bộ Công thương muốn nghiên cứu thí điểm thêm để quản lý tốt hơn.

"Không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm các loại thuốc lá này. Theo Bộ trưởng, các nhóm lợi ích này có vận động thành công ở Việt Nam hay không? Trách nhiệm của Bộ Y tế tham mưu ra sao mà đến nay Chính phủ chưa có quan điểm rõ ràng về vấn đề này?", đại biểu đoàn Gia Lai nêu chất vấn và  đồng thời chuyển câu hỏi này đến Bộ trưởng Bộ Công thương.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Y tế chỉ ngắn gọn là đã nhiều lần nêu quan điểm là nên cấm thuốc lá điện tử.

Còn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói, “đại biểu Hoàng Anh nhớ lâu, nhưng chưa đúng bản chất, tình hình. Bởi vì chúng tôi không đề nghị như thế và thực tế trong thời gian vừa qua, Bộ Công thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh và cấp đăng ký với loại sản phẩm này”.

Để quản lý mặt hàng thuốc lá mới, ông Diên cho biết thống nhất và đề nghị sớm ban hành chính sách quản lý chặt chẽ với sản phẩm thuốc lá điện tử để khắc phục khoảng trống pháp lý. Đây là cơ sở để các cấp ngành vào cuộc, quản lý chặt chẽ mặt hàng này.

Trong khi chưa có luật, hoặc chưa sửa Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ tiếp tục chỉ đạo quản lý thị trường tăng kiểm tra trên thị trường, phối hợp cùng Ban chỉ dạo 389, lực lượng hải quan… xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên.

Ông Diên cũng lưu ý, các vi phạm với thuốc lá truyền thống, thuốc lá thế hệ mới chủ yếu do nhập lậu, do đó cần ngăn chặn từ cửa khẩu, biên giới.

Cùng với đó cần tăng truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt là đối với đối tượng là trẻ em là học sinh, xem xét đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường, tác hại của thuốc lá và nhất là thuốc lá thế hệ mới, các quy định cấm về chế tài xử lý vi phạm của pháp luật.

Bộ trưởng cũng đề nghị tăng cường trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương trong kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm theo chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước theo địa bàn.